ანალიტიკა

ტერაქტი სომხეთის პარლამენტში და 1999 წლის ოქტომბერში აფხაზეთის "დამოუკიდებლობის" გამოცხადება - ურთიერთკავშირი

15.10.19 12:30


როგორც წესი, სეპარატისტები ჩქარობენ და აცხადებენ თავიანთ "დამოუკიდებლობას" სეპარატისტული ომის დროს ან დაუყოვნებლივ მისი დასრულების შემდეგ, მაგრამ შეგახსენებთ, რომ სეპარატისტულ აფხაზეთში სხვანაირად მოხდა.

12 ოქტომბერს აღინიშნება აფხაზეთის ე.წ. ”დამოუკიდებლობის” ოფიციალური დეკლარაციის 20 წლის იუბილე, რომელიც მოხდა მხოლოდ 1999 წელს, ხოლო სეპარატისტებმა აფხაზეთის ტერიტორიის უმეტესი ნაწილი 6 წლით ადრე, 1993 წელს მიიღეს.

1994 წლის დასაწყისში სეპარატისტულმა ”პარლამენტმა” ხმა მისცა ეგრეთ წოდებულ ”კონსტიტუციას”, რომელიც ითვალისწინებდა ”დამოუკიდებლობას”. მაგრამ ამ გადაწყვეტილების დამტკიცება ”რეფერენდუმის” შედეგად მოხდა მხოლოდ 1999 წლის 3 ოქტომბერს და 1999 წლის 12 ოქტომბერს სეპარატისტებმა გამოაცხადეს ”დამოუკიდებლობა”.

ირკვევა, რომ სეპარატისტული რეჟიმი, რომელიც "ოცნებობდა დამოუკიდებლობაზე" 6 წელი იყო „შეჩერებულ მდგომარეობაში“ და პრინციპში ამ ეტაპზე მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა აფხაზეთის კონფედერაციულ ან ავტონომიურ სტატუსთან დაკავშირებით საქართველოს შემადგენლობაში. ამასთან, 1999 წლის ოქტომბერში ყველა ეს მოლაპარაკება შეწყდა. ამ დრომდე, ლტოლვილები მხოლოდ გალის რაიონში დააბრუნეს, სეპარატისტებს არც კი სურდათ მოესმინათ სოხუმსა და სხვა რაიონებში დაბრუნების შესახებ (რაზეც მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა 1999 წლის შემოდგომამდე). აგრეთვე საქართველოს ერთ სახელმწიფოსთან ნებისმიერი სახის კავშირის შესახებ. ამბობდნენ, რომ ჩვენ "დამოუკიდებლები ვართ" და მორჩა.

სეპარატისტების ასეთი ქცევა ნაკლებად გასაგებია, თუ კი არ ჩავთვლით ორ ფაქტორს იმავე 1999 წლიდან.

1. რუსეთში, რომელიც თავდაპირველად ”აკონტროლებდა” აფხაზეთის სეპარატისტულ პროექტს, ვლადიმერ პუტინი, რომელიც КГБ-ФСБ მიერ არის აღზრდილი, პრემიერ-მინისტრად მოვიდა.

2. და რაც მთავარია, მხოლოდ 2 კვირის შემდეგ, აფხაზეთის "დამოუკიდებლობის" გამოცხადებიდან, სომხეთის პარლამენტში მოხდა ტერაქტი. შედეგად, მომხსენებელმა, სომხეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ყოფილმა პირველმა მდივანმა კარენ დემირჩიანმა და პრემიერ მინისტრმა ვაზგენ სარგსიანმა, რომლებიც, პრინციპში, უკვე იყვნენ მიდრეკილნი ყარაბაღის დეოკუპაციისა და აზერბაიჯანთან მშვიდობიანი მოგვარების დასაწყებად, დახვრეტილნი იყვნენ.

ხელისუფლებაში ეგრეთ წოდებული ”ყარაბაღის კლანი” მოვიდა, რომელსაც რობერტ ქოჩარიანი ხელმძღვანელობდა, რომელმაც ყველაფერი გააკეთა აზერბაიჯანის ტერიტორიების ოკუპაციის და აზერბაიჯანული მოსახლეობის ეთნიკური წმენდისთვის.

და ზუსტად იგივე სტრატეგია იქნა მიღებული სეპარატისტული რეჟიმის მიერ სოხუმში, რომლის განუყოფელი ნაწილი ასევე იყვნენ სომეხი ნაციონალისტები (რომლებმაც 1992-1993 წლებში წაართვეს ქართული სახლები, ბინები და კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდნენ ლტოლვილების დაბრუნებას).

1999 წლის შემოდგომაზე სამხრეთ კავკასიაში გარკვეულმა გავლენიანმა ძალებმა, ისარგებლეს რუსეთში ძალაუფლების შეცვლაზე, რაზეც მათ, სავარაუდოდ, გარკვეულწილად გავლენა მოახდინეს, გადამწყვეტი კურსი მიიღეს საზღვრების შესაცვლელად, სეპარატიზმის, ეთნიკური წმენდისა და "გაყინვის" მხარდასაჭერად ლტოლვილთა დაბრუნების საკითხში.

მშვიდობიანი გზით მოგვარებისა და დეოკუპაციის ყველა კონსტრუქციული მცდელობა "ამოიწურა" და ადვილი მისახვედრია, თუ ვინ იყვნენ ძირითადად ეს დაინტერესებულები- სომეხი ნაციონალისტები.

იმის გათვალისწინებით, რომ სომხეთის ლობის გავლენა რუსეთის პოლიტიკაზე 90-იან წლებში, სხვა საკითხებში, როგორც ახლა, უზარმაზარი იყო. შესაძლებელია, რომ 1999 წელს ამ ლობიმ თავისი „თანხმობა“ მისცა (არა გადამწყვეტი, მაგრამ მაინც) პუტინისთვის ხელისუფლების მოსვლას კავკასიაში "მათი ინტერესების" სანაცვლოდ.

კერძოდ, აფხაზეთის ქართველებისგან და ყარაბაღის აზერბაიჯანელებისგან გასუფთავების მიზნით სომხური ინტერესების გათვალისწინებით.

მიუხედავად იმისა, რომ ვლადიმერ პუტინი პოპულარობას იძენდა რუსეთის ფედერაციაში ჩეჩნური სეპარატიზმის წინააღმდეგ გადამწყვეტი ბრძოლებით, ე.წ. "საპრეზიდენტო არჩევნები" და ე.წ. "დამოუკიდებლობის რეფერენდუმი" ჩატარდა აფხაზეთში 1999 წლის 3 ოქტომბერს.

ბუნებრივია, ლტოლვილების მონაწილეობის გარეშე. მხოლოდ ერთი პრეზიდენტობის კანდიდატი იყო - ვლადისლავ არძინბა და მან ხმების 98% დააგროვა. საბოლოოდ, 97,7% -მა ხმა მისცა "დამოუკიდებლობას".

ნათელია, რომ როგორც არჩევნების, ისე "რეფერენდუმის" შედეგებს აფხაზეთის მოსახლეობის უმეტესი ნაწილის განდევნის პირობებში, არანაირი ლეგიტიმურობა არ გააჩნდა.

იმ დროს, ფაქტობრივად, სომხეთში გადატრიალება მზადდებოდა ტერორისტული თავდასხმის გზით. ამის გარეშე ”ყარაბაღის კლანი” ვერ შეძლებდა ძალაუფლების აღებას ქვეყანაში. უფრო მეტიც, ომი და ბლოკადა უკვე დაწყებულია სომეხთა შეწუხებისთვის. სწორედ ამიტომ მათი იმედები უკავშირდებოდა "საბჭოთა" ლიდერს კარენ დემირჩიანს, რომელმაც იცოდა როგორ გამოენახა საერთო ენა აზერბაიჯანთან.

მაგრამ, სავარაუდოდ, კარენ დემირჩიანი და ვაგენ სარგსიანი უკვე განწირულები იყვნენ. სომეხ ნაციონალისტებს არ სჭირდებოდათ მშვიდობა კავკასიაში. 1999 წლის 27 ოქტომბერს შეტევა სომხეთის პარლამენტში "საბოლოო აკორდი" გახდა, რომელმაც დიდი ხნით "დამარხეს" სამშვიდობო პროცესი.

გავიდა 20 წელი. ამ დროის განმავლობაში სომხეთი დეგრადირდა და დაცარიელდა. მის ძალაში აღარაა სამხედრო ხარჯები, აფხაზი ეთნოსიც დეგრადირდა. ლტოლვილები ვერ ბრუნდებიან მშობლიურ სახლებში და ისევ იგივე ძალები, რომლებიც 20 წლის წინ „აბუქსავებდნენ“ სამშვიდობო პროცესებს, აგრძელებენ ყველაფრის კეთებას იმისათვის, რომ წინ გადაეღობონ სამხეთ კავკასიაში სამშვიდობო კონფლიქტების დარეგულირებას.



KavkazPlus

წაკითხულია : 388


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები