ანალიტიკა

სომხური ინტერესი სამცხე-ჯავახეთისადმი და „ბავრა ნინოწმინდის“ გზა, როგორც როკის გვირაბი და „ლაჩინის დერეფანი“ „ჯავახკელი“ სეპარატისტებისთვის
25.10.19 15:30

იმათთვის, ვინც სომხურ-ქართულ ურთიერთობებს აკვირდება, გასაკვირი არ უნდა იყოს, რომ ერევანმა მკვეთრად შეამცირა თავისი აქტივობა აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის ოკუპირებულ საქართველოს ტერიტორიებზე ტრანზიტის გასარკვევად. შესაძლოა, ეს გამოწვეულია საქართველოს მთავრობაში მომხდარი ცვლილებით. საქართველოს ახალი პრემიერ მინისტრი, გიორგი გახარია, აშკარად არ აპირებს ეროვნული ინტერესების დათმობას და სომხეთის ზეწოლის დამორჩილებას ტრანზიტის საკითხზე.

თუმცა, ეს არ ნიშნავს რომ სომეხმა ნაციონალისტებმა საქართველო დატოვეს. ჩვენს თვალწინ ხდება კიდევ ერთი პროექტის განხორციელება, რომელიც ძალზე სახიფათოა ქართული სახელმწიფოებრიობისთვის, სამცხე – ჯავახეთის რეგიონში სომეხი სეპარატიზმის მხარდასაჭერად, რომელსაც სომეხი ნაციონალისტები უწოდებენ "ჯავახკს". ამასთან დაკავშირებით, გვერდს ვერ ავუვლით სომხეთის მთავრობის ყურადღებას ამ რეგიონთან მიმართებაში.

როგორც ჩანს, ყველაფერი კეთდება „ეკონომიკური კავშირების გაძლიერების“ დამაჯერებელი საბაბით, სომხეთის სასაზღვრო ტრანსპორტის კავშირის გაუმჯობესებით საქართველოს სომხებით დასახლებულ რეგიონებთან და ა.შ. ეს საკითხი ახლახან წამოაყენეს სომხეთის პრემიერ მინისტრთან ნიკოლ ფაშინიანთან შეხვედრაზე, სომხური ”ჯავახის” სეპარატიზმის ერთ – ერთმა მთავარმა კურატორმა, სომეხმა დეპუტატმა შირაქ ტოროსიანმა.

ამაზე საუბარია მასალაში „სომხეთისა და საქართველოს ძირითადი ინტერესები „ჯავახკთან“ მიმართებაში ემთხვევა - ფაშინიანი“(https://ru.armeniasputnik.am/politics/20191023/20857932/Osnovnye-interesy-Armenii-i-Gruzii-po-Dzhavakhku-sovpadayut--Pashinyan.html). მოგვყავს ნაწყვეტები ამ მასალიდან:

”სამცხე-ჯავახეთში სომხეთისა და საქართველოს ძირითადი ინტერესები ემთხვევა. ამის შესახებ სომხეთის პრემიერ მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა, პარლამენტის სამთავრობო საათზე, ქვეყნის პარლამენტში, მან უპასუხა პარლამენტის წევრის შირაკ ტოროსიანის შეკითხვას.

ცოტა ხნით ადრე სამცხე-ჯავახეთის სომხური თემის საკითხები ფაშინიანმა განიხილა თავის ქართველ კოლეგასთან გიორგი გახარიასთან.

კერძოდ, გადაწყდა ბავრა-ნინოწმინდის გზატკეცილის შეკეთება, სომხეთის საზღვრიდან, ღრმად სამცხე-ჯავახეთის რეგიონამდე. ამ გზის შეკეთება სრულდება.

რაღაც საკითხებში სომხეთისა და საქართველოს ინტერესები, რომელიც დაკავშირებულია ჯავახკის სომხებთან, შეიძლება არ ემთხვეოდეს. მაგრამ ჩვენი ხელისუფლება თვლის, რომ კონცეპტალურ მეთოდებში ჩვენი ინტერესები ემთხვევა და მათ შორის არ არის წინააღმდეგობა. ვფიქრობ, რომ ეს უმთავრესი თემაა, რომლის ფონზეც სხვა დანარჩენი საკითხები პრაქტიკულ გადაწყვეტილებამდე მიდიან“, - ხაზი გაუსვა ფაშინიანმა.

ჯავახკთან სატრანსპორტო კავშირის გაუმჯობესების შედეგად, შესაძლებელი ხდება საზღვრის ამ მონაკვეთის მეშვეობით მეტი მგზავრისა და ტვირთის გაგზავნა. ახლა სომხეთ-საქართველოს საზღვრის გადაკვეთა თითქმის 70% ბაგრატაშენის საგუშაგოზე (ქვეყნის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში) მდებარეობს. ახლა დაყენებულია ამოცანა - თანაბრად გადაანაწილოთ ეს ნაკადი ყველა საგუშაგოზე: ბავრა, გოგავანი და ბაგრატაშენი.

გარდა ამისა, როგორც ფაშინიანმა აღნიშნა, მანქანის საბაჟო ტერმინალი ერევნიდან გიუმრში გადავა და ეს შექმნის ახალ მოქმედებას ორ ქვეყანას შორის სამცხე-ჯავახეთისკენ მიმავალ გზაზე.

უნდა აღინიშნოს, რომ ბავრა-ნინოწმინდის გზის შეკეთების აუცილებლობა არაერთხელ აღნიშნეს სამცხე-ჯავახეთის სომხური საზოგადოების წარმომადგენლებმა. სამუშაოს დაწყებამ დიდი ენთუზიაზმი გამოიწვია რეგიონში. ”

ძნელი არ არის შეამჩნიოთ, რომ ”დიდი ინსპირაცია” გამოწვეული იყო მაგისტრალის რეკონსტრუქციით, რაც, არსებითად, საშუალებას მისცემს სამცხე-ჯავახეთსა და სომხეთს შორის სატრანსპორტო კავშირები დამყარდეს. თითქოს და გზა კარგი რამ არის. მაგრამ თუ ეს არ იქნება გამოყენებული აგრესიისა და სეპარატიზმის მხარდაჭერისთვის.

შეგახსენებთ, რომ საქართველოს ისტორიაში ერთმა "ტრანსსასაზღვრო" გზამ უკვე შეასრულა თავისი საბედისწერო როლი. ჩვენ ვსაუბრობთ მაგისტრალზე, კავკასიური ქედის გავლით და როკის გვირაბზე, რუსეთის ფედერაციიდან ცხინვალამდე, რომელიც აშენდა სსრკ-ს დაშლამდე.

ცხინვალში ოსი სეპარატისტები "შთაგონდნენ" და გაცოცხლდნენ თავიანთი სომეხი კოლეგების მკაცრი ხელმძღვანელობით ზუსტად ამ გზის გაშვების შემდეგ და 2008 წლის აგვისტოში, დამპყრობლების ტანკებმა უკვე გაიარეს როკის გვირაბი საქართველოს ტერიტორიაზე.

ასევე არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ მთავარი როლი აზერბაიჯანის ყარაბაღის ოკუპაციაში და სეპარატისტთა მხარდაჭერაში შეასრულა საავტომობილო მაგისტრალმა, ე.წ. ლაჩინის დერეფანმა. ეს იყო ლაჩინის დერეფნის დაპყრობა, რაზეც, პირველ რიგში, სომეხ აგრესორთა ძალისხმევა იყო მიმართული. ამ დერეფნის ხელში ჩაგდების შემდეგ სომეხმა დამპყრობლებმა შეძლეს დაემყარებინათ მათი სეპარატისტული წარმონაქმნების შეუფერხებელი მიწოდება და რუსული არმიის დახმარებით შეძლეს საბოლოოდ დაეპყრო აზერბაიჯანული ყარაბაღი.

ამრიგად, ბავრა-ნინოწმინდის გზა შესაძლოა გახდეს როკის გვირაბი და ლაჩინის დერეფანი სომეხ „ჯავახკთა“ სეპარატისტებს მხარდამჭერი სომხეთის რესპუბლიკიდან და ეს ძალზე საშიშია საქართველოს უსაფრთხოებისთვის.

ზოგადად გზების მშენებლობისა და სარემონტო სარგებლობის უარყოფის გარეშე, საქართველოს სამართალდამცავმა ორგანოებმა ჩანასახშივე უნდა ჩაახშონ სეპარატიზმის ნებისმიერი გამოვლინება. აგრეთვე არ დაუშვან სომეხი ნაციონალისტების მიერ გადადგმული ნაბიჯები, რომლებიც ეწინააღმდეგება სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში საქართველოს სახელმწიფოებრივ ინტერესებს.

ამასთან დაკავშირებით, უნდა გავიხსენოთ სომხური მედიის მიერ იგივე შირაქ ტოროსიანის გამონათქვამები ამ გაზაფხულზე, სადაც მან დეტალურად ისაუბრა სომხეთის ინტერესზე სამცხე-ჯავახეთში ე.წ. ”თურქული გავლენის” შემცირების შესახებ.


მაგალითად, შირაქ ტოროსიანის ინტერვიუდან არის ნათქვამი სიტყვები: „დეპუტატი: სომხეთი დაინტერესებულია საქართველოში თურქეთის გავლენის შემცირებით” (https://news.am/rus/news/502942.html):

”სომხეთი და საქართველო საერთო რეგიონალური გამოწვევების წინაშე დგანან. ამის შესახებ ფრაქცია "ჩემი ნაბიჯის" დეპუტატმა შირაქ ტოროსიანმა განაცხადა სომხეთის ახალი ამბების კორესპონდენტთან ინტერვიუში.

მისი თქმით, ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული გამოწვევაა საქართველოში თურქული გავლენის ზრდა. ”ძლიერი საქართველო ჩვენს ჩრდილოეთ საზღვრებში არის სომხეთის ინტერესებში”, - აღნიშნა დეპუტატმა.

ტოროსიანი თვლის, რომ თუ საქართველოში თურქეთის გავლენა იზრდება, იგი ნებით თუ უნებლიეთ იმოქმედებს სომხეთზე. ”საქართველოში ჩამოყალიბდა გარკვეული ფენა და ძალები, რომლებმაც თურქული ინვესტიციების ფონზე შეიძლება მიიღონ ანტი-სომხური პოზიცია. ეს ჩვენ წინა ხელისუფლების პირობებში ვნახეთ. ახლა, როგორც ჩანს, არსებობს ვითარების შეცვლის ნიშნები. ”- თქვა დეპუტატმა და დასძინა, რომ სომხეთმა და საქართველომ უნდა იმოქმედონ ერთად ამ საკითხზე.”

აქ აუცილებელია იმის გარკვევა, რომ ტოროსიანსა და სომეხ "ჯავახკის" სეპარატისტების "თურქეთის გავლენის" პირობებში პირველ რიგში ესმით სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში ეროვნული სატრანზიტო დერეფნები, მათ შორის ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზა. ამრიგად, ამ "ინტერესების შემცირება თურქეთის გავლენის შემცირებაში" განხორციელების ფარგლებში არ არის გამორიცხული სეპარატისტების, დივერსიული და სეპარატისტების სხვა მავნე მოქმედებები საქართველოს ეკონომიკური ინტერესების და მისი საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის წინააღმდეგ.




KavkazPlus

წაკითხულია : 757