ანალიტიკა

მალე სომხები აფხაზეთში უფრო მეტნი იქნებიან ვიდრე თვითონ აფხაზები?

08.10.19 10:00


რუსეთში სომხურმა ლობიმ წამოიწყო კამპანია, რათა აიძულოს აფხაზები ”შეურიგდნენ” იმ ფაქტს, რომ აფხაზეთი ფაქტობრივად გახდება ”სომხური მიწა”.

ამ თვალსაზრისით არის დაწერილი ვიტალი კიმის მასალა რუსულ ექსპრეს გაზეთში "მალე აფხაზეთში სომხები უფრო მეტნი იქნებიან ვიდრე აფხაზები?"( https://www.eg.ru/politics/788333-armyan-v-abhazii-skoro-stanet-bolshe-chem-abhazov-076151/).

სტატიაში, მთლიანობაში, აღწერილია აფხაზი ეთნოსის დემოგრაფიული კატასტროფა და სეპარატისტულ აფხაზეთში სომეხთა რაოდენობის მკვეთრი მატება. ამავე დროს, მასალა ხაზს უსვამს ”აღშფოთებას” იმის გამო, რომ თავად აფხაზები შეშფოთებულნი არიან არაღიარებული “რესპუბლიკის” მოსახლეობაში სომეხთა წილის გაზრდის გამო.

ამბობენ, რომ „აფსნის მონო ეთნიკურ ქვეყნად გადაქცევა თვით აფხაზეთის ინტერესებს ეწინააღმდეგება. თუ ყველა წავა, მაშინ არავინ იქნება, ვინც უზრუნველყოფს რესპუბლიკის ეკონომიკურ და სასოფლო საქმიანობას“, - წერს ვიტალი კიმი, რომლისთვისაც აშკარად არ აქვს მნიშვნელობა, რომ სომხეთი თავისთავად დიდი ხანია მონო-ეთნიკურ სახელმწიფოდ გადაიქცა.

მიუხედავად იმისა, რომ მარტივი გამოსავალი არსებობს, დააბრუნე ქართველი ლტოლვილები და აღარ იქნება აფხაზეთი "მონო-ეთნიკური ქვეყანა". მაგრამ ავტორი ამაზე სიტყვასაც კი არ იძახის. უფრო მეტიც, ის არც კი ამბობს, რატომ დატოვეს ქართველებმა აფხაზეთი. არც იხსენებს ბაგრამიანის ბატალიონის იმავე სომეხი სამხედროების მიერ მშვიდობიანი საქართველოს მოსახლეობის გენოციდს. უბრალოდ, წერს, რომ წავიდნენ ”ბრძოლების გამო”.

მაგრამ სომხები აფხაზეთში "შეუცვლელნი" არიან. ამავე დროს, სეპარატისტულ "რესპუბლიკაში" ამ საკითხით აღშფოთებულ აფხაზებს პირდაპირ ბრალს დებენ საქართველოსა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში მუშაობისთვის. სთავაზობენ სეპარატისტულ ხელისუფლებას სომხებს კიდევ უფრო მეტი უფლება მიანიჭონ.

თვითონ აფხაზ სომხებს სთავაზობენ მეტი ყურადღება მიაქციონ „საერთო რესპუბლიკურ პატრიოტიზმს“. ანუ შეხედონ აფხაზეთს, როგორც საკუთარ „სომხურ მიწას“ და განსაკუთრებით ხაზს უსვამენ რეკომენდაციას, რომელიც წარუდგინეს სეპარატისტულ ძალებს სომხური ენა ოფიციალურ ენად ცნონ აფხაზეთში.

მოგვყავს სრული სტატია:

”რა შეიძლება მოხდეს რესპუბლიკასთან, თუ მასში შეიცვლება ეთნიკური წონასწორობა.

აფხაზეთის სახელმწიფოში ბოლო დროს შეინიშნება ახალი ეთნიკური დაძაბულობა. საქმე არ ეხება ქართველებს, რომლებიც ჯერ კიდევ რესპუბლიკის სამხრეთ-აღმოსავლეთით ცხოვრობენ. ექსპერტები ამბობენ: წინააღმდეგობები დაიწყო ტიტულოვან მოსახლეობასა და სომხებს შორის.

იმის და მიუხედავად, რომ ამ უკანასკნელის რაოდენობა მუდმივად იზრდება მაღალი ნაყოფიერების და მიგრაციის გამო, ისინი სუსტად არიან წარმოდგენილნი ძალაუფლებაში, რაც უკმაყოფილებას იწვევს. რა შეიძლება გამოიწვიოს ამან მომავალში?

სომეხთა კვალი აფხაზეთში ბიზანტიის დროიდან იქნა ნაპოვნი. მაგრამ დიდი რაოდენობით ისინი რუსეთის იმპერიის ამ ნაწილში გადავიდნენ XX საუკუნის დასაწყისში, როდესაც ოსმალეთის ხელისუფლებამ მოაწყო ქრისტიანული ხალხების გენოციდი. ჩამოსულებმა დასახლება დაიწყეს ნახევრად უდაბნო მიწებზე. ყოველივე ამის შემდეგ, ამ ტერიტორიის რუსეთში შესვლის შემდეგ, ოსმალეთის იმპერიაში რამდენიმე მიგრაცია მოხდა. მასობრივმა გასვლამ განაპირობა მიტოვებული რაიონების ჩამოყალიბება.

სომეხმა მიგრანტებმა ჩქარა დაიწყეს მრავალეროვან საზოგადოებაში ინტეგრირება, კონფლიქტი ეროვნულ ნიადაგზე არ მომხდარა ადგილობრივ მოსახლეობასთან, თითოეულმა ხალხმა დაიკავა თავისი ნიშა რეგიონის სოციალურ-ეკონომიკურ სფეროში. ეს იმითაც არის განპირობებული, რომ აფხაზებს უკვე ჰქონდათ წინააღმდეგობები ქართველებთან.

როდესაც ომი დაიწყო, სომხებმა თავდაპირველად გამოაცხადეს ნეიტრალიტეტი. როდესაც ნამდვილი ბრძოლები დაიწყო, ისინი მხარს უჭერდნენ აფხაზურ მხარეს. მათ შექმნეს ბაგრამიანის სახელობის ბატალიონი, რომელმაც ბევრი რამ გააკეთა კონფლიქტში გასამარჯვებლად.

დღეს ადგილობრივი სომხები ღიზიანდებიან, რომ ოფიციალური მედია ამაზე დუმს და ყველანაირად ცდილობენ, რომ შეამცირონ მათი მონაწილეობა ომში.

ქართველების, რუსების და ბერძნების უმეტესობის საომარი მოქმედებების გამო დატოვების შემდეგ, სომხებმა დაიწყეს გაბატონება შვიდი რაიონიდან სამში. ესენია გაგრის, სოხუმისა და გულრიფშის რაიონები. ისინი აცხადებენ, რომ ხელისუფლება სპეციალურად ცდილობს შეამციროს მათი რაოდენობა ოფიციალური აღწერის შედეგებში და გააზვიადოს ტიტულოვანი ხალხის რაოდენობა. მაგალითად, გაგრის რეგიონში წერდნენ, რომ 2003 წლიდან 2011 წლამდე აფხაზების რიცხვი 50 პროცენტით გაიზარდა, თუმცა ამაის ლოგიკურად ახსნა შეუძლებელია. მათი შობადობა ძალიან დაბალ დონეზეა და მასობრივი გადასახლება არ ყოფილა. მთელი რესპუბლიკის რეალური რიცხოვნობა პოლემიკის საგანია. ბევრი ექსპერტი ამტკიცებს, რომ ის ძალიანაა გაზვიადებული.

პრობლემები გამოწვეულია იმითაც, რომ აფხაზი უხუცესები და ჩინოვნიკები მუდმივად აყენებენ მომავალი ”სულის მიწის” საკითხს, როგორც ექსკლუზიურად აფხაზეთის ტერიტორიის. რესპუბლიკაში აფხაზების პროცენტული მაჩვენებლის გაზრდის მიზნით, ისინი ცდილობენ თურქეთიდან რეპატრიანტების მოზიდვას.

რამდენიმე წლის წინ ომის ვეტერანმა, ჯამალ ბარციცმა, საზოგადოებრივ „სასამართლოში“ დააყენა სომხურ-აფხაზური ურთიერთობების საკითხი.

მან ეჭვქვეშ დააყენა სომეხთა საზოგადოების მიღწევები და მონაწილეობა ქართულ-აფხაზურ ომში და ასევე გააფრთხილა ხელისუფლება და სომხები რესპუბლიკაში სომხური ეთნიკური მოსახლეობის ზრდის შესახებ. მისი აზრით, ამან შეიძლება გამოიწვიოს შედეგები მომავალში ქვეყნის სტრატეგიულ უსაფრთხოებაზე.

ამ განცხადებამ საშინელი სკანდალი გამოიწვია რესპუბლიკაში.

ხელისუფლებამ დააჩქარა ბოდიშის მოხდა ვეტერანის სიტყვების გამო.

სინამდვილეში, აფსნის მონო ეთნიკურ ქვეყნად გადაქცევა ეწინააღმდეგება უაღრესად აფხაზურ ინტერესებს. თუ ყველამ დატოვა აქაურობა, მაშინ ვერავინ შეძლებს რესპუბლიკის ეკონომიკური და სასოფლო საქმიანობის უზრუნველყოფას.

მაგრამ ვეტერანის სიტყვებში არის გარკვეული სიმართლე: სოფლის სომეხ მოსახლეობაში არსებული შობადობითა და აფხაზებს შორის შემცირებით, ისინი მალე გახდებიან დომინანტური ეთნიკური ჯგუფი რესპუბლიკაში. თუ ეს გაგრძელდება, დროთა განმავლობაში, ოფიციალური პირები ყველაფერს გააკეთებენ იმისათვის, რომ ისინი რუსეთში ან სომხეთში გააგზავნონ.

არაერთი მკვლევარის აზრით, მეზობელი საქართველო და აზერბაიჯანი დაინტერესებულნი არიან შესაძლო სომხურ-აფხაზური დაპირისპირების განვითარებით და ისინი ყველანაირად ასხამენ ცეცხლზე ნავთს.

ქართველები იმედოვნებენ, რომ თუ ომი იქნება, მაშინ შეძლებს, ზოგადი ქაოსის დროს, როგორმე ხელთ იგდოს და მიიერთოს ეს ტერიტორია თავისთვის.

აზერბაიჯანელები იმედოვნებენ მეორე ფრონტის შექმნაზე სომხების წინააღმდეგ, რათა შეეცადონ და აიღონ საკუთარი კონტროლის ქვეშ მთიანი ყარაბაღი, ან კიდევ იერიშის ორგანიზება მოახდინონ. თურქეთსა და აშშ-საც საკუთარი ინტერესები გააჩნიათ. ამერიკელები წინააღდეგნი არა არიან გააჩაღონ მოცემულ პოსტსაბჭოთა ადგილას ახალი „ცხელი წერტილი“, რათა რუსეთის ყურადღება გადაიტანოს სხვა მსოფლიო პრობლემებიდან.

კონფლიქტის პოტენციალის შემცირება აფხაზეთში შესაძლებელია, თუ კი სომხებს მივცემთ საშუალებას სრულყოფილად განავითარონ საკუთარი კულტურა. მაგალითად, აღიარონ სომხური ენა ოფიციალურ ენად. სომხებს კი დიდი ყურადღების მიქცევა სჭირდებათ საზოგადო რესპუბლიკურ პატრიოტიზმზე. ხოლო აფხაზურმა ხელისუფლებამ საკუთარი მხრიდან უნდა შექმნას სამოქალქო ერი, სადაც მოქალაქის ეროვნება მეორე პლანზე გადაიწევა“. სტატიის დასასრული.




KavkazPlus

წაკითხულია : 523


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები