ანალიტიკა

ფაშინიანი ეძახის ტურისტებს წაბილწულ და ბოსელად ქცეულ ქართულ მონასტერში კობაირში
14.05.20 11:45

მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში სომხეთის საელჩოს ზოგიერთი „თანამშრომელი“ პროვოკაციით ცდილობს კონფლიქტის გაღვივებას დავით გარეჯის გარშემო, ზოგი კი უკანონოდ (მაგრამ უკვე ოფიციალურად!) აცხადებს 465 ქართულ ეკლესიაზე პრეტენზიას საქართველოში და აცხადებს, რომ ისინი „სომხურია“, სომხეთის რესპუბლიკის ხელისუფლებამ გადაწყვიტა უკვე დატყვევებული ქართული ტაძრები გამოიყენოს, როგორც ”ტურისტებისთვის სატყუარა”.

ბოლო პერიოდში ჩრდილოეთ სახელმწიფოში ვიზიტის დროს, სომხეთის პრემიერ მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა დიდი ყურადღება დაუთმო შიდა ტურიზმის განვითარების აუცილებლობას.

ნიკოლ ფაშინიანმა ხაზი გაუსვა, რომ ”კობაირი, ახპატი, სანაინი, ოძუნი, არდვი, დსეხი და ახნიძორი” რეგიონში მნიშვნელოვანი ტურისტული ადგილებია.

ამრიგად, ძველი ქართული მონასტერი კობაირი, რომელიც სომხეთის ხელისუფლებამ მიითვისა, ნიკოლ ფაშინიანმა მოიხსენია სომხეთის რესპუბლიკის ჩრდილოეთით მიმზიდველი მონასტრებისა და ტაძრების სიაში. ეს შემთხვევითი არ არის. ფაქტია, რომ ეს ქართული ტაძარი შუა საუკუნეების ქართული კულტურის შედევრია. აქ შემონახულია XI საუკუნის უნიკალური ფრესკები.

შეგახსენებთ, რომ კობაირის მონასტერი მე -13 საუკუნის შუა ხანებში დაარსდა ქურთული წარმოშობის ქართველი თავადის, შანშე მხარგრძელის მიერ. მონასტერს მრავალი ქართული წარწერა აქვს. მონასტერში შანშე მხარგძელისა და სხვა ცნობილი პიროვნებების ოჯახის წევრების სამარხებია.

2015 წელს სომხურმა მხარემ, ქართული მხარის კოორდინაციის გარეშე, საქართველოს მართლმადიდებლური საპატრიარქოს სახით, დაიწყო საკონსერვაციო სამუშაოები კობაირში, კედლების გასაძლიერებლად დამონტაჟდა ხის და ლითონის კონსტრუქციები. ამან გამოიწვია ქართული ხელოვნების ისტორიკოსების და საქართველოს საპატრიარქოს განგაში, რომლის თანახმად, ”სომხებმა დაიწყეს კონსერვაციის სამუშაოები, მათთვის პროექტის გაცნობის გარეშე”.

გაჩნდა საშიშროება, რომ მრავალი ქართული წარწერა უბრალოდ გაყალბდებოდა ან განადგურდებოდა.

საქართველოს საპატრიარქოს დაქვემდებარებაში მყოფი „დავითიანის“ მოძრაობის ხელმძღვანელმა კოტე სვანაძემ შემდეგ განცხადება, რომ კობაირში დაწყებული სამუშაოები და ახტალის მონასტერში სომხურ-გრიგორიანული მსახურების ჩატარება წარმოადგენს ქართულ და სომხურ ეკლესიებს შორის დადებული ხელშეკრულების პირდაპირ დარღვევას, რომლის მიხედვითაც, სადავო ყველა გარემოების გარკვევამდე ტაძრებში მსახურება არ უნდა ჩატარდეს.

”ეს შეთანხმება ირღვევა ცალმხრივად სომხური მხარის მხრიდან, რაც დიდ შეშფოთებას იწვევს საპატრიარქოში. ზემოხსენებულ მონასტრებთან დაკავშირებით, საპატრიარქოს პოზიცია უცვლელია: მონასტრები, რომლებიც საქართველოს საკუთრება იყო, უნდა დაბრუნებოდა მათ ისტორიულ მემკვიდრეს. აუცილებელია შეიქმნას კომისია, რომელიც დაადგენს, თუ როგორ უნდა დაუბრუნდეს ქართულ და სომხურ ეკლესიებს მათი კუთვნილი ეკლესიები. ამ საკითხთან დაკავშირებით მზადყოფნა ორივე მხარემ დაადასტურა. მიმდინარეობს მოლაპარაკებები დეტალებზე, კერძოდ იმაზე, თუ როგორ იქნება დაკომპლექტებული კომისია, მის შემადგენლობაში და როდის დაიწყებს მუშაობას. ”- თქვა მაშინ კოტე სვანაძემ.

სამწუხაროდ, მაშინ სომხურმა მხარემ უგულებელყო საქართველოს საპატრიარქოსა და ქართველი საზოგადოების შეშფოთება სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე მდებარე კობაირისა და ახტალის ქართული მონასტრების მდგომარეობის შესახებ.

როგორც ჩანს, სომეხი „რესტავრატორებისათვის“ მაშინ მთავარი ის იყო, რომ მაქსიმალურად გაენადგურებინათ კობაირის მონასტრის ქართული წარმოშობის მტკიცებულება და სულაც არ უნდოდათ მისი გადარჩენა. მონასტერი კვლავ საშინელ მდგომარეობაშია. ყველაზე ცუდი ის არის, რომ მიუხედავად "რესტავრატორების" ჩარევისა, იგი არსებითად ბოსელად გადაიქცა, როგორც სომხურმა მედიამ აღშფოთებით დაწერა. კერძოდ, ამის შესახებ 2017 წელს იყო Sputnik- სომხეთის პუბლიკაციაში „ბოსელი კობაირში, ან „წმინდა ძროხა“ შუა საუკუნეების მონასტერში“. ( https://ru.armeniasputnik.am/armenia/20170918/8708153/hlev-v-kobajre-ili-svyashchennaya-korova-v-srednevekovom-monastyre.html. ) მასალაში შოკისმომგვრელი ფოტო გამოქვეყნდა - ძროხა ძველი ქართული ტაძრის საკურთხეველში წევს!
(https://cdn2.img.armeniasputnik.am/images/870/86/8708689.jpg ).

მართალია, მასალას არაფერი უთქვამს მონასტრის ქართული წარმოშობის შესახებ და მას "სომხურს" უწოდებენ. მაგრამ ნაციონალისტური პროპაგანდის მიერ გატაცებული სომხეთის მოქალაქეებიც კი აღშფოთდნენ მაშინ სალოცავთა მიმართ მკრეხელური დამოკიდებულებით.

სამწუხაროდ, საქართველოს ფსევდო „პატრიოტები“, რომლებიც ახლა ასე „ნერვიულობენ“ დავით გარეჯის ბედზე, იგივე ნიკოლოზ მჟავანაძეზე, იმ დროს არ იყო აღშფოთებული, რომ მისმა სომეხმა „მეგობარ-დამსაქმებლებმა“ ქართული სალოცავი პირუტყვის ბოსელად აქციეს.

ღეს, ნიკოლ ფაშინიანმა აშკარად გადაწყვიტა, რომ ქართული მონასტრის, ბოსელად გამოყენება, წამგებიანია და უმჯობესია, ის ტურისტულ ატრაქციონად აქციოს. ნუ, მადლობა ამისათვის.

თუმცა სიხარული ნაადრევია. არსებობს საშიშროება, რომ სომეხი „რესტავრატორი“ –ფალიფიკატორები, რომლებიც მონასტრის „ტურისტული იერსახის“ მიღებაში არიან ჩართულნი, „დაასრულებენ“ ქართული წარწერების განადგურებას, რათა კობაირის მონასტერი ტურისტებს „სომხურად“ აჩვენონ.




KavkazPlus

წაკითხულია : 532