”ჯავახკი სომხეთია”? ყალბი პროპაგანდის ვიდეო საქართველოს წინააღმდეგ
03.07.20 12:00

ამას წინათ, სომხურ YouTube არხის XRISTIANE_ARMYANE- ზე პროვოკაციული ვიდეო გამოქვეყნდა პროვოკაციული სახელწოდებით "ჯავახკი (Ջավախք) - დიდი სომხეთის აშკარ გუგარკის ცხრა გავარიდან (რაიონიდან) ერთ-ერთი“ (https://youtu.be/gGlKvbyOimc), რომელიც შეიცავს "ისტორიულ ”ტყუილსა და უხეშ ცილისწამებას საქართველოს წინააღმდეგ.

ამ ვიდეოს სახელწოდებით შეიძლება ვარაუდი, რომ სამცხე-ჯავახეთი ან „ჯავახკი“ მხოლოდ იმ ტერიტორიების ნაწილია, რომლზეც სომეხ ნაციონალისტებს პრეტენზია გააჩნიათ (მათი პრეტენზიების დაახლოებით 1/9). გამოდის, რომ მათ ზოგადად პრეტენზია აქვთ საქართველოს უმეტეს ნაწილზე. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ოფიციალური პრეტენზიები უკვე წამოაყენეს 465 ქართულ ეკლესიაზე და ის ფაქტი, რომ ქართული აფხაზეთი უკვე დაიპყრეს სომეხმა ნაციონალისტებმა, ეს სხვა არაფერია თუ არა საქართველოს წაქეზება.

ვიდეოს ფონი ასევე მჭერმეტყველია - სომხური დროშა "განდევნის" ქართულს და ამის ფონზე დაწერილია ლოზუნგი "ჯავახკი არის სომხეთი". პრაქტიკულად იგივე ტექნიკაა, რომელიც უკვე გამოცდილია აზერბაიჯანის ყარაბაღის ისტორიაში, როდესაც უცხო მიწებზე პრეტენზია ხდება ლოზუნგად. სომეხ ნაციონალისტებს ზუსტად იგივე ლოზუნგი ჰქონდათ: ”არწახი არის სომხეთი”. ის, საბოლოოდ სადამდე მივიდა ეს ყველამ კარგად იცის.

იმავდროულად, დაშნაკების ყრილობაზე სსრკ-ს დაშლის წინა დღეს, სომეხთა აგრესიის "არწახის" მიმართულება შეირჩა მხოლოდ ერთი ხმით, ჯავახკთან შედარებით. საქართველოს წინააღმდეგ აგრესიის გეგმები და ქართული სამცხე-ჯავახეთის დაპყრობა ადგილობრივი სომეხი მოსახლეობის (1830 წლის დევნილთა შთამომავლები) სომეხი ნაციონალისტების წარმომადგენელთა შორის სეპარატიზმის წამოწყების გზით.

ამ აგრესიის გასამართლებლად, პროვოკაციული ვიდეოს შემქმნელები პირდაპირ ისტორიულ სიცრუეს ავრცელებენ. კერძოდ, ისინი კატეგორიულად აცხადებენ, რომ "1918 წლის მაისში, თურქულმა არმიამ განადგურებული ჯავახკის სომეხთა მოსახლეობის 43%, საქართველოსთვის მკაცრი მხარდაჭერით განახორციელა". ვიდეოში ნათქვამია აშკარა სიცრუე, რომ სავარაუდოდ, როდესაც თურქეთის არმიამ დაიკავა სამცხე-ჯავახეთი, ქართული ჯარები მის საზღვარზე იდგნენ და არ უშვებდნენ სომეხ ლტოლვილებს. ამრიგად, ვიდეოს ავტორები "უბიძგებენ" იმ დასკვნამდე, რომ, მათი თქმით, ქართველებიც არიან დამნაშავენი სომეხი მოსახლეობის სავარაუდო "გენოციდში". ვიდეოს კონტექსტიდან გამომდინარეობს, რომ ქართველებმა თითქმის ”მიიწვიეს” თურქეთის არმია სომეხთა განადგურების მიზნით.

ბუნებრივია, აქ ყველა ისტორიული ფაქტი მკვეთრად დამახინჯებულია. ბრესტის მშვიდობა, რომლითაც საბჭოთა რუსეთი 1918 წლის მარტში ახალციხესა და ახალქალაქის თურქეთს დაუთმეს, ხოლო საქართველო დამოუკიდებელი გახდა მხოლოდ 2018 წლის 26 მაისს, იძულებული გახდა ამ საკითხთან შეთანხმებულიყო. ამასთან, ამავე დროს, ახალციხიდან და ახალქალაქიდან, ასევე აჭარიდან (რომელიც ასევე ოსმალეთის იმპერიაში ბრესტის მშვიდობით), ყველა მშვიდობიანი მოქალაქე, ვისაც სურდა საქართველოში ცხოვრება, თავისუფლად შეუშვეს ქართველთა ჯარების მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე. მათ შორის სომხები სამცხე-ჯავახეთიდან.

ალბათ, სომეხ ნაციონალისტებს აქვთ პრეტენზია, რომ ქართულმა ჯარებმა არ დაუშვეს დაშნაკ მებრძოლთა შეიარაღებული ბანდები, თუმცა იარაღის ჩაბარების ან მიტოვების შემდეგ ბოევიკები დემარკაციის ხაზს დაბრკოლების გარეშე ლახავდნენ. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ 1918 წლის შემოდგომაზე სომხეთი თავს დაესხა საქართველოს და ცდილობდა მისგან წაერთვა სამცხე-ჯავახეთი და ქვემო ქართლი, საქართველოს ხელისუფლების ასეთი სიფრთხილე გასაგებია. უფრო მეტიც, საქართველოს ტერიტორიაზე ჩამოსულმა დაშნაკებმა საბოლოოდ უღალატეს საქართველოს, რომელმაც მათ უმასპინძლა და 1921 წელს მოაწყვეს აჯანყებები, დახმარებას ითხოვდნენ წითელი არმიისგან, რომელმაც საქართველო დაიპყრო.

მაგრამ მაშინ 1918 წელს, სამცხე-ჯავახეთიდან სომეხთა მასა, ”თურქული საფრთხის” საბაბით (თუმცა თურქული ჯარი არ ეხებოდა მშვიდობიან სომეხ მოსახლეობას), გადავიდა თბილისში, ქვემო ქართლსა და საქართველოს სხვა რეგიონებში. ისინი საკმაოდ კარგად დასახლდნენ აქ (განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც საბჭოთა მმართველობა საქართველოში დამყარდა) და არ სურდათ ცივ ჯავახეთში დაბრუნება.

ამრიგად, სამცხე – ჯავახეთის სომეხთა მოსახლეობა 43% –ით შემცირდა. ის ფაქტი, რომ რეგიონის მოსახლეობა შემცირდა, არ ნიშნავს რომ იგი განადგურებულია. უფრო მეტიც, იმავე თბილისელ სომეხთა შორის უამრავი ოჯახია, რომლებსაც ახსოვთ, რომ მათი წინაპრები საცხოვრებლად გადავიდნენ თბილისში, თელავში სამცხე-ჯავახეთიდან (სადაც მათი წინაპრები დასახლდნენ 1830 წელს) ზუსტად 1918 წელს.

1918 წლის მოვლენებთან დაკავშირებულ ვიდეოში კიდევ უფრო მოჩვენებითი სიცრუეა შემდეგი. გავრცელებულია ინფორმაცია, რომ ვითომ "თურქებმა, რომლებმაც ვერ გაუძლეს სომეხთა ზეწოლას, გაუშვეს. საქართველომ კვლავ გაიხსენა, რომ "ჯავახკი" არის საქართველოს ტერიტორია და "ჯავახკის" მკვიდრნი არიან საქართველოს მოქალაქეები, გაგზავნეს იქ ჯარები, რამაც სომხეთთან კონფლიქტი გამოიწვია, შემდეგ კი მოვიდა სტალინი, რომელმაც მხარი დაუჭირა ქართულ პრეტენზიებს”.

დასაწყისისთვის, თურქეთმა ჯარი გამოიყვანა ჯავახეთიდან არა იმიტომ, რომ ”ვერ გაუძლო სომეხთა ზეწოლას”, არამედ იმიტომ, რომ იგი დამარცხდა პირველ მსოფლიო ომში და ამით გაუქმდა ბრესტის მშვიდობა. ტიფლისის გუბერნიის მთელი ტერიტორია ძირძველი ქართული მიწებია და საქართველომ ისინი დაიპყრო. მაგრამ დაშნაკებმა ამ ტერიტორიებზეც განაცხადეს პრეტენზია, რომლებმაც დაიწყეს აგრესია საქართველოს წინააღმდეგ, რასაც შედეგად მოჰყვა 1918 წლის დასასრულს საქართველო-სომხეთის ომი. აგრესორებმა მიიღეს პასუხი და განდევნილ იქნენ ქართული მიწა-წყლიდან.

რაც შეეხება სტალინს, პირიქით, მან მკვეთრად გაზარდა სომეხთა ხვედრითი წილი სამცხე-ჯავახეთში, აქედან გააძევა მესხები (მათ შორის იყვნენ როგორც თურქები, ასევე მაჰმადიანი ქართველები, მაგრამ ამან არ გადაარჩინა ისინი დეპორტაციიდან). ბუნებრივია, ამაზე არაფერია ნათქვამი პროვოკაციულ ვიდეოში.

სომეხთა შორის სეპარატიზმმა სამცხე-ჯავახეთში ასევე ხელი შეუწყო იმ ფაქტს, რომ აქ საბჭოთა კავშირის წლებში შეიქმნა სასაზღვრო ზონის რეჟიმი სსრკ „კგბ-ს“ტერიტორიის უშუალო დაქვემდებარებაში. მრავალი წლის განმავლობაში, ახალქალაქში რუსული სამხედრო ბაზა არსებობდა, რომელზედაც საბჭოთა პერიოდში ნაყოფიერ სეპარატისტებს ზრდიდნენ დიდი იმედებით. დღეს კი, ეს სეპარატისტული მიწისქვეშეთი მხოლოდ საკუთარ საათს ელოდება.

ასეთი ვიდეოების გამოჩენა მიგვითითებს იმაზე, რომ ნამდვილად არსებობს სამცხე-ჯავახეთში სეპარატისტული აჯანყების საფრთხე და საქართველოს წინააღმდეგ აგრესიული ვითარება ყარაბაღის სცენარით.




KavkazPlus

წაკითხულია : 253