ანალიტიკა

პრეზიდენტი კ.ტოკაევი დასავლეთისა და აღმოსავლეთის უსამართლობის შესახებ
21.06.22 14:20

კაცობრიობა რომ სამართლიანობას ესწრაფოდეს, ამას დიდი ხნის წინ მიაღწევდა.

უილიამ ჰეზლიტი

           

სამართლიანობისა და სამართლიანი სახელმწიფოს პრობლემა  ერთ-ერთი „მარადიული პრობლემაა“, რომელიც ადამიანთა საზოგადოების არსებობის მთელს ისტორიას გასდევს. კაცობრიობის ცივილიზაციის განვითარების სხვადასხვა ეპოქაში ეს საკითხი აწუხებდათ ცალკეულ პირებს, მთელ ერებსა და სახელმწიფოებს. სამწუხაროდ, დღეს 21-ე საუკუნეში მსოფლიოს სახელმწიფოებმა ჯერ კიდევ ვერ მიაღწიეს განვითარების იმ დონეს, სადაც შესაძლებელი იქნებოდა სამართლიანი საერთაშორისო ურთიერთობების დამყარება. ტყუილად კი არ წერდა ინგლისური ესეების მწერლობის კლასიკოსი უილიამ ჰეილიტი: „კაცობრიობა სამართლიანობას რომ ესწრაფოდეს, ამას დიდი ხნის წინ მიაღწევდა“.

 

           გეოპოლიტიკური არეულობა, რომელიც წარმოიშვა სოციალისტური სისტემის დაშლის შემდეგ, ხელს აძლევდა  საერთაშორისო ურთიერთობების ყველა წამყვან გეოპოლიტიკურ მოთამაშეს. ახალმა რუსეთმაც ისარგებლა ქაოსური მდგომარეობით, იმ იმედით, რომ შეინარჩუნებდა პოსტსაბჭოური სივრცის ქვეყნებს. ამ მიზნით რუსეთის მიერ იყო შთაგონებული ყველა ის კონფლიქტი, რომელიც დღემდე მოუგვარებელი რჩება.

 

          თავდაპირველად, შეერთებულმა შტატებმა და მთლიანად დასავლეთმა მცირედ უპირისპირდებოდნენ რუსეთს  გეოპოლიტიკურ თამაშში, ისეც ხდებოდა, რომ მოსკოვი  მათი მდუმარე თანხმობით მოქმედებდა და ზოგჯერ ფარულად, მათთან შეთანხმებულადაც კი. ამ პოლიტიკამ გამოიწვია სომხეთის მიერ აზერბაიჯანული მიწების ოკუპაცია ყარაბაღში, ქართული მიწებისა  ჩრდილოეთ ქართლში (ე.წ. სამხრეთ ოსეთი) და აფხაზეთისა, მოლდოვას დნესტრისპირეთი ჩამოაჭრეს. ამ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან მილიონნახევარზე მეტი ადამიანი დევნილად იქცა საკუთარ ქვეყანაში. ამ ყველაფერს ჩუმად უყურებდა ე.წ მსოფლიო საზოგადოება. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დამყარებული მსოფლიო წესრიგი განადგურდა და ის ძალები, რომლებმაც შექმნეს ეს ორგანიზაცია, არ ჩქარობდნენ გაეროს წესდებით ხელმძღვანელობას, რადგან ისინი თავად იყვნენ როგორღაც ჩართული ამ ყველაფერში. დიდი გეოპოლიტიკისთვის ადამიანური ტანჯვა პატარა ბავშვის ცელქობას ჰგავს, „ცივილიზებული“ ევროპა ტრაბახობდა, რომ შექმნეს უნივერსალური სახელმწიფოები და გულგრილნი იყვნენ ქართველების თუ აზერბაიჯანელების ტანჯვის მიმართ. ახლო წარსულში "ცივილიზებული" ევროპა არაადამიანურ ქმედებებს ახორციელებდა აზიის, აფრიკისა და ამერიკის ხალხებთან მიმართებაში, გაძარცვეს და გაანადგურეს ადგილობრივი მოსახლეობა, ისინი ზღაპრულად გამდიდრდნენ, რაც ემსახურებოდა მათი უნივერსალური სახელმწიფოს შექმნას, სადაც მთავარ მიღწევად კანონის უზენაესობა ითვლებოდა.

 

     პოსტსოციალისტური და პოსტსაბჭოთა მოსახლეობა ყოველივე ამას მოკლებული იყო, ამიტომ გასაკვირი არ არის მათი ლტოლვა კანონისა და წესრიგისკენ, რაც ამ ქვეყნებს მშვიდობიანად განვითარების საშუალებას მისცემს, რათა კვლავ არ მოექცნენ უცვლელი რუსეთისა და მისი გავლენის ქვეშ. სწორედ ამით აიხსნება საქართველოს მისწრაფება სამხედრო-პოლიტიკური ბლოკის ნატოსა და ევროკავშირისკენ, ჩვენი სივრცის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად და სამოქალაქო საზოგადოების ასაშენებლად.

 

    30 წელია ევროპა იგონებს სხვადასხვა ზღაპრებს სტატუსზე, კანდიდატის წევრობაზე, ადამიანის უფლებათა საკითხებზე, სადაც ლგბტ აღლუმი წინაპირობა იყო, ჩვენ, სამხედრო აღლუმის ყურებას მიჩვეულები, ვერ ვხვდებოდით, ვის სჭირდებოდა ასეთი აღლუმის ჩატარება.

 

       ამასობაში, რუსეთი ძლიერდებოდა, მათთვის სივრცის გაფართოების ახალი შესაძლებლობები გაჩნდა. მოსკოვში მათ დაიწყეს დიდი ყურადღებას აქცევდნენ საერთაშორისო ბაზრებს, გეოეკონომიკურ პროექტებს და მათი განხორციელების სივრცეებს, რადგან ევროპისა და მთლიანად დასავლეთისთვის ეს მათი ეკონომიკური აღმავლობის მთავარი პირობაა.

 

     დასავლეთის მსგავსად, რუსეთმაც დაიწყო ახალი სივრცის ახალი ეკონომიკური დაყოფა. ამ მიზნით, გადაწყდა საერთაშორისო ფორუმის ჩატარება, სადაც გადაიჭრებოდა მნიშვნელოვანი გეოეკონომიკური კომუნიკაციების საკითხები. ამრიგად, საერთაშორისო ცხოვრებაში აღსანიშნავ მოვლენად იქცა პეტერბურგის ეკონომიკური სამიტი, სადაც ევროპის ქვეყნების ლიდერები და მრავალი დელეგაცია მონაწილეობდა. ევროპამ დაამყარა ახალი ეკონომიკური კავშირები რუსეთთან ისე, რომ ეს ქვეყნები აღმოჩნდნენ რუსეთზე ნედლეულის დამოკიდებულების ქვეშ, რაც რუსეთს ახალი პოლიტიკური დივიდენდების მოპოვებას ჰპირდებოდა. ევროპის ქვეყნებმა თვალი დახუჭეს რუსეთის ახალ პოლიტიკურ ამბიციებზე. ყოველივე ამან რუსეთს საშუალება მისცა დაეწყო ახალი აგრესიული პოლიტიკა უკრაინის წინააღმდეგ, რუსეთმა სირცხვილისა და პოლიტიკური სინდისის გარეშე შექმნა რუსული სეპარატიზმი უკრაინაში, შემდეგ დაიპყრო ყირიმი, მსოფლიო საზოგადოება და "ცივილიზებული" ევროპა კვლავ დუმილს არჩევდა, მოგვიანებით რუსეთმა აღიარა ე.წ. დონეცკისა და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკები, როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფოები, რითაც სინამდვილეში დაიწყო კიდევაც ომი უკრაინის სახელმწიფოსა და ხალხის წინააღმდეგ.

 

    ამ ომში ევროპის სიზანტე და გაუბედაობა რუსეთისთვის ამ სამარცხვინო ომის გაგრძელებას გვპირდება. ადამიანური მსხვერპლი არ იდება გეოპოლიტიკური მისწრაფებების სასწორზე. ერთი მხრივ, ევროპელებს არ სურთ, რომ რუსეთი ევროპის საზღვრებს მიუახლოვდეს, მეორე მხრივ, მესამე მსოფლიო ომის დაწყების ეშინიათ, დღეს რუსეთის საამებლად ისინი მზად არიან, რომ უკრაინა რუსეთს ტერიტორიულ დათმობებზე  დასთანხმდეს და ამით შეწყვიტოს საომარი მოქმედებები, მაგრამ უკრაინელი ხალხი და მისი მთავრობა ამას არასოდეს დათანხმდება. სხვა საქმეა ინგლისი და შეერთებული შტატები, რომლებსაც საკუთარი გეოპოლიტიკური ინტერესები გააჩნიათ. დიდი ბრიტანეთი შეერთებულ შტატებთან ერთად ცდილობს რუსეთს ევროპის ჟანდარმის სტატუს დაუბრუნოს და ამით საფრანგეთი და გერმანია კონტროლქვეშ ჰყავდეს.

 

      რუსეთის პრეზიდენტი ვ.პუტინი, რომელიც თავი სტალინად წარმოუდგენია, მოქმედებს არა რუსული სახელმწიფოს ინტერესებში, არამედ ანგლო-საქსონური ინტერესების ფარგლებში, შესაბამისად, ომის დასრულება მათ ინტერესებში არ შედის.

 

        ამ კონტექსტში უნდა აღინიშნოს, რომ ჯერ კიდევ პირველი მსოფლიო ომის დროს რუსეთში გაგზავნეს მრავალი პროვოკატორი ვ.ლენინისა და ლ.ტროცკის ხელმძღვანელობით, რომელთა მთავარი ამოცანა იყო რუსეთის განადგურება, ყველაფერი გეგმის მიხედვით მიდიოდა, 30 მილიონზე მეტი რუსი მოკლეს 1917 წლიდან 1921 წლამდე , მაგრამ 1922 წელს სტალინმა, რომელიც  ხელისუფლებაში აღმოჩნდა, გაათავისუფლა რუსეთი მტრებისგან და შექმნა ახალი რუსული, საბჭოთა იმპერია. დასავლეთმა სტალინს ეს ვერ აპატია და ის მოკლეს.

 

      სახელმწიფოთა ეკონომიკური შესაძლებლობები ასევე დამოკიდებულია პოლიტიკურ გადაწყვეტილებებზე, გამარჯვებებსა და მარცხებზე. საბჭოთა კავშირი და შეერთებული შტატები გეოპოლიტიკურ ომს წარამოებდნენ საკუთარი და უცხოური რესურსების გასაღების ბაზრებისთვის. ამ ცივ ომში შეერთებული შტატები გამოვიდა გამარჯვებული, სსრკ-მ ხელი არ მოაწერა დანებებას, მაგრამ მისი პოზიცია სამხედრო ჩაბარების ტოლფასი იყო. ხელისუფლებაში მოიყვანეს ადამიანები, რომლებსაც აბსოლუტურად არ გააჩნდათ პატრიოტიზმის და საკუთარი სახელმწიფოს სიყვარულის გრძნობა. ახალმა ტროცკისტებმა შექმნეს მხოლოდ მოჩვენებითი პატრიოტიზმი, რათა საბოლოოდ გაებითურებინათ საკუთარი მოსახლეობა. სტრატეგიული ქარხნები და ფაბრიკები ფაქტობრივად გაიყიდა და განადგურდა, საქმე იქამდეც კი მივიდა, რომ ისრაელი რუსეთს სოფლის მეურნეობის პროდუქციით ამარაგებდა.

 

      შეერთებულმა შტატებმა, რომლის მიზანი თავდაპირველად რუსეთის განადგურება იყო, უცებ შეცვალა თავისი პოლიტიკა, რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე არსებული ახალი დამოუკიდებელი სახელმწიფოები შესაძლოა სწრაფად მოქცეულიყო ჩინეთის მმართველობის ქვეშ, მაგრამ ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის გაძლიერება შეერთებული შტატების გეგმებში არ შედიოდა.

 

       დღეს ცოტას თუ ახსოვს 1992 წლის 1 თებერვალს შეერთებულ შტატებსა და რუსეთის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკას შორის დადებული კემპ-დევიდის შეთანხმება, რომელშიც ცალსახად ნათქვამია, რომ რუსეთი და აშშ ერთმანეთს პოტენციურ მტრებად არ თვლიან. რუსეთს ამ შეთანხმების შემდეგ საერთაშორისო ურთიერთობებში თავისით არაფერი გაუკეთებია, რამაც შესაძლოა შეერთებული შტატების წინააღმდეგობა გამოიწვიოს, პირიქით, ისინი მოქმედებდნენ ტანდემში.

 

ამის საფუძველზე, 1999 წლის 31 დეკემბერს, ახალი წლის ღამეს, უკვე მოხუცი ბ.ელცინი აიძულეს გადამდგარიყო: „მივდივარ, ყველაფერი გავაკეთე, რაც შემეძლო“, – განაცხადა მან და დატოვა თანამდებობა პატივისა და ავტორიტეტის გარეშე. დიახ, მან გაყიდა რუსეთი, როგორც შეეძლო!

 

     ვ. პუტინის ხელისუფლებაში მოსვლიდან მალევე დასრულდა ომი ჩეჩნეთსა და დაღესტანში და შეჩერდა სხვა ეროვნული მოძრაობები. რუსულ საზოგადოებაში ყველა ეს გამარჯვება ახალ, ახალგაზრდა პრეზიდენტს მიაწერეს, მაგრამ ფაქტობრივად, შეერთებულმა შტატებმა აუკრძალა საუდის არაბეთს და სხვა არაბულ ქვეყნებს ჩეჩნეთის, დაღესტნის და სხვა ეროვნული მოძრაობების დაფინანსება. ამ ხალხების დამოუკიდებლობისთვის ომი შეჩერდა.

 

      ეს „გამარჯვებები“ საკუთარ ხალხზე გახდა მიზეზი იმისა, რომ ვ. პუტინმა თავი სტალინად წარმოიდგინა, ფაქტობრივად, ის ისეთივე საზღვარგარეთის მიერ ხელდასმულია, როგორებიც იყვნენ თავის დროზე ვ. ლენინი და ლ. ტროცკი, რომელთა მიზანიც რუსეთის განადგურება იყო. დღეს ვ.პუტინი არ არის სტალინი, როგორც რუსებს მიაჩნიათ, არამედ არის ისტორიული ტროცკი, თავისი გეგმით ქვეყნის ეკონომიკური და პოლიტიკური განადგურების შესახებ.

 

    ერთ დროს ქართველმა სტალინმა გააფართოვა რუსეთის საზღვრები ევროპის შუაგულამდე, მაგრამ დღეს ვ.პუტინმა რუსეთს პირქუში ბედი მოუმზადა. რუსეთი დაკარგავს ყველა საზღვაო გასასვლელს, დატოვებს რუსეთს უსახლკაროსა და გაღატაკებულს, ამის ნიშნებს ალბათ უკვე გრძნობთ, ძვირფასო რუსებო! მოხდება ის, რაც ტროცკისტებმა ვერ დაასრულეს და არავის მოუწევს ამის გამო სინანული!

 

       და აქედანაა ყველა ის გეოპოლიტიკური ნაბიჯი, რომელიც არ შეესაბამება რუსეთის ფედერაციის ინტერესებს! უნდა აღინიშნოს, რომ ყველას სჯეროდა, რომ საქართველოს ოკუპაცია, სომხური სეპარატიზმის მხარდაჭერა აზერბაიჯანში, მოლდოვის ოლქების ჩამოჭრა რუსული საზოგადოებაში არ იწვევდა აღშფოთებას ამ ქვეყნებისა და ხალხების არასლავური წარმომავლობის გამო. თუმცა, რუსეთის საზოგადოების პოზიცია უკრაინელ ხალხთან და სახელმწიფოსთან ომთან დაკავშირებით სრულიად გაუგებარია. რუსული საზოგადოების უბედურება ის არის, რომ რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტი ცდილობს ისტორიულად გაამართლოს თავისი სულელური სამხედრო და პოლიტიკური ქმედებები. რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტი ამბობს: „... არავითარი საქართველო არ არსებობდა, ეს იყო ტიფლისის გუბერნია...“, და რუსული საზოგადოება ამას უბრალოდ „ყლაპავს“. თუ ვ.პუტინი მართლა  ფიქრობს, რომ საქართველოს ისტორია მე-19 საუკუნიდან იწყება? ვ.პუტინმა უმეცრება აჩვენა მთელ მსოფლიოს იმით, რომ განაცხადა: „ვ. ლენინი არის უკრაინის სახელმწიფოს შემოქმედი“. ძვირფასო რუსებო, მითხარით, რისთვის გჭირდებათ ისტორიის ინსტიტუტები ან მეცნიერებათა აკადემია, როცა ვერც ერთი ისტორიკოსი ვერ უბედავს ისტორიული სიმართლის თქმას თავის პრეზიდენტს.

 

      რასაც დღეს რუსეთი აკეთებს საქართველოსა და უკრაინასთან მიმართებაში, არის არა მხოლოდ აგრესია და ტერიტორიების ოკუპაცია, არამედ ისტორიის ქურდობა, მისი დამახინჯება, სახელმწიფო ფაშიზმის დაფარვის მცდელობა „ისტორიული კანონით“, რაც ტერიტორიების სამხედრო ოკუპაციაზე უარესია.

 

      ასეთ ვითარებაში რუსეთმა, მსოფლიოსთვის საჩვენებლად, რომ არაფერი განსაკუთრებული არ ხდება, სანკტ-პეტერბურგში 25-ე საერთაშორისო ეკონომიკური სამიტი გამართა. ფორუმმა საერთაშორისო სტატუსი შეიძინა ყაზახეთის პრეზიდენტის კ.ტოკაევის წყალობით. ვ.პუტინი და მთელი რუსული ელიტა იმედოვნებდნენ, რომ ყაზახეთი მხარს დაუჭერდა რუსეთის პოლიტიკას, მაგრამ ნურას უკაცრავად. ყაზახეთის ხელმძღვანელმა რუსებს განუცხადა, რომ არ უჭერს მხარს მათ მისწრაფებებში, რადგან საქართველოს რეგიონების დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად აღიარება არ შეესაბამება საერთაშორისო სამართლის ნორმებს და გაეროს წესდებას. კ.ტოკაევმაც მიანიშნა დასავლეთს, რომ ისინი ცდებოდნენ კოსოვოს დამოუკიდებლობის აღიარებაში და ამით ყაზახეთის ხელმძღვანელმა დასავლეთსაც და რუსეთსაც "ცივი წყალი გადაასხა". სერბეთის ისტორიული რეგიონებიდან მეორე ალბანური სახელმწიფოს შექმნა დასავლეთის დიდი შეცდომა იყო.  აშკარაა, რომ სერბეთი გარკვეულ დრომდე მოითმენც. ის შეიარაღებულია უახლესი ტიპის იარაღით და დაელოდება ძალების მოსახერხებელ გეოპოლიტიკურ განლაგებას. ზუსტად შეერთებული შტატების აღიარების გამო, მოსკოვში მომწიფდა არაშორსმჭვრეტელი იდეა საქართველოს რეგიონების დამოუკიდებლობის აღიარებისა და ამით, თითქოსდა, აშშ-ს მოკავშირე საქართველოს დასასჯელად, ამავე დროს მისი საოკუპაციო ქმედებების დაფარვისა და იურიდიული ფორმის მისაცემად. თუმცა, მათ არ გაითვალისწინეს, რომ აშშ საერთოდ არ არის დაინტერესებული, რა სტატუსი ექნება ოკუპირებულ საქართველოს რეგიონებს, ის საერთოდ არ არის დაინტერესებული საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენით, თუმცა ზოგიერთი პოლიტიკური პარტიის ლიდერი საწინააღმდეგოში გვარწმუნებს, თუმცა რეალობა სულ სხვაგვარია.

 

         ყაზახეთის პრეზიდენტის პოზიცია, უპირველეს ყოვლისა, სამართლიანი და პრინციპულია, რომელსაც მსოფლიო საზოგადოება უნდა დაეყრდნოს, მაგრამ მხარეთა გეოპოლიტიკური მიზნები აიძულებს მათ გვერდი აუარონ როგორც საერთაშორისო კანონს, ასევე ისტორიულ სამართლიანობას.

 

        რა თქმა უნდა, ყაზახეთის მეთაური ქართველებისგან განსაკუთრებულ მადლობას იმსახურებს ადამიანური და პოლიტიკური სიმამაცისთვის და ჩვენ მადლობელი ვართ ყასიმ-ჟომართ ქემელევიჩის! თითქოს არაფერი მომხდარა ექსტრაორდინალური, მაგრამ ჩვენს ორსახოვან სამყაროში  სიმართლის თქმა  გმირობაა! 

 

 თავმოყვარე პოლიტიკოსი, სახელმწიფო მოხელე სამართლიანი სახელმწიფო პოლიტიკის კონცეფციას გვერდს ვერ აუვლის! დღეს, სამხედრო-პოლიტიკური კრიზისის პერიოდში, რომელიც გვემუქრება პლანეტარული მასშტაბების მოპოვებით, უფრო მიზანშეწონილია ამ პრობლემაზე საუბარი საერთაშორისო დონეზე, მის გლობალურ ფორმატში.

 

      იმ დროს, როდესაც „კულტურული“ ევროპა ფაქტობრივად უარს აცხადებს საქართველოს მიღებაზე, სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების ლიდერებმა უნდა იფიქრონ კავკასიური სახელმწიფოების მსგავსი გაერთიანების შექმნაზე. ამ შემთხვევაში რეგიონი გეოპოლიტიკურ ძალად გადაიქცევა.

 

   მართლაც, სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოებს შეეძლოთ აეშენებინათ უნიკალური კავკასიური ცივილიზაცია, მაგრამ როდესაც აზერბაიჯანი და საქართველო ერთიან კავკასიაზე საუბრობენ, ჩვენი სომეხი მეზობლები ამ იდეას საკუთარს უპირისპირებენ - „დიადი სომხეთის“ შექმნის იდეას. თითქოს, ყარაბაღიდან გაქცევის შემდეგ სომეხი გეოპოლიტიკოსები სამუდამოდ აპირებენ უარი თქვან ამ გიჟურ იდეაზე, მაგრამ არა, მათ ახალი მონდომებით დაიწყეს პროპაგანდა ახლა უკვე ისტორიული ქართული მხარის სამცხე-ჯავახეთის სომხური კუთვნილების შესახებ და უბედურება ის არის, რომ მათ ამაში მხარს უჭერენ გეოპოლიტიკური ცენტრები. სომხეთის ლიდერები თავიანთი ახალი გეოპოლიტიკური თამაშებით კვლავ მორიგი სატანჯველისათვის წირავენ საკუთარ ხალხს.

 

     უდავოა, რომ საერთაშორისო წესრიგი და საერთაშორისო ურთიერთობების ახალი სისტემა ყველა არსებული პრობლემის სამართლიან გადაწყვეტაზე უნდა იყოს დაფუძნებული. თუ დასავლეთი ვერ შეძლებს ამ მიზნების მიღწევას, მაშინ ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ხელმძღვანელობით საერთაშორისო ასპარეზზე ახალი ძალა გამოჩნდება და სივრცის უდიდესი ნაწილი, რომელიც დღეს ევროპისკენ ისწრაფვის, აღმოსავლური მსოფლიო წესრიგის სივრცეში მოექცევა.

 

 

გურამ მარხულია

გეოისტორიისა და გეოპოლიტიკის კვლევითი კავკასიის საერთაშორისო ცენტრის პრეზიდენტი 

წაკითხულია : 622