ანალიტიკა

სომეხი ნაციონალისტები, რომლებიც საქართველოში პარაზიტებივით არსებობდნენ: გრიგორ არცრუნი და მისი „მშაკი“
26.06.17 14:40

დღეს ცოტას თუ ესმის, რა როლი ითამაშეს სომხებმა, რომლებიც საქართველოს დედაქალაქ თბილისში (ტიფლისში) ცხოვრობდნენ იმ წლებში, როცა საქართველო რუსეთის იმპერიაში შედიოდა, სომხური ნაციონალისტური და ნაციონალ-ტერორისტული მოძრაობის, იგივე „დაშნაკცუტუნის“ ჩამოყალიბებაში. ნაციონალიზმის ცეცხლს თბილისელი სომხებიც აღვივებდნენ.

პრინციპში, მათთვის „ტიფლისელი“ სომხების დარქმევაც რთულია...თბილისი საუკუნეების განმავლობაში ქართული ქალაქი იყო და იქ მაცხოვრებელი სომხები იქ მუდამ სტუმრებად ითვლებოდნენ... თუმცა, საკუთარი ძალა სომხურმა ლობმა თბილისში მას შემდეგ მოიკრიბა, როცა ქალაქი რუსეთის იმპერიას შეუერთდა, როცა თურქეთიდან და ირანიდან ქართულ და აზერბაიჯანულ მიწებზე ათასობით ეთნიკური სომეხი ჩამოსახლდა.

ნელ-ნელა სომხებმა ხელთ იგდეს როგორც თბილისის, ასევე მთელი სამხრეთ კავკასიის ეკონომიკა სომხების წყალობით, სამხრეთ კავკასიაში რუსეთის იმპერიისათვის დამანგრეველი რევოლუციური ტალღა აგორდა, რამაც შემდგომში ტრაგიკული როლი შეასრულა ზესახელმწიფოს დაშლაში.

სომეხი ნაციონალისტების ერთ-ერთი პროვოკაციული ბეჭდვითი ორგანო გახლდათ გაზეთი „მშაკი“, რომლის მთავარი რედაქტორი გრიგორ არცრუნი ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა ტიფლისში.

გრიგორ არცრუნი სომხური ნაციონალიზმის ერთ-ერთი ფუძემდებელი თეორეტიკოსია, ასეთად აღიარებდნენ მას „დაშნაკცუტუნის“ ტერორისტული ორგნიზაციის დამაარსებლები, რომელიც სომხებმა თბილისში დააარსეს.

არცრუნის თხზულებანი გაჯერებულია აღვირახსნილი სომხური ნაციონალიზმით, რომელიც ერწყმის ყველაზე ველურ რასიზმსა და თურქოფობიას.

აი, მაგალითიც არცრუნის რასისზმისა: «სომეხი მშრომელი ერია, მუსულმანებისგან სრულიად განსხვავებით, როგორც ჩანს, სომხები ერთის მხრივ, გარშემორტყმულნი არიან ქურთი ყაჩაღები, მეორეს მხრივ კი- უტვინო, ზარმაცი, მექრთამე თურქებით». (გ.არცრუნი. თურქეთის სომეხთა ეკონომიკური მდგომარეობა. გაციუკის ტოპოგრაფია, მოსკოვი, 1880)
ჩვენს დროში, ამგვარი გამონათქვამებისათვსის არცრუნს აუცილებლად დააპატიმრებდნენ და ნებისმიერ ცივილიზებულ ქვეყანაში ციხეში გამოამწყვდევდნენ. თუმცა, სამწუხაროდ, მე-19 საუკუნეში, როდესაც გაბატონებული იყო რასისტული იდეა იმის შესახებ, რომ თითქოს ევროპული და არიული რასა სხვა რასებზე აღმატებული გახლდათ, არცრუნს არ გასჭირვებია საკუთარი ნაციონალ-რასისტული აზრების მსმენელთა და მკთხველთა საზოგადოების პოვნა.

1879 წლის 11 მაისს ტიფლისში გამართულ მეწარმეთა შეკრებაზე არცრუნმა თავისი სიტყვა შემდეგნაირად დაიწყო: «რატომ ვერ მიაღწიეს სომხებმა, რომელთაც ასეთი ფართო კულტურული მემკვიდრეობა გააჩნია, სხვა მდაბიო ბარბაროსულ ერებზე მმართველობას?».

საკუთარ სიტყვაში მან ხაზი გაუსვა სომეხი ერის სხვა ერებთან, ქრისტეანებთან მიმართებაში უდიდეს სხვაობას და მათ უდიდეს კულტურულ შესაძლებოლობას. ვინაიდან სომხური გონება და მოხერხება ყველაზე მაღლა დგას.» – ამგვარ დასკვნებს აკეთებდა გრიგორ არცრუნი.

თურქებისა და ქურთების შესახებ არცრუნი აშკარა რასისტული ზიზღით წერდა: «…არც თურქებს, არც ველურ ქურთებს არ გააჩნიათ წარსული, ისტორია, ლიტერატურა, სკოლები, ეკონომიკური მწარმოებლური სულისკვეთება და შრომითი შემოქმედება...თურქებსა და ქურთებს არ გაანიათ კულტურა და მეცნიერება. აქვთ მეტად ჩამორჩენილი და პრიმიტიული ენა, რომელსაც მხოლოდ სკოლაში თუ ასწავლიან». თუმცა არცრუნი არ იძლევა განმარტებას იმის თაობაზე, თუ როგორ ახერხებდნენ სწორედ ამ „ჩამორჩენილ და პრიმიტიულ ენაზე“ სომეხ პოეტებს, როგორიცაა საიათ ნოვა, შეექმნათ საუკეთესო ლიტერატურული ნაწარმოებები.

რუსეთის იმპერიის მიმართ, რომელმაც სომხებს მისცა თავშესაფარი და კოლოსალური უფლებები, გრიგორ არცრუნი თითქმის ისეთივე სიძულვილით იყო აღვსილი, როგორც ოსმალოთა იმპერიის მიმართ. მისი საბოლოო მიზანი გახლდათ ორივე იმპერიის დაშლა და მათ ტერიტორიებზე სომხური სახელმწიფოს შექმნა.

არცრუნის მიერ რედაქტირებული გაზეთი «მშაკი» იქცა არა მხოლოდ სომეხთა აღვირახსნილი ნაციონალიზმის რუპორად, არამედ დესტრუქციული და ვერაგული იდეების ქადაგებას შეუდგა, რომლებიც კავკასიელ ხალხს რევოლუციური სენით აავადებდა და ამით ფაქტობრივად მათ ეროვნულ მოძრაობას თავიანთ ინტერესებ ქვეშ მოაქცევდნენ. გრიგორ არცრუნს შესანიშნავად ესმოდა, რომ მარტოობაში სომხებს გაუჭირდებოდათ რუსეთის იმპერიაში სიტუაციის დესტაბილიზაცია და საკუთაი მიზნების მიღწევა. ამიტომაც იგი ცდილობდა შეექმნა ერთგვარი დესტრუქციული „კავკასიური სოლიდარობა“, რომელიც შედეგად ძირს უთხრიდა იმპერიას და ემსახურებოდა სომხური ლობის ინტერესებს.

პრინციპები, რომლებსაც გრიგორ არცრუნი ნერგავდა, დღეს აქტიურად გამოიყენება სომეხი ნაციონალისტების მიერ. ასე, მაგალითად, თავის დროზე სომხები არ შემოფარგლულან მთიანი ყარაბაღის სეპარატიზმით, არამედ სეპარატისტული განწყობა გააღვივეს საქართველოშიც-აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში, ამით კავკასიაში ქმნიდნენ საზღვრების ჩაკეტვისა და ეთნიკური წმენდის პრეცედენტებს. დღესდღეობით, სომეხი ნაციონალისტები ერთსულოვანნი არიან საქართველოს სახელმწიფოებრიობის წინააღმდეგ აგორებულ დესტრუქციულ სამიანობაში, აფხაზ და ოს სეპარატისტებთან ერთად.

თურქეთთან მიმართებაშიც სტრატეგია ანალოგიურია-სომეხი ნაციონალისტები ყველანაირად ცდილობენ ქურთი ტერორისტების მხარდაჭერას (ამასთანავე მათ სძულთ ქურთები - თუმცა გარკვეულ დრომდე ცდილობენ კარგად შენიღბონ საკუთარი გრძნობები). დღესდღეობით სომეხს ნაციონალისტებს ესაჭიროებათ ქურთული ტერორიტზმი იმისათვის, რომ დაასუსტოს და გაანადგუროს თურქეთის სახელმწიფო.

მსოფლიოში გეოპოლიტიკური დაპირისპირებების გამწვავების ფონზე და მაშინ, როცა სავსებით რეალურია რუსეთის, თურქეთისა და აზერბაიჯანის სამთა კავშირის, რომელთა მიზანია საკუთარი ქვეყნების სუვერენიტეტისათვის ბრძოლა დესტრუქციული დასავლური ექსპანსიის წინააღმდეგ, სომეხი ნაციონალისტები კვლავ ცდილობენ საკუთარი ინტერესებისათის გამოიყენონ მათგან არაერთხელ დაზარალებული საქართველო.

ისინი აფრთხობენ ქართულ საზოგადოებას ერთის მხრივ რუსული ექსპანსიით, რომელიც, სხვათა შორის, მათ გამო მოხდა (აფხაზური და ოსური სეპარატიზმი თვდაპირველად სომხებმა გააღვივეს, და არა რუსებმა), ხოლო მეორეს მხრივ, ისინი აქტიურად ავრცელებენ ისლამოფობიას და ანტიმუსულმანურ განწყობას, რომელიც საბოლოო ჯამში მიმართულია თურქეთისა და აზერბაიჯანის წინააღმდეგ. გარდა ამისა, სომეხი პროვოკატორების მიერ გავრცელებული ისლამოფობია ქართული საზოგადოების საწინააღმდეგოდ მუშაობს და მიმართულია ქართველ მუსულმანებსა და ქართველ მართლმადიდებელთა შორის შუღლის ჩამოგდებისაკენ.

რაც ყველაზე საინტერესოა, მოუწოდებენ რა საქართველოს ე.წ. «ქრისტიანული სოლიდარობისაკენ» «ისლამიზმის დაგმობის» ფონზე, იგივე სომეხი ნაციონალისტები უკვე ღიად აცხადებენ პრეტენზიას ქართულ სიწმინდეებზე, 465 ქართულ ეკლესიაზე. სომეხ პროვოკატორებს სურთ ქართველ ხალხს წაართვან არა მხოლოდ მისი უძველესი ტაძრები, არამედ ყველანაირად დასცინიან მართლმადიდებლებს და აკნინებენ ქართულ მართლმადიდებელ ეკლესიას.

პარადოქსია, მაგრამ „საშინელი ისლამისტებისა“ და თურქი თუ აზერბაიჯანელი ხალხის მხრიდან ბოლო დრომდე არ ყოფილა თქმული არავითარი უარყოფითი სიტყვა ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის, ქართველი მღვდლებისა და პატრიარქის მიმართ.
სამაგიეროდ სომხური და პროსომხური მასმედიისა და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მხრიდან მუდმივად ისმის სიცრუე და ბრალდებები ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიისა და საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესი ილია მეორის, მართლმადიდებელი ქართველი მრევლის წინააღმდეგ. საოცარია, როგორ შეიძლება მოუწოდო ქართველებს «ქრისტიანული ძმობისაკენ» და ამავე დროს როგორ გძულდეს მართლმადიდებლობა, რომელსაც ქართველთა უმრავლესობა აღიარებს?

სომეხი ნაციონალისტების ამგვარ მზაკვრულ პოლიტიკას შესანიშნავად გამოეხმაურა დიდი ქართველი მწერალი აკაკი წერეთელი. ცნობილი რუსი მწერალი, პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე ვასილი ველიჩკო წერს იმის შესახებ, თუ როგორ ამოიცნო აკაკი წერეთელმა გრიგორ არცრუნის ჭეშმარიტი განზრახვა:

« „მშაკის“ ყოფილმა დირექტორმა და გამომცემელმა, აწ გარდაცვლილმა არცრუნმა, რომელმაც შემდეგი ეზოპეს ენაზე თქმული ფორმულები შექმნა კავკასიელი ველურებისათვის, რათა ისინი სომხური მმართველობის ქვეშ მოექციათ, რომელიც რუსულ-სომხურ გამოცემებში ვრცელდება: «გაერთიანდით საერთო მტრის წინაარმდეგ», ანუ იგულისხმება რუსეთი და «კავკასია მხოლოდ კავკასიელებისათის». რუსული თვითმმართელობის მოწინააღმდეგენი ამას უცერემონიოდ უჭერდნენ მხარს. ქართველები მიხვდნენ, რაშიც იყო საქმე, და ნიჭიერმა პოეტმა იუმორისტმა, თავადმა აკაკი წერეთელმა გაზეთ „დროებაში“ არცრუნის მიერ გამოქვეყნებულ მოწოდებას შემდეგი ლექსით უპასუხა, რომელიც ვერ იჩენდა თავს „კავკასიაში“, თუმცა სხვა ჟურნალ-გაზეთებიც ღიად ქადაგებდნენ «ქართულ-სომხურ სოლიდარობას»… ერთიანი მტრის წინააღმდეგ. გთავაზობთ ამ ლექსს:

კოღო და ბუზი
(ლექსის შინაარსი: კოღო და ბუზი საუბრობენ იმის შესახებ, რომ მათ საერთო მტერი ობობა ჰყავთ, კოღო სთავაზობს ბუზს გაერთიანებას, გაემართებიან ობობის საძებნელად და მოსაკლავად, კოღო ბუზს ზურგზე შეაჯდება და როცა მოსწყურდება, მის სისხლს სწოვს. ბუზი დაუძლურდება და მხოლოდ შემდეგ მიხვდება, რომ კოღოსთან მისი ერთობა ისევე დამღუპველია, როგორც ობობის ქსელი)

Комар-хитрец сказал однажды мухе:
«сестрица, ведь тебе я друг!
«Ты знаешь, всюду ходят слухи,
«Что нас поймать затеял злой паук?!
Готова западня, готова паутина,
А мы все ссоримся с тобой!..
Давай, сестра, перед борьбой
Соединимся воедино,
Чтобы врагу навстречу полететь
Четою дружной, легкокрылой,
С двойною ловкостью и силой
Порвать губительную сеть!»
Лукавых речь всегда сладка для слуха -
И муха
Все лапки подала в восторге комару:
Отправились искать отважно паутину.
Комар на муху сел… Да, видно, не к добру!
Знать, пить он захотел в воинственном жару. -
И ну сестрицу жалить в спину!
Сестрица терпит; братец пьет да пьет:
Знать, кровопийствовать разбойнику не внове!
И вот, почувствовав, что в теле мало крови
И сил нет двигаться вперед, -
Союзнику взмолилась муха: - «Больно!
Товарищ, ты кусаться брось.
Иль прочь ступай! Я мучилась довольно!
Невмоготу пришлось!»…
«Безумная!» - комар жужжит сурово, -
Ведь мы союзники! Тебе я первый друг!
Смотри, вдали уж виден злой паук
И паутина там готова!»
«Ну хоть бы даже так», - сестра ему в ответ, -
Зато теперь грозит мне смерть такая ж!
Паук еще меня поймает или нет, -
А ты меня наверно доканаешь»…

აკაკი წერეთელმა ამ ლექსით არცრუნისა და სხვა სომეხი ნაციონალისტის პროვოკაციულ მცდელობებს უპასუხა, რომლებიც ცდილობდნენ შეექმნათ «კავკასიური»,რიგ შემთხვევებში კი – ქართველთა და სომეხთა «ქრისტიანული სოლიდარობა», ქართველების გამოსაყენებლად სომხური ინტერესებისათვის.

ეს ლექსი არც დღეს კარგავს საკუთრ აქტუალობას. სომეხი ნაციონალისტები დღესაც თავს ახვევენ ქართველებს ანტიისლამურ, ანტითურქულ და ანტირუსულ „მოკავშირეობას“, მაგრამ ამასთანავე სურთ ქართველების დამონება და განადგურება, მათი მიწებისა და სიწმინდეების წართმევა.

ამიტომ ჩვენს დროში ქართველებმა სიფრთხილე უნდა გამოიჩინონ და არ აყვნენ სომეხი ნაციონალისტების „მოკავშირეობის“ პროვოკაციულ წინადადებას. მით უფრო, რომ ქართველების ლაფში ამოვლება სომეხი ნაციონალისტური მოღვაწეების მიერ ძალიან ძველი ტრადიციაა. ამის დასტურია გრიგორ არცრუნი, რომელიც საქართველოს მიწაზე პარაზიტივით ცხოვროდა თავის თანამემამულეებთან ერთად და ამავე დროს, იმავე ქართველების გამოყენებას ცდილობდა სომხური პოლიტიკური თამაშებისათვის.



KavkazPlus

წაკითხულია : 298