სეპარატისტები ტოვებენ ყარაბაღს, მაგრამ მათი "შენარჩუნება ასიმეტრიული“ შანტაჟის გზით სურთ
18.09.23 12:20

ჰაის"არცახეი" სეპარატისტები აზერბაიჯანულ ყარაბაღს ტოვებენ. ყოველდღიურად 100-დან 200-მდე ჰაის ეროვნების ადამიანი ტოვებს აზერბაიჯანის ტერიტორიას ლაჩინის სასაზღვრო გამშვები პუნქტის გავლით.

 

გამსვლელთა შორის უპირატესად წარმოდგენილნი არიან არა  „მშიერი ქალები და ბავშვები“, როგორც ჰაის პროპაგანდა ამტკიცებს, არამედ მამაკაცები. თანაც, საკმაოდ ახალგაზრდები და "სამხედრო" ასაკისა. ყარაბაღიდან წასული ჰაების ზედაპირული შეხედულებაც კი გვაფიქრებინებს, რომ მათი უმრავლესობა სამხედრო წარმოშობისა იყო და იყვნენ არალეგალური სეპარატისტული შეიარაღებული დაჯგუფების წევრები, რომლებიც, მიუხედავად 2020 წლის ნოემბრის სამმხრივი შეთანხმებისა, ჯერ არ განიარაღებულა.

 

ბუნებრივია, გამოკითხვების დროს ეს მამაკაცები აცხადებენ, რომ „მუშაობდნენ“ ყარაბაღში, ანუ მშვიდობიან პროფესიებს გულისხმობენ, ან აპირებენ სწავლას. მაგრამ ეჭვგარეშეა, რომ ამ „მუშაკთა“ და სტუდენტების უმეტესობა პროფესიონალი სამხედრო პერსონალი და ჰაის არმიის წევრები არიან. შესაძლებელია, რომ ბევრი მათგანი ყარაბაღს სხვადასხვა საბაბით ტოვებს, სეპარატისტული ელიტის სურვილის საწინააღმდეგოდ, რომელსაც ჯერ კიდევ რუსეთის ან ირანის დახმარებით „რევანშისტული“ ომის იმედი აქვს:

 

 

ადვილი გამოსათვლელია, რომ თუ ყოველდღიურად მინიმუმ 100 სეპარატისტი ბოევიკი ან ჰაიასტანის ჯარისკაცი ტოვებს რუსი სამშვიდობოების პასუხისმგებლობის არეალს აზერბაიჯანულ ყარაბაღში, უკანონო შეიარაღებული ჯგუფები უბრალოდ „გაილევა“. სეპარატისტი ბოევიკების გაქცევა და ჰაის შეიარაღებული ძალების გაყვანა შეიძლება რაღაც მომენტში უკონტროლო გახდეს. როგორც ჩანს, ეს სერიოზულად აწუხებს მათ, ვინც ჯერ კიდევ აპირებს „არცახის“ სეპარატისტული პროექტის აღორძინებას, განსაკუთრებით კი ჰაის ლობის, რომელიც კრემლთან ახლოსაა.

 

შედეგად, გაჩნდა „ასიმეტრიული“ ზეწოლის ნიშნები თურქეთზე და შესაბამისად თურქეთის მოკავშირე აზერბაიჯანზე, რათა „შეანელონ“ ყარაბაღში სეპარატიზმის კერის აღმოფხვრა.  ამ ზეწოლისთვის გამოიყენება ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმი სირიაში, რომელიც დამოკიდებულია კრემლთან დაახლოებულ მაღალ ლობიზე, პირველ რიგში, რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელ სერგეი ლავროვ კალანტაროვზე.

 

ასადის რეჟიმმა, შეგახსენებთ, ამ ლობის წინადადებით უკვე  აღიარა სოხუმის და ცხინვალის სეპარატისტული რეჟიმების ე.წ. „დამოუკიდებლობა“. თუმცა, ეს ძირეულად ეწინააღმდეგება როგორც სირიის, ასევე სირიელი ხალხის ინტერესებს. ახლა ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმი აპირებს ანტითურქული დემარშის განხორციელებას, სირიის მოქალაქეების ძირითადი უფლებების დარღვევას.

 

ბაშარ ალ-ასადმა განაცხადა, რომ თუ თურქეთში მცხოვრები სირიის მოქალაქეები არ დაბრუნდებიან თავიანთ ქვეყანაში 6 თვის განმავლობაში, მათ ჩამოერთმევათ მოქალაქეობა და ვეღარ შეძლებენ სირიაში ხელახლა შესვლას და „ვერ შეძლებენ მოითხოვონ რაიმე უფლებები”. ასევე სავსებით შესაძლებელია სირიის მოქალაქეობას მოკლებულ ამ მოქალაქეებს ჩამოართვან უძრავი ქონება, მიწის ნაკვეთები და სხვა ქონება.

 

ზოგიერთი წყაროს თანახმად, თურქეთში 4 მილიონზე მეტი სირიელი დევნილია. ქვეყანაში არყოფნის გამო ვინმესთვის მოქალაქეობის ჩამორთმევა მშვიდობიანობის დროსაც არ არის ნორმალური. ომის დროს ბევრ სირიელ დევნილს უბრალოდ ეშინია სამშობლოში დაბრუნების.

 

ფაქტია, რომ ბევრ მათგანს პოლიტიკური დევნა ემუქრება. გარდა ამისა, სირიაში ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმი მთელი მოსახლეობის მამრობითი ნაწილის ტოტალურ მობილიზაციას ახორციელებს. თითქმის ნებისმიერი "გაწვევის ასაკის" მამაკაცი, რომელიც ბრუნდება სირიაში, მიჰყავთ "ასადის" არმიაში.

 

შედეგად, ბევრ სირიელ დევნილს ემუქრება ექვს თვეში "გაურკვეველ" მდგომარეობაში აღმოჩენა. თუ ასადის რეჟიმი მათ ჩამოართმევს მოქალაქეობას და ქონებას, მაშინ თურქეთს მოუწევს დამატებითი ხარჯების გაღება ამ ადამიანების დასასახლებლად და მათი ნატურალიზაციის საკითხის გადასაჭრელად. რომ აღარაფერი ვთქვათ, რომ სირიელი ლტოლვილების თურქეთში დარჩენის პერსპექტივას თურქეთის ოპოზიცია უარყოფითად აღიქვამს.

 

ყოველივე ეს შესანიშნავად ესმის ბაშარ ალ-ასადს და მათ, ვინც მას სირიელი დევნილებისათვის მოქალაქეობის ჩამორთმევის იდეა მიაწოდა. ეს იმას ნიშნავს, რომ სახეზეა თურქეთზე პოლიტიკური ზეწოლია.

 

ეს ზეწოლა ასევე შეიძლება უკავშირდებოდეს ყარაბაღის ვითარებას. ჰაის ლობი ფაქტობრივად მიგვიყვანს „შემოთავაზებულ შეთანხმებამდე“: „აზერბაიჯანი არ „დევნის“ სეპარატისტებს ყარაბაღიდან და ჩვენ არ „ვაძევებთ“ სირიელებს სირიიდან თურქეთში“.

 

თუმცა, აზერბაიჯანის პოზიციაც ნათელია: ყველა სეპარატისტული „არცახის“ არალეგალური შეიარაღებული დაჯგუფება დაუყოვნებლივ უნდა დაიშალოს და განიარაღდეს. მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეუძლიათ მათ მონაწილეებს ჰქონდეთ შეწყალების  იმედი, ხოლო რიგით ბოევიკებს - ამნისტიის იმედი. აზერბაიჯანის ტერიტორიის დატოვება სეპარატისტებისთვის, განსაკუთრებით მათ, ვინც თავდაპირველად არ იყო დაკავშირებული ყარაბაღთან, „ალტერნატივა“ მხოლოდ მათი მართლმსაჯულების წინაშე წარდგომაა აზერბაიჯანის კანონმდებლობის შესაბამისად. ყარაბაღის ჰაის მაცხოვრებლებს, რომლებიც საკუთარ მომავალს აზერბაიჯანის მოქალაქეობაში ხედავენ, რაც შეიძლება მალე უნდა გადაწყვიტონ მოქალაქეობის საკითხი.

 

 

გიორგი მაზნიაშვილი

წაკითხულია : 190