ანალიტიკა

ყაზახეთი საქართველოს გავლით რუსეთის „გვერდის ავლით“!
23.06.22 11:15

2022 წლის 17 ივნისს ყაზახეთის პრეზიდენტი ყასიმ-ჟომართ ტოკაევმა, რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან ერთად სანქტ-პეტერბურგის საერთაშორისო ეკონომიკური ფორუმის პლენარულ სხდომაზე, მარგარიტა სიმონიანის პროვოკაციულ კითხვაზე „უკრაინაში სპეცოპერაციების“ შესახებ პირდაპირ და თამამად განაცხადა, რომ ყაზახეთი არ ცნობს ისეთი კვაზისახელმწიფოებრივი ტერიტორიების დამოუკიდებლობას, როგორიც არის აფხაზეთი, ე.წ. "სამხრეთ ოსეთი", დონეცკისა და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკები. ამის შემდეგ პუტინსა და ტოკაევს შორის ურთიერთობა მკვეთრად გაუარესდა და სწორედ იქ დაიწყო რუსეთის ფედერაციამ თავისი ტერიტორიის გავლით ყაზახური ტრანზიტისთვის და პირველ რიგში ნავთობისა და მარცვლეულის დაბრკოლებების შექმნა.

რუსეთის ხელისუფლებამ გადაწყვიტა შეაჩეროს ყაზახური ნავთობის გადაზიდვა ნოვოროსიისკის პორტში. ფორმალური მიზეზი ის არის, რომ კასპიის მილსადენის კონსორციუმის (CPC) ტერმინალის მახლობლად მდებარე წყლის მიდამოში, სადაც მთავრდება ნავთობსადენი ყაზახეთიდან, სავარაუდოდ, მოულოდნელად აღმოაჩინეს მეორე მსოფლიო ომის ტორპედოები და მაღაროები. მაგრამ ყველამ კარგად იცის, რომ ყველაზე პირდაპირი შანტაჟი მიმდინარეობს CSTO-ს დაუმორჩილებელი მოკავშირის მიმართ, რომელიც უარს ამბობს კრემლის აგრესიის პოლიტიკის მხარდაჭერაზე, სუვერენული სახელმწიფოების წინააღმდეგ სეპარატისტების „დაცვის“ საბაბით.

ყაზახეთის ხელისუფლება მზად არის მოვლენების ისეთი შემობრუნებისთვის, როგორიცაა რუსეთში ტრანზიტის პრობლემა და შესაბამისად, ისინი აქტიურად ეძებენ ალტერნატიულ მარშრუტებს. ამ მარშრუტების ძირითადი მიმართულება არის დასავლეთისკენ კასპიის ზღვის, აზერბაიჯანისა და საქართველოს გავლით.

შემთხვევითი არ არის, რომ 2022 წლის 21 ივნისს, მას შემდეგ რაც ყასიმ-ჟომართ ტოკაევმა პეტერბურგში განაცხადა, რომ არ აღიარებს ოკუპირებული საქართველოს ტერიტორიების „დამოუკიდებლობას“, ყატარის ეკონომიკური ფორუმის ფარგლებში, ყაზახეთის პრეზიდენტი შეხვდა საქართველოს პრემიერ-მინისტრს ირაკლი ღარიბაშვილს.

ყასიმ-ჟომართ ტოკაევმა აღნიშნა სატრანსპორტო და ლოგისტიკის სექტორში ერთობლივი მუშაობის მნიშვნელობა, კერძოდ, ორ ქვეყანას შორის სატვირთო მიმოსვლის განხორციელებაში ყაზახეთის პორტების აქტაუსა და კურიკის, ასევე ბათუმის საზღვაო პორტის პოტენციალის გამოყენებით.

„მინდა თქვენი ყურადღება გავამახვილო შემდეგ სფეროებში თანამშრომლობის განვითარების პერსპექტივაზე. კერძოდ, ეს არის ორმხრივი ვაჭრობის გაფართოება. მე მჯერა, რომ ჩვენ შეგვიძლია გავზარდოთ პროდუქციის მიწოდება. საქართველოს თავის მხრივ აქვს დიდი რეზერვები ყაზახეთსა და ცენტრალური აზიის სხვა ქვეყნებში მიწოდების გაზრდის თვალსაზრისით. ჩვენ მზად ვართ ამ მიმართულებით მჭიდრო თანამშრომლობისთვის“, - განაცხადა ყასიმ-ჟომართ ტოკაევმა.

უდავოა, რომ უახლოეს მომავალში მკვეთრად გაიზრდება საქონლის ტრანზიტი ყაზახეთიდან საქართველოს გავლით.

თუმცა, მას სურს რუსეთის გავლით ტრანზიტისაგან სრულიად დამოუკიდებელი იყოს, ყაზახეთი ფიქრობს განავითაროს ტრანზიტი ირანის გავლით, რომლის ნაწილმაც კვლავ შეიძლება გაიაროს თურქეთზე, აზერბაიჯანსა და საქართველოზე დასავლეთის მიმართულებით.

სანქტ-პეტერბურგსა და ყატარში ეკონომიკურ ფორუმებზე ვიზიტებს შორის, ყაზახეთის პრეზიდენტი ყასიმ-ჯომართ ტოკაევი ოფიციალური ვიზიტით იმყოფებოდა ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში. აქ ყაზახეთის პრეზიდენტმა პრეზიდენტ იბრაჰიმ რაისთან და ირანის ხელმძღვანელობასთან მოლაპარაკებების დროს ყურადღება გაამახვილა სატრანსპორტო და ლოგისტიკის სექტორში არსებულ დიდ შესაძლებლობებზე, კერძოდ ყაზახეთ-თურქმენეთი-ირანის სარკინიგზო ხაზზე.

სიმბოლურია, რომ ამ ვიზიტის დროს თეირანის სადგურზე ყაზახეთის, თურქმენეთისა და ირანის ტერიტორიების გავლით თურქეთში პირველი სახმელეთო საკონტეინერო მატარებლის დახვედრის საზეიმო ცერემონია გაიმართა.

ყაზახეთი და ირანი ასევე დღეს განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობენ თანამშრომლობას სოფლის მეურნეობის, სოფლის მეურნეობის პროდუქტებით ვაჭრობისა და ტრანზიტის სფეროში. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ყაზახეთის პრეზიდენტის ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში ვიზიტის დროს, ორი ქვეყნის სოფლის მეურნეობის მინისტრებმა ხელი მოაწერეს მემორანდუმს ყაზახეთიდან ირანში 1 მილიონი ტონა მარცვლეულის მიწოდების შესახებ. მიღწეულ იქნა პრინციპული შეთანხმება ყაზახური მარცვლეულის საგარეო ბაზრებზე ირანის ტერიტორიის გავლით ტრანზიტის შესაძლებლობასთან დაკავშირებით. ყოველივე ეს საშუალებას აძლევს ყაზახეთს კიდევ უფრო შეამციროს დამოკიდებულება მარცვლეულის ტრანზიტზე რუსეთის ფედერაციის გავლით.

ასევე დიდი მნიშვნელობა ექნება „თანამშრომლობის მემორანდუმს" ეროვნულ კომპანიას შპს ყაზმუნაიგაზ-სა (KazMunayGas JSC) და ირანის ისლამური რესპუბლიკის "ირანის ნავთობის ეროვნულ კომპანია"-ს და „თანამშრომლობის მემორანდუმს“ ეროვნულ კომპანია სს "ყაზახეთი თემირ ჟოლი"-სა და ირანის ისლამური რესპუბლიკის რკინიგზას შორის.

ფაქტობრივად, ყაზახეთი წარმატებით ათავისუფლებს თავის ტრანზიტულ დამოკიდებულებას კრემლზე. პირიქით, კრემლი მეზობლების მიმართ აგრესიული პოლიტიკით, შანტაჟითა და "მკლავების გადაგრეხით" მხოლოდ ამძაფრებს რუსეთის იზოლაციას. ეს მხოლოდ აძლიერებს რუსეთის ფედერაციაზე დაწესებული სანქციების გავლენას.

 

Kavkazplus

წაკითხულია : 415