ანალიტიკა

“ეცნენ“ თუ არა საქართველო და უკრაინა „საბრალო“ სომხეთს?
05.05.20 14:00

ერევანი აგრძელებს ხმამაღლა ”უკმაყოფილების გამოხატვას” იმის გამო, რომ უკრაინამ არ აღიარა მითიური ”სომხური გენოციდი” და იხსენებენ, რომ საქართველომ არ ცნო იგივე მითი.

შედეგად, როგორც უკრაინა, ისე საქართველო სომხეთის ნაციონალისტების მიერ კლასიფიცირდება, როგორც ”აგრესორები” და თითქმის როგორც ”თანამზრახველები” მითიური “გენოციდის”. ეს არის დასკვნა, რომელიც შეიძლება გამოვიტანოთ მასალაში საიტზე "ჩვენი სომხეთი" ხმამაღლი სათაურით:

„საქართველოღა გვაკლდა! მოულოდნელად უკრაინა სომხეთს ეცა!“

(https://nashaarmenia.info/2020/05/03/%d0%b3%d1%80%d1%83%d0%b7%d0%b8%d0%b8-%d0%bd%d0%b5-%d1%85%d0%b2%d0%b0%d1%82%d0%b8%d0%bb%d0%be-%d0%bd%d0%b5%d0%be%d0%b6%d0%b8%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%bd%d0%be-%d1%83%d0%ba%d1%80%d0%b0%d0%b8%d0%bd%d0%b0/). მოგვყავს სტატიიდან ამონარიდები:

„უკრაინამ, ისევე როგორც სხვა ქვეყნების უმრავლესობამ, ოფიციალურად არ ცნო ოსმალეთის იმპერიის მასობრივი ხოცვა-ჟლეტა გენოციდად.

ამის მიზეზი, პირველ რიგში, არის პოლიტიკური და არა ისტორიული დავები.

რთულ პერიოდებში კიევს არ სურს ურთიერთობების გაფუჭება თურქეთთან და აზერბაიჯანთან, რომლებიც მკაცრად ეწინააღმდეგებიან ასეთ ნაბიჯს.

ამასთან, სომხეთმა არ აღიარა უკრაინელთა ჰოლოდომორი, როგორც გენოციდი, ამიტომ კიევი, იმის მიუხედავად, რომ უკრაინაში ასამდე ათასი სომეხი ცხოვრობს, თვლის თავი შეიკავოს პირველი ნაბიჯისგან.

1915 წლის 24 აპრილს სტამბოლში დაიწყო სომეხთა მასობრივი დაპატიმრებები, რომლებიც ყველაზე გავლენიანი ეროვნული უმცირესობა იყო მაჰმადიანური იმპერიის შემადგენლობაში.

ისტორიკოსის ანდრეი კოზიცკის თქმით, პირველი მსოფლიო ომის დაწყებამდე, სომხები ადგენდნენ ოსმალეთის მოსახლეობის მეათედს, ხოლო იმავდროულად აკონტროლებდნენ იმპორტის ორ მესამედს და საცალო ვაჭრობის 80%.

მკვლევარების აზრით, ამ რეპრესიების დროს 800 ათასიდან 1,5 მილიონამდე სომეხი დაიღუპა.

ევროპარლამენტმა და 20 ქვეყანამ, მათ შორის პოლონეთმა, კანადამ, საფრანგეთმა, იტალიამ და რუსეთმა, ოფიციალურად უწოდეს ამ მკვლელობებს გენოციდი.

გაერო შემოიფარგლება მისი ერთ ქვეკომიტეტის დონეზე აღიარებით.

თურქეთი, რომელიც ოფიციალურად ცნობს სომხების მასობრივ მკვლელობებს, კატეგორიულად ეწინააღმდეგება ამ მოვლენების გენოციდად წოდებას, ამტკიცებს, რომ იმპერიის მრავალი მუსულმანი ასევე დაიღუპა პირველი მსოფლიო ომის დროს.

მიუხედავად იმისა, რომ ტერმინი ”გენოციდი” ამ ტრაგედიასთან დაკავშირებით ოფიციალური არ გახდა უკრაინაში, ის ხშირად ჟღერს საზოგადოებრივ სივრცეში, თუნდაც უმაღლეს დონეზე.

2005 წელს, ვერხოვნას რადას მაშინდელმა ხელმძღვანელმა, ვლადიმერ ლიტვინმა, ოფიციალურ ტელეგრამაში გამოიყენა სიტყვა „გენოციდი“ სომეხი საზოგადოების წარმომადგენლებისთვის და გააიგივა ეს ტრაგედია ჰოლოდომორთან და ჰოლოკოსტთან.

პრეზიდენტის ვიქტორ იუშენკოს პრესსამსახურიც არ გაურბოდნენ ამ კონცეფციას.

პარლამენტის მეშვეობით გენოციდის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების პირველი მცდელობა იყო 2013 წელს.

რადას მაშინდელმა დეპუტატმა და უკვე ფეისბუქის აქტიურმა მომხმარებელმა არსენ ავაკოვმა, რომელსაც სომხური ფესვები აქვს, წერს: ”მათი ქვეყნის პოზიცია 1915-22 წლების სომეხ ხალხთან მიმართებაში ძალიან მნიშვნელოვანია ყველა უკრაინელი სომეხისთვის. ამ ტრაგედიამ არცერთ სომეხ ოჯახს არ აუარა გვერდი”.

ავაკოვი გახდა რეზოლუციის პროექტის თანაავტორი, რომლის თანახმად, ხოცვა-ჟლეტა აღიარებულ იქნა გენოციდად, ხოლო 24 აპრილი ჩამოყალიბდა, როგორც მისი მსხვერპლის ხსოვნის დღე.

თუმცა, გადაწყვეტილება ჯერაც არ მიიღეს. ადამიანის უფლებათა დაცვისა და ეროვნული უმცირესობების საპარლამენტო კომიტეტმა უარი თქვა ამ დოკუმენტზე გადასვლის საკითხზე, სადაც მან გულწრფელად ახსნა თავისი პოზიცია: ”უკრაინის ვერხოვნას რადას მიერ მიღებამ ან განხილვამ შეიძლება გამოიწვიოს დაძაბულობა უკრაინის საგარეო ურთიერთობათა სფეროში.”

ამ თვის დასაწყისში კიდევ ერთი მსგავსი მცდელობა განხორციელდა ოდესის ოლქის ფრაქციის გარეთ მყოფმა დეპუტატმა ვიტალი ბარვინენკომ, რომელიც ადრე იყო „ბატკოვშინასა“ და პარტია რეგიონების წევრი.

უკრაინელმა ხალხმა, რომელიც თავად გადაურჩა 1932-1933 წლების ჰოლოდომორის ტრაგედიას, არ უნდა დარჩეს განზე ამ საკითხთან დაკავშირებით”, - წერს პარლამენტარი განმარტებით ბარათში.

თუმცა, მისი ინიციატივაც თითქმის შეუმჩნეველი დარჩა.

ექსპერტები ასახელებენ ორ მთავარ მიზეზს, რის გამოც უკრაინა, რომელიც გადაურჩა ჰოლოდომორს და მთელს მსოფლიოს სთხოვს, აღიაროს იგი გენოციდად, არ ჩქარობს ამის გაკეთებას სომხეთის შემთხვევაში.

”თუ ჩვენ ასეთ გადაწყვეტილებას მივიღებთ, ეს იქნება დამატებითი ფაქტორი, რომელიც გაართულებს უკრაინულ-თურქულ ურთიერთობებს,” - ამბობს პოლიტოლოგი ალექსეი გარანი.

ეს ურთიერთობები, ექსპერტის განმარტებით, კიევისთვის მნიშვნელოვანია, თურქეთის სტრატეგიული პოზიციის გამო მსოფლიოში და რადგან ამ ქვეყანამ როლი შეასრულა რუსეთის გეგმებში უკრაინის გვერდის ავლით გაზსადენის გასატარებლად. გარდა ამისა, თურქეთი ტრადიციულად ინარჩუნებს მეგობრულ ურთიერთობებს ყირიმელ თათრებთან, რომლებიც, როგორც წესი, ერთგულები არიან უკრაინის მიმართ.

ამ მიდგომის პოლიტიკურ მოტივებზე მიუთითებს აგრეთვე შუა აღმოსავლეთის კვლევების ცენტრის დირექტორი იგორ სემივოლოსი, მაგრამ მთავარ მიზეზს სხვაში ხედავს. მისი აზრით, კიევის დუმილი შეიძლება გამართლდეს იმით, რომ ერევანი არ ჩქარობს ჰოლოდომორის გენოციდად აღიარებას”.

აქ ნახსენებია სომხეთის სურვილის არარსებობა 1932-1933 წლების ჰოლოდომორის აღიარების შესახებ. უკრაინელი ხალხის გენოციდის. მაგრამ ის არ ამბობს, თუ რატომ არ სურს ერევანს ამის გაკეთება. პასუხი ზედაპირზე დევს. მართლაც, ამ შემთხვევაში, სომხეთს მოუწევს ყაზახების გენოციდის აღიარება 1932-1933 წლების იმავე ჰოლოდომორის დროს. მაშინ კი უკრაინელებზე მეტი ყაზახი დაიღუპა. მაგრამ ისინი ამას არ გააკეთებენ ერევანში, რადგან ყაზახელი ხალხის ჯალათი, ყაზახეთში შიმშილობის მთავარი ორგანიზატორი, ლევან მირზაახანიანი იყო. რომლის ძეგლების დანგრევის გამო სომხური დიასპორა აღშფოთდა ყაზახეთში.

ე.ი. სომეხი ნაციონალისტები არა მხოლოდ აპირებენ საკუთარი ჯალათების და სხვა ხალხების გენოციდის ორგანიზატორების ქმედებების დაგმობას, მაგრამ მაინც თვლიან მათ "გმირებად".

მაგალითად, როგორც ნაცისტ კრიმინალ გარეჯ ნჟდეს, რომელიც მონაწილეობდა ებრაელი ხალხის გენოციდში - ჰოლოკოსტში.

რაც ყველაზე უცნაურია უკრაინასა და საქართველოს წინააღმდეგ ბრალდება, რომ ისინი „ეცნენ“ ”უბედურ” სომხეთს და არ ცნობენ სომხურ ”მითებს”. შეგახსენებთ, რომ სომხეთი იყო პოსტსაბჭოთა სივრცეში სეპარატიზმის მთავარი სანაშენე ადგილი, საიდანაც ყველაზე მეტად დაზარალდნენ საქართველო და უკრაინა.

საქართველომ დაკარგა თავისი ტერიტორიის 20% და ჯერ კიდევ ჰყავს 300 ათასზე მეტი დევნილი, რომელთა სახლებში დაბრუნების წინააღმდეგ სომხეთი რეგულარულად ხმას აძლევდა გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე. გარდა ამისა, სომხეთი მარიონეტული სეპარატისტული „მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის“ მეშვეობით აზერბაიჯანის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ცნობს სეპარატისტულ ერთეულებს - აფხაზეთს და ე.წ. ”სამხრეთ ოსეთს”.

უნდა აღინიშნოს ის ფაქტი, რომ სომეხი ბოევიკები, განსაკუთრებით კი ბაგრამიანის ბატალიონი, უშუალოდ მონაწილეობდნენ აფხაზეთის ქართველი მოსახლეობის გენოციდში.

უკრაინამაც განიცადა ის, რომ სომხური ლობი ცდილობს სეპარატიზმის გავრცელებას პოსტსაბჭოთა სივრცეში და უკრაინაში. მოსკოვში სომხური ლობის და რუსეთის ფედერაციის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელის, სომეხი ნაციონალისტი ლავროვ-კალანტაროვის ხელით მოხდა, რომ უკრაინის ყირიმის "ანშლუსს" ერთხმად უჭერდნენ მხარს რუსეთის ფედერაციის ყველა პრო-სომხური მედია. ანალიტიკოსების აზრით, ეს გაკეთდა იმისთვის, რომ სომხეთის მიერ აზერბაიჯანის ყარაბაღის ანექსიას პრეცედენტი ჰქონდეს.

ზუსტად სომხური ლობი იყო, რომელიც მხარს უჭერდა თვითგამოცხადებული დონბასისა და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკების შექმნას, გააჩაღა ძმათა მკვლელი ომი უკრაინულ დონბასში, რომელსაც უკვე 10 ათასზე მეტ სიცოცხლედ და ასობით ათას ლტოლვილად დაუჯდა. ამავდროულად, მოსკოვს, სეპარატისტულ დნეპრსა და ლუგანსკს და აფხაზეთისა და ცხინვალის სეპარატისტულ წარმონაქმნებს "ზედამხედველობენ" იმავე სტრუქტურებით, რომლებიც მჭიდრო კავშირშია სომხურ ლობთან და სეპარატისტული "არწახის" პროექტთან.

ამრიგად, ზუსტად საქართველო და უკრაინა სეპარატიზმის და ეთნიკური წმენდის სტიმულირებისა და საზღვრების უნებართვო გადაკეთების მსხვერპლნი არიან. ეს ბოროტება პოსტსაბჭოთა სივრცეში მოდის ერევნიდან და სომხური ლობიდან. და ვინ ვის „ეცა“?



KavkazPlus

წაკითხულია : 577