ანალიტიკა

სომხური ეკლესიების ყალბი სიძველე
19.06.17 17:15

465 ქართულ ეკლესიაზე გამოცხადებული სომეხი ნაციონალისების სრულიად უკანონო, თავხედური და ანტიისტორიული პრეტენზიების ფონზე ცოტას თუ ესმის, რომ ეს პრეტენზიები ძველი დროიდან მოდის და არც არასოდეს შეწყვეტილა. რუსეთის ადმინისტრაციის წაქეზებით, მდიდარი სომხები ყიდულობდნენ და ხელთ იგდებდნენ ქართულ მიწებსა და იქ განლაგებულ ქართულ ეკლესიებს როგორც 1917 წლის რევოლუციამდე, ასევე საბჭოთა კავშირის დროსაც.

ამასთან, საბჭოთა წლებში სწორედ სომხებს ჰქონდათ მთელ საბჭოთა სივრცეში ერთგვარი «მონოპოლია სიძველეებზე». დაკარგეს რა საკუთარი სახელმწიფოებრიობა ჯერ კიდევ ღრმა შუა საუკუნეებში, ისინი ცდილობდნენ აღედგინათ საკუთარი ისტორია მითებზე და გამოგონილ ამბებზე დაყრდნობით, ამიტომ ყველანაირად ცდილობდნენ „დაეძველებინათ“ ისტორია.

როცა საბჭოთა ისტორიულმა მეცნიერება შეუდგა ერების „ისტორიების შექმნას“, გამოვიდა, თითქოსსომხებს ვერავინ შეედრებოდა „სიძველეში“. უბრალოდ, ვერც ქართველებმა, ვერც აზერბაიჯანელებმა, ვერც უზბეკებმა და ვერც ტაჯიკებმა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს ხალხი უძველესი სახელმწიფოებისა და ცივილიზაციების მემკვიდრენი არიან, ვერ მოიფიქრეს მიზანმიმართულად დაეძველებინათ საკუთარი ისტორია. ისინი უშუალოდ ისტორიულ ფაქტებს ეყრდნობოდნენ, ამიტომ აპრიორი აგებდნენ სომხებთან „სიძველის“ საკითხში, რომელიც სომეხმა ფსევდო-მეცნიერებმა „ჩამოასხეს“.

საბჭოთა კავშირის ხელისუფლება ყველანაირად აქეზებდა სომეხთა ხელოვნურ „სიძველეს“.

ყოველივე კი იდეოლოგიური თვალსაზრისით ხორციელდებოდა. სსრკ კომუნისტური ხელისუფლებისათვის მთავარი ის იყო, რომ საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში შედის „მეტად ძველი ერი“, რომლიც ასაკიც „უძველესი ცივილიზაციების ტოლია თითქმის“. ამიტომ, სომხური ისტორიის დაძველებას და ისტორიული ფაქტების ფალსიფიცირებას სომეხი ვაი-ისტორიკოსების მიერ უმაღლეს დონეზე უწყობდნენ ხელს.

ისტორიის სომეხი ფალსიფიკატორებმა, სსრკ ხელმძღვანელობის ნებართვით, სრულიად უსაფუძვლოდ მიიტაცეს და თავისად გაასაღესურარტუს სამეფო, რომელსაც ჰაისის ეთნოსთან არაფერი აკავშირებდა. ისინი ასევე ეცადნენ მიეტაცებინათ მთელი ქრისტეანული არქიტექტურა სამხრეთ კავკასიისა, უპირველეს ყოვლისა კი - ქართული.

ამას ძალიან მარტივად ახორციელებდნენ: სომეხთა მიერ მითვისებული ნებისმიერ ტაძარი სასომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე ავტომატურად „ძველდებოდა“ 200-300, ზოგჯერ კი 500 წლითაც კი. შედეგად, მივიღეთ ის, რომ ქართული და სომხური არქიტექტურულად მსგავსი ეკლესიების შედარებისას, სომხური ეკლესიები უფრო ძველად საღდებოდა. შესაბამისად, ქართული არქიტექტურა - მხოლოდ სომხურის „გამეორებაა“.

უნდა გავითვალისწინო, რომ ყველაზე ცნობილი „სომხური“ეკლესიები თვით სომხურ რესპუბლიკაშიც კი თავდაპირველად არ არის სომხური წარმომავლობისა. ეს გახლავთ ქართული, ბიზანტიური, ალბანური არქიტექტურა. მაგრამ სომხური ეჩმეადზინის კატოლიკოსატიდან ეკლსიების მშენებელთახელში მოხვედრისას ისინი ყველა არმენიზებულიქნა. ხოლო ამ ტაძრების არმენიზაციის განსახორციელებლად, ხშირად ნადგურდებოდა ან აყალბებდნენ წარწერებს, რომლებიც გვიჩვენებდა მათი დაარსების ნამდვილ თარიღს. ეს „დაძველების“ამოცანას უფრო აადვილებდა.

ჯამში გამოვიდა, რომ ფორმალურად იმ ეკლესიათა რაოდენობით, რომელიც „თარიღდებოდა“ VI-VII-X საუკუნით, სასომხეთს მთელს საქრისტეანოში ბადალი არ ჰყავს. თუმცაღა, რეალურად, ეს ეკლესიები, სულ ცოტა 200-300-400 წლით ახალგაზრდაა. მაგრამ სომეხთათვის ქართულ ეკლესია-მონასტრებზე პრეტენზიის გამოსაცადებლად ამას საკვანძო მნიშვნელობა აქვს.

ვინაიდან „სომხური“ეკლესიების უმეტესობა უკვე არსებული ქართული ნიმუშების საფუძველზე შენდებოდა, სომეხი ფალსიფიკატორები პირიქით, შედარებით ახალგაზრდა სომხურ ეკლესიებს აცხადებდნენ „არქიტექტურულ ნიმუშებად“. უნიკალური და უძველესი ქართული ეკლესიები კი გახლავთ მხოლოდ სომხური არქიტექტურის მიბაძვა და სხვა არაფერი. თუმცა სინამდვილეში ყველაფერი პირიქითაა.

სწორედ სომხური არქიტექტურის ამ ფალსიფიცირებული სიძველის საფუძველზესომეხი ცრუ-ისტორიკოსები აცხადებენ ქართულ ეკლესიებს სომხურად ან სომხური მიმბაძველობით აშენებულად. და სამწუხაროდ, ქართველი სწავლულები, მიუხედავად იმისა, რომ აცნობიერებენ ამ მტკიცებულებების აბსურდულობისა, მათ ვერაფერს უპირისპირებდნენ.

თუკი ქართული ეკლესიები დათარიღებულია VIIII ან IX საუკუნით, სომხები უმალ გვთავზობენ «საკუთარ» მსგავს ეკლესიას, რომელიც რეალურად X საუკუნეშია აგებული, მაგრამ სომეხი ფალსიფიკატორების მიერ 300 წლითაა დაძველებული VII საუკუნემდე. Если не знать о фальсификацრომ არაფერი ვიცოდეთ ფალსიფიკაციის შესახებ, გამოდის, რომ სომხური ტაძარი უფრო ძველია ქართულთან შედარებით. აქედან გამომდინარე, ვასვნით, რომ ქართული ტაძარი „სომხური არქიტექტურის“ წაბაძვითაა აგებული.

ამასთანავე, ყველა მცდელობა ქართელი მეცნიერებისა აეხილათ თალები საზოგადოებისათის სომეხთა ფალსიფიკაციასთან დაკავშირებით ნამდვილ დაპირისპირებაში გადაიზრდებოდა ხოლმე, თანაც სსრკ მეცნიებათა აკადემიის დონეზე. ამგვარი დაპირისპირების მსხვერპლი გახდა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოქმედი წევრი (1941), თბილისის უნივერსიტეტის პროფესორი, ქართული არქიტექტურისა და სახვითი ხელოვნების სპეციალისტი, ქართული არქიტექტურული ძეგლების ნამდვილი მცოდნე გიორგი ნიკოლოზის ძე ჩუბინაშილი (1885-1973).

საკუთარ ნაშრომშიგ.ნ. ჩუბინაშვილიმედგრად იცავდა საკუთარ სამეცნიერო მომზადებას იმის შესახებ, რომ ქართული არქიტექტურა არა მხოლოდ ე.წ. სომხური არქიტექტურის გავლენისგან დამოუკიდებლად ვითარდებოდა, არამედ თავად სომხური არქიტექტურა სხვა არაფერია, თუ არა ქართული, ალბანური და ბიზანტიური არქიტექტურის მიმბაძველი და მიმთვისებელი.

გიორგი ჩუბინაშვილის მცდელობა, გამოექვეყნებინა საკუთარი გამოკვლევები, რომლებიც ნათელს მოჰფენდა სომეხთა მიერ ფალსიფიცირებულისტორიას და სომხური ეკლესიების ხელოვნურ „დაძველებას“, სომხეთის სსრ ხელისუფლებისა და სომეხი ფსევდო-მეცნიერების მხრიდანუდიდეს წინააღმდეგობას წააწყდა. მათ საჩივრების წერას მიჰყვეს ხელი მოსკოვში, ცდილობდნენ რა მიეჩუმათებინათ ჩუბინაშვილის გამოკვლევები და ხელი შეეშალათ მისი გამოქვეყნებისათვის.

სამწუხაროდ, სომეხი ცრუ-ისტორიკოსების მცდელობამ გარკვეულწილად ნაყოფი გამოიღო. და რესდღეობით უამრავი ქართელი იბნევა სომხური მტკიცებულებების წინაშე იმის შესახებ, რომ სრულიად ქართული არქიტექტურა გახლავთ კოპირება სომხურისა და სხვა არაფერი, და შესაბამისად, ყველა ქართული ეკლესია „სომხურია“.

სომეხთა მიერ 465 ეკლესიაზე გამოცხადებული პრეტენზიისა (ხოლო სამველ კარაპეტიანის თანახმად 650 ეკლესიაზე) და სომეხთ მიერ ჩადენილი გაყალბებების ფონზე არცოდნა საკუთარი არქიტექტურული ძეგლებისა ძალიან სახიფათოა. განსაკუთრებით კი მაშინ, თუკი სომხური პროპაგანდა მთელი მსოფლიოს გასაგონად დაიწყებს ყვირილს იმის შესახებ, რომ მთელი ქართული არქიტექტურა სხვა არაფერია, თუ არა სომხური არქიტექტურის მიბაძვა ან კოპირება.

ამიტომ ქართველი მეცნიერების გამოკვლევა, ხოლო უპირველეს ყოვლისაგ.ნ. ჩუბინაშვილისა, ქართული არქიტექტურისა და სომხური სიყალბის შესახებქართული ეკლესიების თავისად გასაღებასთან დაკავშირებით, აუცილებლად უნდა გამოქვეყნდეს და ხელმისაწვდომი გახდეს ფართო საზოგადოებისათვის.



KavkazPlus

წაკითხულია : 61570