ანალიტიკა

რუსეთი ზანგეზურის დერეფნისკენ ილტვის?
21.04.22 14:20

სომხეთის რესპუბლიკის სამთავრობო დელეგაციის ოფიციალური ვიზიტი რუსეთში პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის ხელმძღვანელობით, 2022 წლის 19-20 აპრილს სამხრეთ კავკასიაში სატრანსპორტო კომუნიკაციების განბლოკვის პროცესის მკვეთრი გააქტიურებით გამოირჩეოდა. იმავე ზანგეზურის დერეფნის ჩათვლით, რომლის შესახებაც სომეხ ნაციონალისტებს ბოლო დრომდე არაფრის მოსმენა არ სურდათ. ახლა აშკარაა, რომ ეს დერეფანი უნდა არსებობდეს. მეტიც, რუსეთი არათუ ხელს უწყობს დერეფნის გახსნას. არამედ იგი პირდაპირ მიილტვის მისკენ.

 

უფრო მეტიც, სწორედ ეს შესაძლებლობა, რომ აზერბაიჯანის დახმარებით პირველმა „აითვისოს“ ზანგეზურის დერეფანი,  საშუალებას აძლევს რუსულ სატრანსპორტო და ლოჯისტიკურ კომპანიებს როგორმე მაინც აინაზღაურონ უკრაინის წინააღმდეგ რუსული აგრესიის შემდეგ რუსეთის ტერიტორიის გავლით საქონლის ტრანზიტის შეწყვეტის გამო მიღებული უზარმაზარი ზარალი. ზანგეზურის დერეფანი აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნების გავლით მარშრუტების ფაქტიური ბლოკადის პირობებში თავად რუს გადამზიდველებს საშუალებას მისცემს გაჭრან „სარკმელი დასავლეთისკენ“.

 

სწორედ ეს გამომდინარეობს ოთხშაბათს 20 აპრილს, ESP-ის (გადამზიდავთა ევრაზიის კავშირი) ექსპერტთა კლუბის შეკრებისას გაკეთებული რუსეთის რკინიგზის (OJSC RZD) ხელმძღვანელის მოადგილის ალექსეი შილოს განცხადებიდან. კერძოდ მან განაცხადა, რომ მისი კომპანია შეშფოთებულია რუსეთის ფედერაციის გვერდის ავლით ალტერნატიული საკონტეინერო მარშრუტების აღორძინებით. ეს არის უპირველეს ყოვლისა TRACECA (სატრანსპორტო დერეფანი ევროპა-კავკასია-აზია). 

 

„ამ მომენტებიდან, რომლებიც ახლა გვაწუხებ, არ ვიცი როგორ ხედავენ ამას სხვა კონტეინერის ოპერატორები - მაგრამ ჩვენ ყურადღებით ვაკვირდებით იმას, რაც ჩვენს ირგვლივ ხდება და ვხედავთ რუსეთის გვერდის ავლით სხვადასხვა ალტერნატიული მარშრუტების ერთგვარ აღორძინებას.

 

ეს ის განცხადებებია, რომლებიც კეთდება და ის ციფრები, რომლებსაც ჩვენ ოფიციალურად ვხედავთ. ყოველ შემთხვევაში, პირველი ორი თვის განმავლობაში, ტრასეკას (სატრანსპორტო დერეფანი ევროპა-კავკასია-აზია) გავლით კასპიის ზღვის, აზერბაიჯანის, საქართველოს გავლით თითქმის 3000-მა კონტეინერმა გაიარა. ღმერთმა უწყის რა სიდიდისა, მაგრამ წელს კოლეგები აშკარად უფრო მაღალ შედეგს ელიან ვიდრე შარშან. შესაბამისი ლოჯისტიკური მოწყობის შემთხვევაში - ამგვარი ფასების პირობებში, ვფიქრობ მარშრუტი საკმაოდ ხელმისაწვდომი  იქნება - ჩვენ მივიღებთ მოცულობის ნაწილს ჩვენი ქვეყნის გვერდის ავლით." - განაცხადა ალექსეი შილომ.

 

მაგრამ რუსეთი აღარ ცდილობს „სულელურად“ გადაკეტოს „ალტერნატიული“ მარშრუტი აზერბაიჯანისა და საქართველოს გავლით (შეგახსენებთ, რომ ერთ დროს 2008 წელს რუსეთის აგრესია საქართველოს წინააღმდეგ გარკვეული ხნით გადაკეტა). რუსეთს დღეს უბრალოდ არ აქვს ძალა „ორ ფრონტზე იბრძოლოს“.

TRACECA-ს დერეფნის „საწინააღმდეგოდ“ რუსეთმა უფრო „ცბიერი“ პოლიტიკა აირჩია და რუსეთის რკინიგზა აპირებს აზერბაიჯანის სარკინიგზო ინფრასტრუქტურის დატვირთვას.

 

„ახლა აქტიურად ვტვირთავთ სამურის სასაზღვრო პუნქტს რათა დაიტვირთოს აზერბაიჯანის სარკინიგზო ინფრასტრუქტურა, მათ შორის რუსული სატრანზიტო ტვირთით, აზერბაიჯანული, ირანული და ყველა სხვა მიმართულებით, რათა ნაკლები იყოს სხვა ტვირთების გადაზიდვის შესაძლებლობა. მიგვაჩნია, რომ ასეთი სტრატეგია ალბათ ჩვენი მხრიდანაც სწორია“ – აღნიშნა ალექსეი შილომ.

 

რაც შეეხება TRACECA-ს „საწინააღმდეგო ზომებს“, რუსული რკინიგზის სტრატეგია საინტერესოა და როგორც ჩანს არ იწვევს სხვა სატრანზიტო ქვეყნების „პროტესტებს“. ბოლოს და ბოლოს გამოდის, რომ რუსეთი აღარ ცდილობს ალტერნატიული მარშრუტის გადაკეტვას, არამედ საკუთარი ტვირთით „გადავსებას“. და რა თქმა უნდა  საქართველოსა და აზერბაიჯანის ტრანზიტით საკმაოდ დიდი მოგების მიღებას.

 

მაგრამ არსებული დერეფანი მალე ვერ გაუძლებს მკვეთრად გაზრდილ ტვირთბრუნვას. გასათვალისწინებელია, რომ ომი უკრაინაში თითქმის 2 თვეა გრძელდება. რუსეთის გავლით მარშრუტების გადაკეტვა კიდევ უფრო გვიან დაიწყო და ტრანსევრაზიულმა ნაკადებმა ჯერ ვერ მოასწრეს საქართველოსა და აზერბაიჯანის გავლით მარშრუტების სრულად „ათვისება“.

 

მაგრამ გავა კიდევ ერთი-ორი თვე - და აზერბაიჯანისა და საქართველოს გავლით არსებული "სარკმელი" უბრალოდ ტვირთებით "გაიჭედება", საქართველოს არსებული რკინიგზა და პორტები უბრალოდ ვერ გაუმკლავდებიან ტრანზიტის გაზრდილ მოცულობას. შესაბამისად, ზანგეზურის დერეფნის გაშვება დაჩქარდება.

რაც უფრო ადრე დაიწყებს რუსეთი მის „ორგანიზებას“ და ხელს შეუწყობს მის ამოქმედებას, მით უფრო დიდ დივიდენდებს მიიღებენ რუსული გადამზიდველები იგივე რუსული რკინიგზა.

 

ის შეძლებს ფულის შოვნას ზანგეზურის დერეფნის მეშვეობით და არა პარაზიტივით რუსეთისა და სომხეთის რესპუბლიკის კისერზე სამუდამოდ ჯდომას ყველა პოზიციაზე. ამიტომ შემთხვევითი არ არის, რომ ნიკოლ ფაშინიანის რუსეთის ფედერაციაში ვიზიტის ფარგლებში სომხეთის ვიცე-პრემიერმა მჰერ გრიგორიანმა სამუშაო შეხვედრა გამართა რუსეთის ვიცე-პრემიერ ალექსეი ოვერჩუკთან სამხრეთ კავკასიაში სატრანსპორტო კომუნიკაციების განბლოკვის საკითხებზე.  

 

„შეხვედრაზე განიხილეს სამხრეთ კავკასიაში სატრანსპორტო კომუნიკაციების აღდგენის თემა, რომელიც განიხილება სამმხრივი სამუშაო ჯგუფის მუშაობის ფარგლებში, რომელსაც ერთობლივად ხელმძღვანელობენ სომხეთის რესპუბლიკის, რუსეთის ფედერაციისა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ვიცე-პრემიერები.“, - გვაცნობეს სომხეთის მინისტრთა კაბინეტიდან.

 

არსებობს იმედი, რომ ზანგეზურის დერეფნის მიმართ რუსეთის ძლიერი ინტერესის პირობებში, კომუნიკაციების განბლოკვისა და სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო ხელშეკრულების გაფორმების პროცესი ფინიშამდე მივა.

 

 

Kavkazplus

წაკითხულია : 334