ანალიტიკა

„არწახი“ პაპუასების გზას ადგას
05.08.19 13:20

სომეხი ოკუპანტები და „არწახის“ სეპარატისტები საერთაშორისო ასპარეზზე ციებ-ცხელებით ეძებენ მხარდაჭერას. დღეს მათი იმედები ნაწილობრივ დაკავშირებულია ავსტრალიასთან. ამ იმედების ცენტრში დგას ავსტრალიის ხელისუფლების ”ორმაგი მიდგომა” აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში სეპარატიზმის საკითხებთან დაკავშირებით.

დავიწყოთ იმით, რომ ცნობილი ნაურუ, რომელმაც აღიარა სეპარატისტული აფხაზეთის ე.წ. ”დამოუკიდებლობა” და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის ფაქტობრივად ავსტრალიაში არის „ციხე- კოლონია“. ნაურუს ტერიტორიაზე მდებარეობს ავსტრალიის საიმიგრაციო ცენტრი, რომელიც შეიცავს სხვადასხვა ქვეყნის მოქალაქეებს, რომლებიც ცდილობდნენ არალეგალურად საზღვაო გზით ავსტრალიაში ჩასვლას. 2016 წლის მდგომარეობით, ის 400 – ზე მეტ ადამიანს შეადგენდა, ახლა ეს მაჩვენებელი გაიზარდა.

არსებობს უამრავი დოკუმენტი, რომელიც ასახავს ლტოლვილთა ძალადობას და ბულინგს ნაურუში, მათ შორის ბავშვთა სექსუალური ძალადობის შემთხვევებს. ნაურუს ლტოლვილთა ბანაკებში დაკავების არაადამიანური პირობების შესახებ განაცხადეს გაეროს ლტოლვილთა სააგენტომ და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებმა.

ნათელია, რომ ავსტრალიის ხელისუფლების ინფორმირებულობის გარეშე ნაურუ ძნელად ივაჭრებდა სეპარატისტთა "აღიარებით". ასე კი ეს მან გააკეთა დაახლოებით 50 მილიონ დოლარზე, რომელიც ”გულუხვად” გადაიხადა რუსეთის ფედერაციის ბიუჯეტიდან სეპარატისტული პოლიტიკის ერთ-ერთმა მთავარმა დირიჟორმა, სომეხმა ნაციონალისტმა სერგეი ლავროვ-კალანტაროვმა.

ავსტრალიამ ასევე ორმაგი როლი ითამაშა აღმოსავლეთ ტიმორის საკითხში.

1975 წელს ამ ტერიტორიის ინდონეზიაში შესვლის ოფიციალურად აღიარებით, ავსტრალიის ხელისუფლებამ კულისებს მიღმა დიდი ხნის განმავლობაში მხარი დაუჭირა აქ სეპარატიზმს. შედეგად, ავსტრალიის წყალობით გამოცხადდა აღმოსავლეთ ტიმორის (ტიმორ-ლეშტი) ”დამოუკიდებლობა”, რამაც გამოიწვია სისხლიანი ეთნიკური წმენდა და გენოციდი იმ ხალხებისა (ძირითადად მაჰმადიანებისა), რომლებიც აღმოსავლეთ ტიმორის ერთიანობის მომხრენი იყვნენ ინდონეზიის დანარჩენ ნაწილებთან. თუ გავითვალისწინებთ სომეხ ნაციონალისტთა და „არწახის“ სეპარატისტთა ველურ ისლამოფობიას, მათ აშკარად მოსწონთ ”აღმოსავლეთ ტიმორის ვარიანტი”.

სინამდვილეში, ავსტრალია უფრო ეგზოტიკურ სეპარატისტებსაც უჭერს ფარულად მხარს ინდონეზიის წინააღმდეგ - თავისუფალი პაპუას მოძრაობას, ასევე მოძრაბას „თავისუფალი პაპუა“ (Organisasi Papua Merdeka, მოკლედ OPM), მილიტარიზებულ ორგანიზაციას, რომელიც შეიქმნა 1965 წელს,ინდონეზიისგან ახალი გვინეის კუნძულის დასავლეთი ნაწილის განცალკევებით, ასევე "არაპაპუასური" მოსახლეობის ეთნიკური წმენდით (პირველ რიგში ჯავანელი - მუსულმანების). დაახლოებით იგივე მეთოდით, რაც სომეხმა ნაციონალისტებმა განახორციელეს ყარაბაღელ აზერბაიჯანელებთან მიმართებაში, მაგრამ ”ადგილობრივი სპეციფიკის” გათვალისწინებით, კანიბალიზმის ჩათვლით.

ისლამოფობიური პაპუასის სეპარატისტებს ასევე აქვთ საკუთარი არაფორმალური „ბაზა“ ავსტრალიაში და შესაძლოა უკვე აქტიურად თანამშრომლობენ სომეხ ნაციონალისტებთან. ყოველ შემთხვევაში, ავსტრალიის სომხური ორგანიზაციები ყოველმხრივ მხარს უჭერენ პაპუასების სეპარატიზმს ყოველმხრივ.

არ შეიძლება ითქვას, რომ ავსტრალიას "ნამდვილად უყვარს" პაპუასები.

საქმე ისაა, რომ ახალი გვინეას აღმოსავლეთ ნაწილში არსებობს სრულფასოვანი პაპუასური სახელმწიფო - პაპუა-ახალი გვინეა. და აქ ავსტრალიის ხელისუფლება ასევე ფარულად უჭერს მხარს სეპარატიზმს კუნძულ ბუგენვილზე და „არა ისე უბრალოდ“.

კუნძულ ბუგენვილზე მსოფლიოში სპილენძის ერთ-ერთი უდიდესი საბადოა, მიმდინარეობს ოქროს მოპოვება. ბუგენვილის სეპარატისტები თითქმის ღიად არიან ავსტრალიის უდიდესი სამთო მადნეულის კომპანიის „კმაყოფაზე“.

თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მინერალური რესურსების უდიდესი მარაგი მდებარეობს სომხეთის მიერ აზერბაიჯანის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, მათ შორის სამხრეთ კავკასიის რეგიონში ყველაზე მდიდარი ზოდის (ან სოტკის) ოქროს საბადოები და ანალოგია აშკარაა. ეს საშიშია არა მხოლოდ აზერბაიჯანისთვის.

ფაქტია, რომ სომეხი ნაციონალისტები უკიდურესად ინტერესდებიან ქვემო ქართლის რეგიონით, კერძოდ ბოლნისის მუნიციპალიტეტით, სადაც მდებარეობს მადნეულის პოლიმეტალური საბადო. რატომღაც, საქართველოში ერთ-ერთი ვიზიტის დროს, სომხეთის პრემიერ-მინისტრი ნიკოლ ფაშინიანი სპეციალურად ეწვია ბოლნისის მუნიციპალიტეტს და ბოლნისის ან ბოლნის-ხაჩენის სომხებით დასახლებულ სოფელს. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ სომეხმა ნაციონალისტებმა დიდი ხანია თვალი დაადგეს სხვა ადამიანების რესურსებსა და ტერიტორიებს და ეძებენ "პარტნიორებს" სხვისი მიწების ხელში ჩაგდებისა და "დაუფლების" მიზნით, ასეთი ინტერესი არ შეიძლება არ იწვევდეს შფოთვას.

ახლა კი ავსტრალიაში გაემგზავრა სომეხი სეპარატისტული დელეგაცია ოკუპირებული აზერბაიჯანული ყარაბაღიდან. როგორც სომხური მედია იტყობინება, ”2019 წლის 1 აგვისტოს, სიდნეიში ავსტრალიაში „სამუშაო ვიზიტის“ ფარგლებში შედგა შეხვედრა „არწახის საგარეო საქმეთა მინისტრ“ მასის მაილიანსა და ავსტრალიის შტატ ახალი სამხრეთი უელსის პრემიერ-მინისტრთან ეთნიკურ სომეხთან გლედის ბერეჯიკლიანთან.

მასის მაილიანმა აღნიშნა, რომ „არწახში დიდად აფასებენ გლედის ბერეჯიკლიანის მოღვაწეობას პან-სომხური მნიშვნელობის საკითხების გადაწყვეტასთან დაკავშირებით“ და დაპატიჟა იგი „არწახში“ - ანუ სომხეთის მიერ ოკუპირებულ აზერბაიჯანულ ტერიტორიებზე.

შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ ახალი სამხრეთ უელსის საკანონმდებლო ასამბლეის სპიკერი ჯონათან ოდეა და საკანონმდებლო საბჭოს პრეზიდენტი ჯონ აჭაკი და ავსტრალიის ”ჰაი დათის” კომიტეტის აღმასრულებელი დირექტორი ჰეიკ კაიზერიანი. ასევე, 1 აგვისტოს სიდნეიში გაიმართა სეპარატისტული დელეგაციის წევრების შეხვედრა ავსტრალიის სომხური ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან. ღონისძიების განმავლობაში ავსტრალიის კომიტეტის ”ჰაი დათის” აღმასრულებელმა დირექტორმა ჰეიკ კაიზერიანმა განაცხადა ავსტრალიაში ”“არწახთან“ მეგობართან წრის” შექმნის თაობაზე.

ამავე დროს, უკვე არსებობს ორგანიზაციები, რომლებიც ავსტრალიაში პაპუას სეპარატისტებთან „მეგობრობენ“. სომეხი ნაციონალისტები, სეპარატისტული პროექტების მხარდაჭერის მოსაძებნად, აშკარად „პაპუანესის გზას ადგანან“.




KavkazPlus

წაკითხულია : 370