სამცხე საათაბაგო „სომხური სახელმწიფოა“ და სამცხის ათაბეგები „სომხები იყვნენ“ - ფალსიფიკატორების ახალი თავხედობა

23.09.19 15:00


საიდუმლო არ არის ის ფაქტი, რომ სომეხი ნაციონალისტები დიდი ხანია პრეტენზიას აცხადებენ სამცხე-ჯავახეთის ქართულ მხარეზე. მიუხედავად იმისა, რომ სომეხი ემიგრანტები აქ მხოლოდ 1830 წელს გამოჩნდნენ. მას შემდეგ, რაც ეს მიწები გახდა რუსეთის იმპერიის ნაწილი და ქართველი მაჰმადიანი მოსახლეობის უმეტესი ნაწილი განდევნეს თურქეთში.

არ არსებობს ფაქტები, რომელთა საშუალებითაც შესაძლებელია 1830 წლამდე სამცხე-ჯავახეთში სომეხთა ისტორიული ყოფნის მტკიცება. აქ მხოლოდ ქართული ეკლესიები, ქართული ციხესიმაგრეები და სხვა ქართული კულტურული ძეგლები მდებარეობს.

მიუხედავად ამისა, სომეხი ნაციონალისტები ცდილობენ "მეცნიერულად" დაამტკიცონ თავიანთი პრეტენზია სამცხე-ჯავახეთის ქართული მიწების მიმართ და ცდილობენ, რომ თავხედურად შეესატყვისონ ქართული სახელმწიფოს სამცხის საათაბაგოს ისტორიას. ისინი ახლაც არანაკლებ აცხადებენ, რომ ჯაყელის კლანის ათაბეგები "სომეხი" იყვნენ.

აი რას წერს ამის შესახებ ერთ-ერთი სომეხი ნაციონალისტი - არუთუნ არუთუნიანი

„1045 წელს სომხეთის სამეფოს დაცემის შემდეგაც, სომხები კვლავაც ცდილობდნენ შეექმნათ სახელმწიფოებრიობა ან ავტონომია ან მინიმალური პოლიტიკა. ასეთი მაგალითი შეიძლება იყოს კილიკია, რომელიც სამთავროდან გახდა სრულფასოვანი სახელმწიფო. ეს მეტწილად უნიკალური შემთხვევაა, რადგან სახელმწიფოს ერთ – ერთი განსაზღვრება სახელმწიფო ინსტიტუტების გადაადგილების შეუძლებლობაა. კილიკიის დაცემის შემდეგ, სომხებს არ დაუტოვებიათ სურვილი, რომ ჩამოაყალიბონ სახელმწიფოს მაგვარი რამე. ესენი იყო ზაქარიანის სომხური სამთავრო, ხამსასა და ზეითუნი სამელიქოები. მაგრამ კიდევ ერთი რამ, რაც ხშირად გვავიწყდება არის სამცხის საათაბაგო. ჯავახკი, რომელიც უძველესი სომხური გვარია, სომხური სამეფოს დაცემის შემდეგ, ქართლს დაემორჩილა. ამავე დროს, მისმა სომეხმა მოსახლეობამ შეუწყო ხელი ‘ავტონომიის წარმოქმნას.შედეგად, 1266 წელს იშხან თმკაბერდა სარქის ჯაყეტსმა დამოუკიდებელი სამთავრო დაარსა, თავდაპირველად ჯავახკის და ტაშირის ფარგლებში. ამავე დროს, გარკვეულ დროს საათაბეგოს საზღვრები კარინამდე მიაღწია. საათაბეგომ იარსება 1535 წლამდე, სანამ ის არ დაექვემდებარა ოსმალეთის იმპერიას. ამრიგად, ის რეგიონები, რომლებიც სამშობლოდან მოსწყდნენ, ცდილობდნენ დამოუკიდებელი სახელმწიფოებრიობის შექმნას”.

ის, რომ სომეხი ნაციონალისტები პრეტენზიას აცხადებენ თმოგვის ქართულ ციხესიმაგრეზე და უწოდებენ მას „თმკაბერს“ ამის შესახებ „კავკაზ პლიუსი“ უკვე წერდა (http://kavkazplus.com/news.php?id=25362#.XYemeFUzbIU ). ახლა თურმე ქართველი ათაბეგებიც „სომხები“ იყვნენ.

თუმცა, მსგავსი რამ შეუძლებელია. ჯერ ერთი, საქართველო მართლმადიდებლური სახელმწიფო იყო და სომხურ-გრიგორიანული რელიგიის წარმომადგენელი პირი, უბრალოდ, ვერ დაიკავებდა მაღალ თანამდებობას კარზე. განსაკუთრებით ისეთი, როგორიც არის ათაბეგი (და ჯაყელები გახდნენ მემკვიდრეობითი ათაბეგები ჯერ კიდევ ერთიანი ქართული სამეფოს ხანაში).

თვითონ ის ფაქტი, რომ ფაქტობრივად მეორე ადამიანს ერთიან ქართულ სახელმწიფოში ჰქონდა თურქული ტიტული ათაბეგისა საუბრობს თურქების დიდ როლზე საქართველოს სახელმწიფოებრიობის შექმნაში.

ათაბეგების დაქვემდებარებაში იყვნენ თურქი-ყივჩაღები, რომლებიც საქართველოში ჩამოასახლა მეფე დავით აღმაშენებელმა და რომლებიც იყვენენ ჩასახლებულნი სამხრეთ საქართველოში, მათ შორის ქვემო ქართლსა და სამცხე ჯავახეთში. თვითონ დავით აღმაშენებელი კი თურქ-ყივჩაღების ნათესავი გახდა, როდესაც შეირთო პრინცესა გურანდუხტი, რომელიც გახდა ქართველი დედოფალი.

დედოფალ გურანდუხტმა და მისმა შთამომავლებმა ბევრი რამ გააკეთეს ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიისა და ქართული სახელმწიფოებრიობის ჩამოყალიბებისთვის. ამავდროულად, ყივჩაღთა მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომლებმაც მიიღეს მართლმადიდებლობა, შეერივნენ ქართულ მოსახლეობას. ზოგი მათგანი ინარჩუნებდა თურქულ თვითმყოფადობას და მათგან წარმოიშვნენ აზერბაიჯანელები-ბორჩალოელები და ნაწილობრივ მესხები, შერეული თურქულ-ქართული წარმოშობის ეთნიკური საზოგადოება.

დიდი ხნის განმავლობაში ერთიანი ქართული სამეფოს დაშლის შემდეგ, სამცხე საათაბაგო იყო უდიდესი ქართული სახელმწიფოებრივი წარმონაქმნი ამ ტერიტორიაზე და მიაღწია ქალაქ ერზრუმის გარეუბნამდე, მაგრამ სომხური მოსახლეობა საერთოდ არ იყო აქ. აქ ცხოვრობდნენ თურქები და ქართველები.

ოსმალეთის იმპერიასთან შეერთების შემდეგ, სამცხის საათაბაგოს მკვიდრი მოსახლეობის ისლამიზაცია დაიწყო და ამავე დროს, თურქების მნიშვნელოვანი ნაწილი გაერთიანდა თურქ ხალხთან. თუმცა, მაჰმადიანმა ქართველებმა შეინარჩუნეს ენა და ტრადიციები. ამის დასტურია მთიანი აჭარის მოსახლეობა, ისევე როგორც მრავალი ქართული სოფელი, რომლებიც თურქეთის ტერიტორიაზე დარჩნენ შავშეთისა და კლარჯეთის ისტორიულ რაიონებში.

არამხოლოდ ქართულ სამცხე-ჯავახეთში არ არის „ძველი“ სომხური ეკლესიები 1830 წლისთვის, არამედ თურქეთის ტერიტორიაზეც, რომელიც ადრე იყო სამცხე საათაბაგოს ნაწილი და არც ერთი სომხური არქიტექტურული ძეგლი არ დგას. დღეს თურქული მთავრობა აწარმოებს ქართული ეკლესიებისა და მონასტრების აღდგენას და შეისწავლის შენარჩუნებულ წარწერებსა და ფრესკებს, მაგრამ აქ სომხური არაფერია, რადგან სომეხი ფალსიფიკატორები ამ ძეგლებამდე ვერ მოვიდნენ.

ამავე დროს, დარჩა რეგიონი, რომელიც ისტორიულად შედიოდა სამცხე საათაბაგოში და მთლიანად ინახავდა პირვანდელ მოსახლეობას, რადგან რუსეთის იმპერიაში შესვლის შემდეგ იგი მიწის არყოფნის გამო სომეხი ემიგრანტებისთვის მიუწვდომელი იყო - ეს არის მთიანი აჭარა: ხულოს, შუახევისა და ქედის რაიონები. თუ სამცხე საათაბაგო, როგორც ჰარუთი ჰარუთიანიანი წერს, ”სომხური სახელმწიფო” იყო, მაშინ მთიან აჭარეთში სომხების არსებობის კვალი იქნებოდა, მაგრამ საერთოდ არავინაა. ეს არის წმინდა ქართული მხარე.

არ არსებობს კვალი, როგორც მინიმუმ, სომხური გავლენის და სომეხთა ყოფნის შესახებ, რომელიც 1830 წლიდან თარიღდება სამცხე-ჯავახეთში.

მაგალითად, ათაბეკგი ჯაყელის საფლავი მდებარეობდა საფარას მონასტერში, რომელიც მდებარეობს ახალციხის მახლობლად. მაგრამ სომხური არაფერია. სომხურ ენაზე არც ერთი წარწერა არ არსებობს, არც კი მინიშნებაა იმისა, რომ ჯაყელები იყვნენ „სომეხი ჯახეცები“.

რა თქმა უნდა, თუ სომეხ ფალსიფიკატორებს შეეძლოთ ხელში ჩაეგდოთ იგივე საფარას მონასტერი (როგორც ცოტა ხნის წინ ისინი ცდილობდნენ ხელში ჩაეგდოთ ქართული მონასტერი კუმურდო), მაშინ ისინი აქ ჩქარა მოიტანდნენ საკუთარ ხაჩკარებსა და ფილებს „ძველი წარწერებით“. მაგრამ ჯერ-ჯერობით ქართველი პატრიოტების სიფხიზლითა და ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის სიფხიზლითაც ასეთი მასშტაბური ფალსიფიკაციების ორგანიზება ვერ ხდება.

არუთ არუთუნიანს და მისნაირ „ისტორიკოსებს“ უწევთ თავხედურად მიითვისონ ათაბეგი ჯაყელები. შექმნან „ისტორია“ და ამტკიცონ, რომ ათაბეგები „იყვნენ სომხები“ და ამის საფუძველზე პრეტენზიას აცხადებენ სამხცე-ჯავახეთის ძველ ქართულ მიწებზე.




KavkazPlus

წაკითხულია : 748


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები