ანალიტიკა

ვინ შეუკვეთა ომი აფხაზეთში და რატომ არავინ იხსენებს ცხინვალსა და ყარაბაღს მის წლისთავზე?

16.08.19 16:50


14 აგვისტოს 27 წელი გავიდა აფხაზეთის ომიდან, რომლის შედეგადაც ტრაგედიად იქცა ათასობით ადამიანისთვის, აფხაზეთის ქართული მოსახლეობის გენოციდით და 300 ათასი ადამიანის გაძევებით მშობლიური სახლებიდან. ამასთან არავინ იძლევა პასუხს კითხვაზე: რატომ მოხდა ომი მაინც და მაინც 1992 წლის აგვისტოში და ვინ „შეუკვეთა“?

პასუხი კი ცხადია, თუ შევხედავთ მოვლენების წინა ისტორიას და განსაკუთრებულ ყურადღებას მივაქცევთ იმას თუ რა ხდებოდა საქართველოს სხვა კონფლიქტურ რეგიონში - ცხინვალის (ან ე.წ სამხრეთ ოსეთის), რასაც აფხაზეთის ომის მიზეზების გაანალიზებისას, პროსომხური მედია და „ანალიტიკოსები“ რატომღაც განზრახ „ივიწყებენ“.

იმავდროულად, 1992 წლის ზაფხულში ცხინვალის კონფლიქტი ფაქტობრივად "დასრულდა".

ხელი მოეწერა ეგრეთ წოდებულ სოჭის შეთანხმებას (”შეთანხმება ქართულ-ოსური კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით მოგვარების პრინციპების შესახებ”).

ამ დოკუმენტს სოჭში მოეწერა ხელი 1992 წლის 24 ივნისს, რუსეთის პრეზიდენტმა ბორის ელცინმა და სახელმწიფო საბჭოს თავმჯდომარემ (საქართველოს ხელმძღვანელი) ედუარდ შევარდნაძემ. ცხინვალის რეგიონში საომარი მოქმედებები შეწყდა და შერეული (სამმხრივი რუსეთ-ქართულ-ოსური) სამშვიდობო კონტინგენტი შემოვიდა კონფლიქტურ ზონაში.

ცხინვალის რეგიონის სტატუსი გადაიდო, მაგრამ არავინ არ აყენებდა კითხვის ნიშნის ქვეშ საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას.

ასევე სოჭის შეთანხმებების შესაბამისად:

- მეომარი მხარეები იღებენ ვალდებულებას ცეცხლის შეწყვეტის და შეიარაღებული ფორმირებების გამოყვანას საკონტაქტო ზონიდან;

- რუსეთი იღებს ვალდებულებას სამხრეთ ოსეთიდან გამოყვანას იქ განთავსებული ინჟინერული და ვერტმფრენის პოლკები (რომლის საშუალებითაც მხარს უჭერდნენ სეპარატისტებს);

- შეიქმნა ერთობლივი საკონტროლო კომისია, რომელიც გულისხმობდა ცეცხლის შეწყვეტის მონიტორინგს, შეიარაღებული ძალების გაყვანას, თავდაცვის ძალების დაშლასა და უსაფრთხოების შენარჩუნებას აღნიშნულ ზონაში;

- ერთობლივი საკონტროლო კომისიას დაერთო სამხედრო დამკვირვებლების ჯგუფები და გაერთიანებული სამშვიდობო ძალები;

- მხარეებმა პირობა დადეს, რომ დაუყოვნებლივ დაიწყონ მოლაპარაკებები რეგიონის ეკონომიკური რეკონსტრუქციის და ლტოლვილთა დაბრუნების პირობების შესაქმნელად.

ბლოკადებისა და ეკონომიკური სანქციების გამოყენება დაუშვებლად გამოცხადდა.

შედეგად, 1992 წლის ივლისისთვის შეჩერდა ცხინვალის მახლობლად საომარი მოქმედებები, რომლებიც ერთჯერადი ხანძარ საწინააღმდეგო კონტაქტებისა და რეიდების დონეზე დაეცა.

1992 წლის 14 ივლისს (აფხაზეთის ომის დაწყებამდე ერთი თვით ადრე),კონფლიქტის ზონაში შევიდნენ სამშვიდობო ძალები, რომლებიც შედგებოდა სამი ბატალიონისგან (რუსული, ქართული და ოსური).

ამრიგად,შეიქმნა პრეცედენტი ყარაბაღის კონფლიქტის მოგვარებისთვის. და მოსკოვში სომხებმა ამაზე ღიად დაიწყეს საუბარი. თითქოს ამბობდნენ, ხედავთ, ოსებს იგივე ავტონომიური რეგიონი ჰქონდათ, როგორც მთიანი – ყარაბაღისსომხებს, მისი სტატუსის საკითხი გადაიდო, მაგრამ მშვიდობა დამყარდა, ოსები და ქართველები ცხოვრობენ თავიანთ სოფლებში, არავინ არავის გამოდევნის და არსებულ ლტოლვილებს შესაძლებლობა ექნებათ დაბრუნდნენ საკუთარ სახლებში. რატომ არ აპირებთ თქვენ აზერბაიჯანელებთან ასევე მოქცევას?

მაგრამ ასეთი ვარიანტი კატეგორიულად არ აწყობდა სომეხ ნაციონალისტებს. მათ უკვე ჩაატარეს ხოჯალის მოსახლეობის, აზერბაიჯანის სხვა ქალაქებისა და ყარაბაღის მოსახლეობის გენოციდი. სომეხ სეპარატისტებსა და ოკუპანტებს არ სურდათ მოესმინათ აზერბაიჯანელი ლტოლვილების დაბრუნება ხოჯალიში, შუშაში და აზერბაიჯანში მთიანი ყარაბაღის „გადავადებული“ სტატუსის შესახებ. მათ სჭირდებოდათ ეთნიკური წმენდისა და გენოციდის პრეცედენტი.

სომხურმა ლობმა დაიწყო ყველაფრის გაკეთება იმისთვის, რომ აფხაზეთში ომის პროვოცირება მოეხდინა და ამას ძალიან მზაკვრულად აკეთებდა. ერთის მხრივ, აფხაზი სეპარატისტული განწყობების წამოწყება, ხოლო მეორეს მხრივ, საქართველოს ხელმძღვანელობის მოთხოვნით ”სასწრაფოდ უნდა აეღოთ კონტროლი სარკინიგზო მაგისტრალზე აფხაზეთის გავლით, რომლის გავლითაც რუსეთიდან სამხედრო მარაგი სომხეთში მიდიოდა.

საქართველოს ხელმძღვანელობა საბოლოოდ მოეგო ამ სომხურ მახეში. რა მოხდა შემდეგ - ყველამ მშვენივრად იცის.

უფრო მეტიც, აფხაზებს, სეპარატიზმით დაავადებულებსაც კი, თავდაპირველად არ სურდათ თავიანთი ქართველი მეზობლების მოკვლა და "ხოჯალის სცენარის" მიხედვით გენოციდის განხორციელება. თვით სეპარატისტთა ლიდერმა არძიმბამ თავიდანვე თქვა რაღაცეები "აფხაზ და ქართველ ხალხთა მეგობრობაზე". მაგრამ სომეხმა "კურატორებმა" და ბაგრამიანის ბატალიონიდან სომეხმა მებრძოლებმა (სადაც ასევე "გაგზავნეს" ყარაბაღიდან ჩამოსული მებრძოლები, რომელთაც უკვე ჰქონდათ ხელები იდაყვისთვის სისხლში, აზერბაიჯანული მოსახლეობის სისხლში) „შეეცადნენ“. მათ სპეციალურად მოაწყეს ასეთი სისასტიკეები, რათა აეძულებინათ ის ქართველებიც კი, რომლებიც იმედოვნებდნენ, რომ გააგრძელებენ ცხოვრებას აფხაზებთან ერთად, რომ დატოვონ თავიანთი სახლები.

და რა თქმა უნდა, სისხლიანი აფხაზური ომის დაწყების შემდეგ, აღარავის ახსოვდა ცხინვალის კონფლიქტის მოგვარების პრეცედენტი სოჭის შეთანხმებების შესაბამისად და არ მოითხოვდა სომეხი აგრესორებისა და სეპარატისტებისგან ასეთ შეთანხმებაზე წასვლას აზერბაიჯანთან. მათ დაივიწყეს ეს პრეცედენტი, თუმცა ცხინვალის რეგიონში ცხოვრების ნორმალიზება დაიწყო.

შემდეგ კი სომხურმა ლობიმ თავისი თოჯინების საშუალებით ოსი სეპარატისტების ხელმძღვანელობით სპეციალურად მოაწყო ცხინვალის მდგომარეობის გამწვავება, რამაც გამოიწვია 2008 წლის აგვისტოს ცნობილი მოვლენები.



KavkazPlus

წაკითხულია : 217


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები