ანალიტიკა

ინგუშები – სომხური ინტრიგების გამო საქართელოსთან მეგობრობისათვის გენოციდის მსხვერპლი ერია
06.06.17 15:35

ჩრდილოეთ კავკასიაში არ არსებობს ინგუშთა მსგავსი სხვა ერი, რომელსაც ამდენი ტანჯვა აგადაეტანოს მე-20 ასწლეულშ. საბჭოთ ხელისუფლების დამყარებისთანავე, ინგუშეთს ჩამოერთვა მთელი ქალაქ ვლადიკავკაზირომელიც ოდითგანვე ინგუშეთის მიწებს მიეკუთვნებოდა. Иშემდეგ, 1944 წელს, ჩეჩნებთან, ყარაჩაელებთან და ბალკარებთან ერთდ ინგუშები დეპორტირებულ იყვნენ საკუთარი მიწებიდან. გასული საუკუნის 50-იან წლებში რეაბილიტირებულმა ინგუშებმა სრულად მაინც ვერ დაიბრუნეს თავიანთი მიწები-ოდითგანვე ინგუშეთის მიწები, პრიგოროდის რაიონი გადაეცა ჩრდილოეთ ოსეთის ასსრ-ს.

ყველაზე მძიმე დარტყმა კი ინგუშმა ხალხმა მიიღო 1992 წლის შემოდგომაზე ოსი ნაციონალისტების მიერ განხორციელებული გენოციდისას, რუსეთის ფედერაციის მაშინდელი ხელისუფლების უშუალო მხარდაჭერით. ამასთან, ძალიან ცოტამ თუ მიაქცია ყურადღება იმას, რომ ინგუში ხალხის გენოციდი მალევე მოჰყვა ქართელების გენოციდს აფხაზეთში, რომელიც ადგილობრივმა სეპარატისტებმა, სომეხმა ბოეწიკებმა და ე.წ. „კავკასიელ მთის ხალხთა კონფედერაციის “ ბოევიკებმა განახორციელეს.

შეგახსენებთ, რომ 1992 წლის 27 სექტემბერს დაეცა სოხუმი და დაიწყო აფხაზეთში ქართული მოსახლეობის გენოციდი და მსობრივი დევნა, რომელიც, სულ მცირე, 2-3- კვირა მაინც გრძელდებოდა. ხოლო, 1992 წლის ოქტომბრის ბოლოს ზონდერჯგუფების ხელმძღვანელები, რომლების ქართელთა გენოციდს ახორციელებდნენ აფხაზეთში, გამოჩნდნენ წლადიკავკაზშიც, სადაც 1992 წლის 31 ოქტომბერს განხორციელდა ინგუშთ მასობრივი გენოციდი ჩრდილოეთ ოსეთის მიერ. ამასთანავე, მშვიდობიანი მოსახლების მიმართ ჩადენილი მხეცობითა და დაუნდობლობით თუ ვიმსჯელებთ, – ეს პროცესები აშკარად იმართებოდა იმათი მხრიდან, ვინც იგივეს სჩადიოდა აფხაზეთის მშვიდობიანი ქართელი მოსახლეობის მიმართ.

იმ მოვლენათ დაწვრილებითი ანალიზი და შესწავლა, რომლებიც წინ უსწრებდა აფხაზეთში ქართველი მოსახლეობისა და ვლადიკავკაზსა და პრიგოროდში ინგუში ხალხის გენოციდსა და დევნას, ნათლად ადასტურებს იმას, რომ ეს სისხლიანი პროცესები მჭიდრო კავშირში იყო ერთმანეთთან. უფრო მეტიც, არსებობს ყოველგვარი საფუძველი ვამტკიცოთ, რომ გენოციდის ამგვარი სისასტიკე წინასწარ იყო გამიზნული: ინგუშები თვალსაჩინოდ დასაჯეს კავკასიური ერთგულების, პატიოსნებისა და პრინციპულობის, ასევე ქართელებთან მეგობრობის ტრადიციისა და ასევე იმის გამო, რომ არ სურდათ აჰყოლოდნენ სომხური ლობის წამქეზებლურ პოლიტიკასა და ებრძოლათ საქართველოსა და ქართველი ხალხის წინააღმდეგ.

ისტორიული განგებით ურთიერთგადაჯაჭვული ქართველი და ინგუში ხალხის მეგობრობის, ძმობისა და კეთილმეზობლობის ფაქტები მრავლადაა. მაგალითად შეიძლება მოვიყვანოთ ინგუშეთის პირველი პრეზიდენტის, რუსლან აუშევის სიტყვები საქართველოსა და ინგუშეთის ურთიერთობის შესახებ და ზოგადად, იმის შესახებ, თუ როგორი უნდა იყოს ურთიერთობა კავკასიელ ხალხს შორის.

«მხოლოდ ინგუშების შესახებ ვიტყვი, დაღესტნის მაგიერ ვერ ვისაუბრებ. საზოგადოდ, არ არის სწორი, მონაწილე იყო რაიმე ომებისა კავკასიაში. მით უმეტეს, როცა შენს მეზობელს რაღაც შინაურული პრობლემა აქვს. სხვის სახლში ჩარევა სწორი არ არის. იქ არიან ადამიანები, ვინც შეძლებს თვითონ გაერკვეს საქმეში. ინგუშებს, რომლებიც საუკუნეთა განმავლობაში ცხოვრობენ საქართველოს გვერდით, მთელი ისტორიის მანძილზე არასოდეს უკადრებიათ მთის ეთიკეტის დარღვევა. გარდა ამისა, ჩვენ, ინგუშები მადლიერნი ვართ ქართველებისა. როცა ჩვენ მოგვიწყვეს დეპორტაცია 1944 წელს, ჩეჩნეთ-ინგუშეთის ტერიტორია გაუნაწილეს მეზობელ რესპუბლიკებს, მათ შორის საქართველოსაც. როდესაც ორმოცდაათიან წლებში ჩვენ დავიწყეთ დაბრუნება დეპორტაციიდან, ინგუშურ სოფლებში ჩასახლებულმა ქართველებმა თქვეს, რომ არ შეუძლიათ იცხოვრონ სხვის სახლებში და წავიდნენ [საქართველოში], თანაც დაბრუნებულ ინგუშურ ოჯახებს დაუტოვეს ჭურჭელიც კი. თუ 1957 წელს ასევე მოიქცეოდნენ ოსებიც, ოსეთსა და ინგუშეთს შორის არ იქნებოდა ისეთი დაძაბულობა, როგორც ამჟამადაა...» – ამბობდა მაშინ რუსლან აუშევი.

მაგრამ ქართელი და ინგუში ხალხის კეთილმეზობლურ ურთიერთობას, რომელიც შესაძლოა ყოფილიყო ერებს შორის მეგობრობის საუკეთესო მაგალითი სხვა კავკასიელი ხალხისთვის, მოსისხლე მტრები ყავდა.

საქმე იმაშია, რომ სსრკ-ს არსებობის უკანასკნელ წლებში სომხურმა ლობიმ წამოიწყო არა მხოლოდ მძვინვარე ანტიაზერბაიჯანული, არამედ ანტიქართული კამპანიაც. სწორედ სომეხი პროვოკატორების მიერ გაღვივდა სეპარატიზმი აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში სსრკ უშიშროების სამსახურის უშუალო თანადგომით. თუმცა ქართველთმოძულე სომეხი ნაციონალისტები არც ამით დაკმაყოფილებულან.

სომეხი ნაციონალისტების პრინციპული მიზანი იყო სრულიად კავკასიის ერები განეწყოთ საქართველოს წინააღმდეგ. სომეხთა გეგმაში შედიოდა კავკასიის „მასპინძლებად“ გადაქცევა და მარიონეტი ლიდერების მიერ კავკასიელი ხალხის მართა, ხოლო დროთა განმავლობაში, ერთთა განადგურება, ხოლო ერების განსაკუთრებით მუხანათიწარმომადგენლები მიიღებდნენ შესაძლებლობას სომხებთან ერთად განეხორციელებინათ ურჩთა ძარცვა-გლეჯა მეზობელი ერების ხარჯზე. თუმცა აზერბაიჯანელთა მიმართ გამოვლენილი აგრესიით სომხება თავად მოიქციეს თავი გეოპოლიტიკურ ჩიხში და მათი სურვილი „კავკასიაში ცენტრალური პოზიცის მოპოვებისა“ კვლავაც სურვილად რჩება.

ამის საპიწონედ, საქართელო ის ქვეყანაა, სადაც ყველა ეროვნების უფლებებს სცემენ პატივს, ამიტომაც მას ყველა შანსი აქვს იქცეს კავკასიის გეოპოლიტიკურ ცენტრად და გარს შემოიკრიბოს კავკასიის ყველა ერი, რომლებტანაც საქართველოს დიდი ხნის ისტორიული ურტიერთობები აკავშირებს. ამგვარი შესაძლებლობა, თუნდაც თეორიულ დონეზე, უკვე იწვევს სომეხ ნაციონალთა საშინელ სიბრაზეს. ისინი ხომ სრულიად უსაფუძვლოდ აცხადებენ პრეტენზიას „მთავარი კავკასიელების“ წოდებაზე.

სომხური ლობის კიდევ ერთი პრობლემა ისაა, რომ კავკასიელ ხალხთ უმეტესობას სძაგს სომეხი ერი და არანაირი სურვილი არა აქვთ, გაითვალისწინონ მათი „რეკომენდაციები“. ამიტომ, სომხურმა ლობიმ გადაწყვიტა ეშმაკურად მოქმედება-კავკასიელი ხალხის პროსომხურიგაერთიანებების ჩამოყალიბება, რომელთა მმართველობაც დაევალებოდა მათ მარიონეტებს ჯერ საბჭოთა, ხოლო შემდეგ კი რუსეთის სპეცსამსახურების მეშვეობით (სადაც სომხური ლობის პოზიციები საკმაოდ მყარია), თუმცა სომეხთა არაფორმალური მონაწილეობით.

1989 წლის აგვისტოში, როცა მთიან ყარაბაღში სომეხი ბოეწიკები მოწმედებდნენ, მოსკოვიდან მართული სომეხი აგენტების მიერ სსრკ სპეცსამსახურებმა სოხუმში (სადაც იმ დროისათვის სპეციალურად აღვივებდნენ აფხაზურ სეპარატიზმს) ორგანიზებული იქნა ე.წ. «კავკასიური ეროვნული მოძრაობის» წარმომადგენელთა შეკრება. აფხაზი და ოსი, ასევე ჩრდილოეთ კავკასიის აფხაზურ-ადიღეური ერების წარმომადგენელთა მიერ შეიქმნა ე.წ. «კავკასიელი მთის ხალხის ასამბლეა». სსრკ-ს დაშლამდე კი საბჭოთა სპეცსამსახურებმა სოხუმში შექმნეს ე.წ. «კავკასიის მთიელ ხალხთა კონფედერაცია», რომელიც სრულიადაც არ მალავდა თავის მტრულ დამოკიდებულებას საქართველოს მიმართ და აშკარად გამოთქვამდა სურვილს დაეშალა ქართული სახელმწიფო. დავამატებთ იმას, რომ საკუთარი კონფედერაციის დედაქალაქად მათ ქართული ქალაქი სოხუმი გამოაცხადეს. «კავკასიის მთიელ ხალხთ კონფედერაციის» შექმნას აღფრთოვანებით შეხვდნენ სომხური და პროსომხური მასმედიის წარმომადგენლები.

აფხაზეთში ომის დროს «კავკასიის მთიელ ხალხთ კონფედერაციამ» თავისი სისხლიანი როლი შეასრულა, მისი უშალო ხელშეწყობით აფხაზეთში გადასხეს ჩრდილოეთ კავკასიელ ხალხთა მოტყუებული წარმომადგენლები-ბოევიკები (ძირითადად აფხაზურ-ადიღეური წარმომავლობისა). ისინი მონაწილეობას ღებულობდნენაფხაზეთის ქართველი მოსახლეობის გენოციდში ბაგრამიანის ბატალიონის სომეხ ტერორისტებთან და სხვა ბანდფორმირებებთან ერთდ.

მიუხედავად ამისა, ვერც დაპირებებით, ვერ დემაგოგიით მათ ვერ ჩაითრიეს ინგუში ხალხი ანტიქართულ „კავკასიის მთიელ ხალხთ კონფედერაციაში“.

უფრო მეტიც – საქართველოს წინააღმდეგ აფხაზეთში ომის დროს მათ ვერ გადაიბირეს ვერც ერთი ინგუში. ინგუშები კატეგორიულ უარს აცხადებდნენ რუსული სპეცსამსახურებისა და სომხური ლობის ჭკუაზე ევლოთეომათ საქართველოს წინააღმდეგ, განსხვავებით ოსი ნაციონალისტებისა და სეპარატისტებისა, რომლებიც მოუთმენლად ელოდნენ საქართველოს სახელმწიფოებრივ დაშლას და ქართული მიწების ხელში ჩაგდებას.

საბოლოო ჯამში გადაწყვიტეს ინგუშების დასჯა დაუმორჩილებლობის და სომხურ გეოპოლიტიკურ თამაშებში მონაწილეობის სურვილის არქონის გამო. მით უმეტეს, ოსი ნაციონალისტები ისედაც დიდი ხნის განმავლობაში გეგმავდნენ ვლადიკავკაზისა და პრიგოროდის ინგუში მოსახლეობის ეტნიკურ წმენდას. შედეგად – აფხაზეთში ქართელი მოსახლეობის გენოციდის შემდეგ, ეთნიკური წმენდის ორგანიზების გამოცდილების გამეორება ინგუშთა მიმართებაშიც გადაწყვიტეს, დევნილთა ნაკადების მთებისაკენ მიმართვის ჩათლით, რომ რაც შეიძლება მეტი ადამიანი დახოცილიყო.

შეგახსენებთ, რომ სეპარატისტებისაგან და სომეხი ჯალათებისაგან თავის დაღწევის მიზნით, ქართელები იძულებულნი იყვნენ სოხუმიდან განაპირა სოფლებისა და კოდორის ხეობის უღელტეხილის გავლით გამოეღწიათ, სადაც შიმშილითა და სიცივით ასობით ადამიანი დაიღუპა, უმეტესწილად კი -ბავშვები. მსგავსად ამისა, ოსმა ჯალათებმა და მათ კურატორებმა აიძულეს ინგუშები პრიგოროდის რაიონში ჩატარებული ეთნიკური წმენდისაგან თავი თოვლიანი და წვიმიანი მთის ბილიკების გავლით დაეღწიათ, სადაც ასობით ადამიანი დაიღუპა, კლდეზე გადაიჩეხა ან გაიყინა.

ინგუში ხალხის გენოციდისა და მისი ორგანიზატორების შესახებ სიმართლე, რომელსაც დღეს რუსეთი ასე გულმოდგინედ მალავს, უნდა გამჟღავნდეს და დამნაშავეებმა პასუხი უნდა აგონ, ზუსტად ისევე, როგორც აფხაზეთში ქართული მოსახლეობის გენოციდის ორგანიზატორებმა.



KavkazPlus

წაკითხულია : 433