გაეროს უშიშროების საბჭო არ დაეხმარა სეპარატისტებს ყარაბაღში სომხების „გენოციდის საფრთხის“ შესახებ ფეიქების ლეგალიზებაში.
19.08.23 8:41

პროსომხურ მედიაში მთელს მსოფლიოში, 2023 წლის 16 აგვისტოს შემდეგ, მოულოდნელად მკვეთრად შემცირდა ბრძოლის ინტენსივობა „არცახის“ სომხების „გენოციდისგან“ „გადასარჩენად“. თითქოს მითითებით, შემცირდა სომხური დიასპორის საპროტესტო აქციები ლოს-ანჯელესის სომხურ გარეუბანში, რომელიც მსოფლიო სომხების ერთგვარ დედაქალაქს წარმოადგენს. „გენოციდის წინააღმდეგ მებრძოლების“ აქტივობის ასეთი შემცირების მიზეზი მარტივია - სომხეთმა ვერ შეძლო გაეროს უშიშროების საბჭოზე გაეტანა რეზოლუცია, რომელიც ზღუდავს აზერბაიჯანს, როგორც სუვერენულ სახელმწიფოს, სრულად განკარგოს თავისი საერთაშორისოდ აღიარებული ტერიტორია ყარაბაღში.

ფაქტობრივად, საერთაშორისო სომხური ლობისთვის „სომხების გენოციდის საფრთხის“ აღიარება რჩებოდა ერთადერთ გზად ყარაბაღზე აზერბაიჯანის სუვერენიტეტის რაიმე სახით გაპროტესტების მიზნით, საერთაშორისო სამართალზე დაყრდნობით. სწორედ ამ მიზეზით დაიქირავეს სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს ყოფილი პროკურორი, კორუფციით დაბინძურებული არგენტინელი ლუის მორენო ოკამპო. მან მოამზადა ტენდენციური რეპორტაჟი ყარაბაღის სავარაუდო „ბლოკადაზე“, რომელიც, მათი თქმით, „შეიძლება შეიცავდეს სომეხი მოსახლეობის გენოციდის ნიშნებს“. მართალია, აზერბაიჯანი მზადაა ნებისმიერ მომენტში მოამარაგოს სწორედ ეს სომეხი მოსახლეობა, როგორც მისი მოქალაქეები, აღდამის გავლით, მაგრამ სეპარატისტები ამას ხელს უშლიან.

ყველაზე დიდი თვალთმაქცობა ისაა, რომ სომეხი ნაციონალისტები და „არცახელი“ სეპარატისტები უბრალოდ იგნორირებას უკეთებდნენ სწორედ ამ საერთაშორისო კანონს, ახორციელებდნენ ყარაბაღელი აზერბაიჯანელების გენოციდს, კერძოდ ხოჯალიში. ანალოგიურად, მათ უგულებელყვეს გაეროს უშიშროების საბჭოს 4 რეზოლუცია No822 (1993 წლის 30 აპრილი), No853 (1993 წლის 29 ივნისი), No874 (1993 წლის 14 ოქტომბერი) და No884 (1993 წლის 12 ნოემბერი). ), აზერბაიჯანული ყარაბაღის დეოკუპაციის მოთხოვნით. გაეროს უშიშროების საბჭო კი მხოლოდ მაშინ გაიხსენეს, როცა ცხადი გახდა, რომ მათი სეპარატისტული პროექტი „არცახი“ უკანასკნელ დღეებს ითვლიდა.

გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომაზე სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა არარატ მირზოიანმა სცადა უშიშროების საბჭოს წევრების „სიბრალულის“ გამოწვევა და გამოაცხადა სავარაუდო „ჰუმანიტარული კატასტროფა“ აზერბაიჯანის ყარაბაღის სომხებით დასახლებულ რეგიონებში. სომხეთმა გაგზავნა ჰუმანიტარული კოლონა, რომელიც კვლავ რჩება ლაჩინის დერეფნის შესასვლელთან, რადგან აზერბაიჯანული მხარე ხელს უშლის მის მიწოდებას ყარაბაღში“, - განაცხადა არარატ მირზოიანმა. ის ფაქტი, რომ სომხური მხარე მანამდე მუდმივად იყენებდა ლაჩინის გზას იარაღისა და ბოევიკების ყარაბაღში გადასაყვანად და რომ აზერბაიჯანი მზადაა მიაწოდოს ყარაბაღის სომხებს ნებისმიერი ჰუმანიტარული ტვირთი ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე, მაგრამ სხვა მარშრუტებზე, კერძოდ, აღდამის გავლით, არარატ მირზოიანს არც კი უხსენებია.

შემთხვევითი არ არის, რომ გაეროში აზერბაიჯანის წარმომადგენელმა იაშარ ალიევმა მირზოიანის სიტყვები უსაფუძვლო ბრალდებებად შეაფასა, ერევანი დაადანაშაულა საზოგადოებრივი აზრის მანიპულირებაში: „ის, რასაც სომხეთი ცდილობს წარმოაჩინოს ჰუმანიტარულ საკითხად, სინამდვილეში პროვოკაციაა. და უპასუხისმგებლო პოლიტიკური კამპანია, რომელიც მიმდინარეობს აზერბაიჯანის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის შელახვის მიზნით“, - განაცხადა იაშარ ალიევმა.

და შედეგად, შეუძლებელი გახდა არა მხოლოდ ანტიაზერბაიჯანული გადაწყვეტილებების გატარება, არამედ სომხეთის მიერ გაეროს უშიშროების საბჭოში აზერბაიჯანის დაგმობის განცხადებების მოსმენაც კი.
არარატ მირზოიანისა და მისი თანაშემწეების მკვდარი სახეები გაერო-ს უშიშროების საბჭოსადმი სომხური მიმართვის სრული წარუმატებლობის მაჩვენებელია. დისკუსიის არც ერთმა მონაწილემ არ დაგმო აზერბაიჯანი, არ დაუყენებია მოთხოვნები ჩვენი ქვეყნის მიმართ, მაგრამ შემოიფარგლა სომხურ-აზერბაიჯანული მოლაპარაკებების გაგრძელებისა და ჰუმანიტარული მიზნებისთვის ლაჩინისა და აღდამის გზების შეუფერხებლად ფუნქციონირების შესახებ განცხადებებით.

გაეროს უშიშროების საბჭოს არცერთ წევრს არ წარმოუთქვამს სიტყვა „ბლოკადა“ და „გენოციდი“, რასაც სომხური მხარე უჭერდა მხარს. არავის დაუყენებია ეჭვქვეშ აზერბაიჯანის PPP ლაჩინის ლეგიტიმაცია. არც ერთ მონაწილეს არ უხსენებია არც ერთი დე ფაქტო ადმინისტრაცია იმ ტერიტორიაზე, სადაც ყარაბაღის სომხები ცხოვრობენ და ბაქოსა და მას, როგორც „ადგილობრივ მოსახლეობას“ შორის დიალოგისკენ მოუწოდებდა. შედეგად, ყველაფერი შემოიფარგლა სომხეთის მიმართვის საჯარო განხილვით. კენჭისყრაზე არამარტო რეზოლუცია არ დადგა, არამედ სხდომის თავმჯდომარის განცხადებაც კი არ ყოფილა, რომელიც შეერთებული შტატების წარმომადგენელი იყო.
ამგვარად, თუ პრემიერ-მინისტრმა ფაშინიანს და მის საგარეო საქმეთა მინისტრს მირზოიანს გაეროს უშიშროების საბჭოში სიტყვით გამოსვლისას სურდათ ეჩვენებინათ თანამოქალაქეებისთვის, რომ მათ გააკეთეს ყველაფერი, რაც შეეძლოთ, მაგრამ მსოფლიო, როგორც ადრე ისტორიაში, "უსამართლოა" სომხების მიმართ, მაშინ ეს ერთადერთია, რასაც მიაღწიეს.

თუმცა, მუქარა, რომ სომეხი ნაციონალისტები კვლავ შეეცდებიან აზერბაიჯანის სუვერენიტეტის გამოწვევას ყარაბაღზე გარე დახმარებით, საერთაშორისო სამართლის სრულიად უგულებელყოფით, კვლავ ძალაშია. ზოგიერთი პრორუსული სომეხი რევანშისტი ცდილობს დაარწმუნოს სომხები, რომ „დიდ პუტინს“ „ეშმაკური გეგმა“ აქვს „არცახის“ მიმართ. ახლა კი, როგორც კი რუსეთის ფედერაცია უკრაინას გაუსწორდება, მაშინვე დაიწყებს „არცახის გადარჩენას“. სეპარატისტები დუჟმომდგარნი უამბობენ სომხებს ყარაბაღში, რომ რუსეთი თამაშობს იმავე ორმაგ თამაშს აზერბაიჯანთან, რასაც უკრაინასთან თამაშობდა 2022 წლის თებერვლის მასიურ შეჭრამდე:

აი, მაგალითად, რას წერს სომეხი ნაციონალისტი ჰაიკ აივაზიანი თავის ტელეგრამის არხში: „მთიანი ყარაბაღი ვაშინგტონის მოთხოვნით და სომხეთის ხელისუფლების თანხმობით იქნა აღიარებული აზერბაიჯანის ნაწილად.
- დღეს რუსეთი ცდილობს მოიგოს დრო, შეინარჩუნოს არსებული სტატუს კვო და ხელი შეუშალოს სომხური მოსახლეობის გაყვანას მთიანი ყარაბაღიდან უფრო ხელსაყრელი გეოპოლიტიკური პირობების ჩამოყალიბებამდე.

- თუ ინტერნეტში გავრცელებული დოკუმენტის პროექტი, რომელიც თითქოს რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის სერგეი ლავროვის მიერაა შემოთავაზებული, ყოფილი NKAO-ს ტერიტორიაზე სომეხი მოსახლეობის უსაფრთხოებისა და უფლებების უზრუნველსაყოფად ძირითად პრინციპებსა და პარამეტრებზე, მართალია, მაშინ შემოთავაზებული პრინციპები და პარამეტრები ემთხვევა იმ მოთხოვნებს, რომელიც რუსეთმა უკრაინას დონბასთან დაკავშირებით დაუყენა

- უკრაინის ხელისუფლებამ უარი თქვა ამ მოთხოვნების შესრულებაზე და რუსეთი იძულებული გახდა დონბასის მოსახლეობა სამხედრო გზით დაეცვა. მე ვფიქრობ, რომ რუსეთი ამზადებს იმავე სცენარს მთიანი ყარაბაღისთვის, რადგან კარგად იცის, რომ აზერბაიჯანი არ დათანხმდება რუსეთის მიერ შემოთავაზებულ დოკუმენტის პროექტს. აზერბაიჯანი სარგებლობს ვაშინგტონის ვარიანტით - მთიანი ყარაბაღის ტერიტორია სომხების გარეშე. რუსეთი ამას არ ეთანხმება“.

თუმცა, სომეხ ნაციონალისტებს, როგორც მოეწონებათ, შეუძლიათ იმედი ჰქონდეთ, რომ რუსეთის ფედერაცია კვლავ დაარღვევს საერთაშორისო სამართალს და დაიწყებს ახალ აგრესიას. პირველი, დიდი კითხვაა, ექნება თუ არა კრემლს ძალა ახალი სამხედრო ავანტიურებისთვის უკრაინის ფიასკოს შემდეგ. მეორეც, საერთაშორისო სამართალი ცალსახად აზერბაიჯანის მხარესაა. და სულ უფრო და უფრო ნაკლები ადამიანია მსოფლიოში, ვისაც სურს უხეშად გათელოს ფეხქვეშ ეს საერთაშორისო კანონი იმ ინტერესებით, რომლებიც არ განსხვავდება ელემენტარული მადლიერებითაც კი სომეხი ნაციონალისტების კეთილისმყოფელების მიმართ.

გიორგი მაზნიაშვილი

წაკითხულია : 307