ანალიტიკა

რუსეთ-თურქეთის თანამშრომლობა: "სიცოცხლის გზა" სეპარატიზმის მხარდაჭერაზე უარის სანაცვლოდ

05.08.22 16:30


2022 წლის 5 აგვისტოს სოჭში თურქეთისა და რუსეთის პრეზიდენტების რეჯეფ თაიფ ერდოღანისა და რუსეთის პრეზიდენტების ვლადიმერ პუტინის შეხვედრის წინ, სოჭში მნიშვნელოვანი მოვლენები განვითარდა. უპირველეს ყოვლისა  უნდა აღინიშნოს, რომ რუსი სამშვიდობოების კონსტრუქციულ პოზიციას ყარაბაღში, რამაც უკვე გამოიწვია სომეხი ნაციონალისტების აშკარა უკმაყოფილება, ხელი არ შეუშლია აზერბაიჯანის სამხედრო ოპერაციისთვის „ანგარიშსწორება“. ეს ოპერაცია განხორციელდა არალეგალური სომხური შეიარაღებული დაჯგუფებების პროვოკაციების შემდეგ, რომელიც დასრულდა რუსეთის სამშვიდობოების პასუხისმგებლობის ზონაში სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი სიმაღლეებიდან მათი უკან დახევით.

 

ბუნებრივია, ადგილობრივი სეპარატისტების წარმომადგენლები მაშინვე გაიქცნენ სამშვიდობოებთან "მფარველობის" სათვოვნელად და "საჩივლელად". მათ მოლაპარაკების მაგიდასთან შეხვდნენ, რუსეთის დროშის გვერდით აზერბაიჯანული  და შეგნებულად თავდაყირა დაკიდული სომხეთის დროშით.  ასეთი "შემთხვევითი წვრილმანი" ოფიციალურ განცხადებებზე ბევრად მეტის მთქმელია - ეს არის მინიშნება იმისა, რომ "არცახის" სეპარატისტული პროექტი და ზოგადად რეგიონში სომხური ლობის ინტერესები შესაძლოა რუსეთის სასიცოცხლო ინტერესებს შეეწიროს.

 

დღეს რუსეთისთვის მნიშვნელოვანია თურქეთთან, აზერბაიჯანთან და საქართველოსთან თანამშრომლობა. იმის შესახებ თუ რამდენად მნიშვნელოვანია საქართველოსა და თურქეთის გავლით ტრანზიტი რუსეთის ფედერაციისთვის, როგორც "სარკმელი გარე სამყაროში" -  წერდა ცოტა ხნის წინ რუსული გამოცემა "კომერსანტი"  სტატიაში "საქართველო რუსეთს მიეკედლა". სტატია გაჯერებულია პრორუსული ტონით, მაგრამ მისი უფრო ფრთხილი ანალიზისას შეიძლება დავასკვნათ, რომ რუსეთი საქართველოზე და თურქეთზეა დამოკიდებული და არა პირიქით. ბოლოს და ბოლოს სწორედ რუსეთის ფედერაციამ, რომელმაც განახორციელა აგრესია უკრაინის წინააღმდეგ, „თავი დაისაჯა" საერთაშორისო სანქციებითა და იზოლაციით. სწორედ რუსეთის ფედერაციას სჭირდება კრიტიკულად  „სიცოცხლის გზა“ საქართველოსა და თურქეთის გავლით.

 

“ორგანიზაციამ „საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ (მისი რუსეთის წარმომადგენლობა რუსეთის ფედერაციის იუსტიციის სამინისტროს მიერ  აღიარებულია უცხოურ აგენტად) ოთხშაბათს, 3 აგვისტოს გამოაქვეყნა ანგარიში, სადაც მოცემულია მთელი რიგი ციფრები, რომლებიც მიუთითებს საქართველოსა და რუსეთს შორის რადიკალურ ცვლილებებზე ფინანსურ, ეკონომიკურ და სავაჭრო ურთიერთობებში. მთლიანობაში, წლის პირველ ნახევარში, რუსებიდან ფულადი გზავნილების, ასევე ექსპორტისა და განსაკუთრებით პროდუქციის რეექსპორტის გამო, საქართველომ $1,2 მილიარდზე მეტი მიიღო, რაც 250%-ით მეტია გასული წლის პირველ ექვს თვესთან შედარებით. .” - წერს კომერსანტი. ასევე, საქართველოს პარლამენტის წევრმა რომან გოცირიძემ „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ინტერვიუში „კომერსანტთან“ საუბრისას განაცხადა, რომ ბოლო თვეების განმავლობაში თურქეთიდან რუსეთის ფედერაციაში საქართველოს გავლით სატრანზიტო გზა რუსეთისათვის „ნამდვილ სასიცოცხლო გზად იქცა“. 

 

რეგიონში მიმდინარე გეოპოლიტიკური ძვრები, როგორც საინფორმაციო სააგენტო Nation.ge-ს დავით ავალიშვილმა აღნიშნა, „საქართველოსთვის ნამდვილ კლონდაიკად იქცა“ ასევე იმის გამო, რომ ცენტრალური აზიიდან და ჩინეთიდან რუსეთის გავლით საქონლის ტრანზიტის მნიშვნელოვანმა  შემცირებამ გამოიწვია მათი ინტერესის გაზრდა საქართველოს სატრანზიტო შესაძლებლობების მიმართ“. ხოლო ადგილობრივი სატრანსპორტო კომპანიები, პორტები და საქართველოს რკინიგზა „სწრაფად ვითარდებიან და აყვავდებიან ისეთ გარემოში, სადაც ბოლო არ უჩანს ყაზახეთის, უზბეკეთის, თურქმენეთისა და ჩინეთის მხრიდან შემოთავაზებებს“.

 

ბუნებრივია, ასეთ პირობებში კრემლს არ სცალია სეპარატისტთა ინტერესებისთვს და არც მათთან არშიყობის დრო აქვს. თუმცა, ამის გარეშეც, სეპარატისტებს არ თვლიან ყურადღების ღირსად. ეს უკვე აშკარად ჩანს სეპარატისტულ აფხაზეთში, სადაც ვლადიმერ პუტინი  ფაქტობრივად უხეშად ითხოვს სეპარატისტებისგან რუსეთის ფედერაციის მიერ ოკუპირებული აფხაზეთის მიწებს, რომელიც მას მოსწონს, აგარაკისთვის გადასცენ დიდი ცერემონიის გარეშე და მათ „აღშფოთებას“ ყურადღებასაც არ აქცევს. “. ჯერჯერობით მოსკოვში ეტყობა ვერ აცნობიერებენ, რომ ეს მიწები ზოგადად საერთაშორისოდ აღიარებული საქართელოს მიწებია და  გადაცემის საკითხი (თუ ეს მართლაც მნიშვნელოვანია კრემლის ხელმძღვანელობისთვის) რეალურად თბილისთან შეთანხმებით უნდა გადაწყდეს, თუმცა მოვლენების ობიექტური განვითარება დიდი ალბათობით მიიყვანს მათ ამ შეგნებამდე.

 

სოჭში პუტინისა და ერდოღანის შეხვედრის წინა დღეს უკრაინულ ტელევიზიას საინტერესო ინტერვიუ  მისცა პუბლიცისტმა და პოლიტოლოგმა ანდრეი პიონტკოვსკიმ, რომელიც მრავალი წელია აშშ-ში ცხოვრობს. პოლიტოლოგის თქმით, თურქეთის პრეზიდენტ რეჯეფ თაიფ ერდოღანთან მოახლოებულ შეხვედრაზე ვლადიმერ პუტინი სთხოვს მას გახდეს მშვიდობისმყოფელი უკრაინასთან მოლაპარაკებებში. ანდრეი პიონტკოვსკი თვლის, რომ ვლადიმერ პუტინს უიმედოდ სჭირდება ზავი და რაიმე გამარჯვება მაინც უკრაინაში, ამიტომ ამისთვის მას შეუძლია ერდოღანს გადასცეს მთიანი ყარაბაღი და სირია.

 

„ხვალ ის სოჭში ჩავა და პუტინი შეეცდება დაარწმუნოს ის, რომ გახდეს ასეთი სამშვიდობო პროცესის ცენტრი. მაგრამ ერდოღანი არ არის ჩვეულებრივი ადამიანი, ის პუტინისგან უზარმაზარ ფასს მოითხოვს და ჩვენ უკვე ვხედავთ, ამ საფასურის ზომას. აზერბაიჯანის არმიამ, არსებითად კი ეს არის თურქეთის არმია - გასულ წელს ხელი მოაწერა შეთანხმებას თურქეთისა და აზერბაიჯანის არმიების გაერთიანების შესახებ - ყარაბაღზე შეტევა დაიწყო. არსებითად, ისინი ცდილობენ დაასრულონ ის, რაც ვერ მოახერხეს წინა ომში და დაიპყრონ ყარაბაღის მთელი ტერიტორია. ერდოღანის პირობა იქნება რუსული მხარის ჩაურევლობა.”- განმარტა პიონტკოვსკიმ.

 

პოლიტოლოგის აზრით, ერდოღანი ასევე დაინტერესებულია სირიით:

 

„ის აპირებს გააქტიურებას ჩრდილოეთ სირიაში, იდლიბის პროვინციაში, უშუალოდ ქალაქ ალეპოს განთავისუფლებამდე. ის ოსმალეთის იმპერიისთვის სიმბოლური ქალაქია. ისეთ უზარმაზარ პირობებს, რომელიც ერდოღანმა დააწესა და პუტინი, რომელიც სასოწარკვეთილ მდგომარეობაშია, რომელსაც სჭირდება ზავი, რათა რაღაც ყალბი გამარჯვება დაანახოს თავის ღრმა ხალხს, დათანხმდება ამ პირობებს და დაუთმობს ერდოღანს არა მარტო ასადს, არამედ მის  მოკავშირეს – სომხეთს” - აღნიშნა მან.

 

პოლიტოლოგი თვლის, რომ ამ მომენტში პუტინი სასოწარკვეთილი ესწრაფვის ზავს, რადგან მხოლოდ ასე შეუძლია თავისი სახელის ხსნა:

 

„პუტინის პრიორიტეტი მხოლოდ უკრაინაა. ახლა ნაპოლეონისეული გეგმები კი არ არის - კიევისა და ოდესის აღება - არამედ სახელის გადარჩენა. რატომ სურს მას ასე ძალიან ზავი? ამავდროულად, მას დარჩება არა მხოლოდ ორდლო და ყირიმი, არამედ ზაპოროჟიეს და ხერსონის რეგიონების დიდი ნაწილი და ამას თავის გამარჯვებად გაყიდის.”- ხაზგასმით აღნიშნა პიონტკოვსკიმ.

 

შეგახსენებთ, რომ რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა უკვე ერთხელ მისცა რუსეთის ფედერაციის ხელმძღვანელობას ომის დამთავრებისა და „სახელის გადარჩენის“ შანსი მიმდინარე წლის 29 მარტს სტამბოლში მოლაპარაკებების ორგანიზებით. შემდეგ მიღწეული იქნა შეთანხმება არა მხოლოდ უკრაინის კიევისა და ჩერნიგოვის რეგიონებიდან რუსეთის საოკუპაციო ჯარების გაყვანის შესახებ, არამედ სამშვიდობო შეთანხმების მომზადებაზე, რომელიც ითვალისწინებს უკრაინის დარჩენილი ტერიტორიის თანდათანობით დეოკუპაციას (კერძოდ, ყირიმის უკრაინას 15 წელიწადში დაბრუნება შესთავაზეს). მაგრამ კრემლი ამას არ დათანხმდა და პირველ რიგში, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი (კალანტარიანი) იყო წინააღმდეგი საერთაშორისოდ აღიარებული საზღვრების აღდგენისა.

 

ახლა რუსეთის ხელმძღვანელობამ გააცნობიერა, რომ უკრაინაში შემდგომი ომი ჩიხშია. ამიტომ, სავსებით შესაძლებელია, რომ თურქეთის შუამავლობით კვლავ იქნება მშვიდობიანი მოგვარების მცდელობა. ბუნებრივია, რუსეთის ფედერაციის მიერ უკვე ოკუპირებული რეგიონების რაიმე სახის ანექსიაზე საუბარი არ შეიძლება, მაგრამ სავსებით შესაძლებელია შეთანხმდნენ ეტაპობრივ დეოკუპაციაზე კრემლის ხელმძღვანელობის „იერსახის შენარჩუნებით“.

 

ასევე სავსებით მოგვარებადია კონფლიქტები სამხრეთ კავკასიაშიც. თუმცა, ამისთვის კრემლი პრინციპულად უნდა დაეთანხმოს ყველა სეპარატისტული პროექტის, როგორც ასეთის, უპირველეს ყოვლისა „არცახის“ მოსპობას. ბოლოს და ბოლოს, მის ინტერესებშია თურქეთამდე „სასიცოცხლო გზის გაფართოება“, რომელმაც შესაძლოა ზანგეზურის დერეფანზე გაიაროს.

 

თუ გავითვალისწინებთ თურქეთისა და რუსეთის ინტერესებს მის ტერიტორიაზე ტრანზიტით, შესაძლოა საქართველომაც საბოლოოდ დააყენოს აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის დეოკუპაციის საკითხი. როგორც უკრაინის შემთხვევაში, ეტაპობრივად და კრემლის ხელმძღვანელობის „იერსახის შენარჩუნებით“.

 

რეალურია თუ არა ასეთი პერსპექტივები, ამას გვიჩვენებს დღევანდელი შეხვედრის შედეგები სოჭში ვლადიმერ პუტინსა და რაჯეფ თაიფ ერდოღანს შორის. მაგრამ ის ფაქტი, რომ უკრაინის კიევის, ჩერნიგოვისა და სუმის ოლქები დეოკუპირებული იყო თურქეთის შუამავლობით (რაც 2022 წლის 29 მარტამდე უკრაინაში ბევრმა არარეალურად მიიჩნია და კიევისთვის ხანგრძლივი ბრძოლებისთვის ემზადებოდა), დღეს კი უკრაინული მარცვლეულის ტრანზიტის საკითხიც  უკვე მოგვარებულია, იძლევა კონფლიქტების რადიკალური მოგვარების გარკვეულ იმედს  სხვა რეგიონებშიც.

 

 

გრიგოლ გიორგაძე

წაკითხულია : 514


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები