ანალიტიკა

საქართველო ისარგებლებს თურქმენული ტრანზიტით და პერსპექტივაში მიიღებს სარგებელს თალიბანის სურვილით ავღანეთის „მოწყობაში“

21.09.21 12:00


სომხეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრის ნიკოლ ფაშინიანის საქართველოში ვიზიტის წინა დღეს, თითქმის ყველა სომხურმა და პრო-სომხურმა მედიამ დაწერა, თუ რამდენად "მომგებიანი" იყო ირანი-სომხეთი-საქართველო სატრანზიტო დერეფანი საქართველოსთვის აღმოსავლეთთან შედარებით. დასავლეთის დერეფნები, რომლებიც უკვე წარმატებით ხორციელდება და "იმპულსს იძენს". ბუნებრივია, ახალი დერეფნის სომეხ ლობისტებს არ უთქვამთ სიტყვა აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის დეოკუპაციისა და ქართველი ლტოლვილების დაბრუნების შესახებ.

 

ეს იმაზე მეტყველებს, რომ მათ სურდათ საქართველოს სხვა “მახეში” ჩათრევა.  ყველა მითითებით, საქართველოს ხელისუფლება არ დაემორჩილა ხრიკებს. ნიკოლ ფაშინიანის ვიზიტის შემდეგ ირანისა და სომხეთის გავლით სამხრეთ-ჩრდილოეთის დერეფნის საქართველოს სავარაუდო “მომგებიანობაზე” ყველა საუბარი შეწყდა.

 

სამაგიეროდ დღეს ირკვევა, რომ უკვე მოქმედი დერეფნები და მილსადენი, რომლის მეშვეობითაც კასპიის აუზის ქვეყნებიდან საქართველოს გავლით ენერგორესურსები მიდის დასავლეთში, მოიტანს მზარდ შემოსავალს საქართველოს ბიუჯეტში და ხელს შეუწყობს ქართულ ეკონომიკას არსებულ რთულ ვითარებაში.

 

NASDAQ ინფორმაციის თანახმად (https://www.nasdaq.com/articles/turkmenistan-oil-transit-via-russia-to-halve-from-oct-as-vitol-redirects-flows-2021-09-08) რუსეთში თურქმენული ნავთობის ტრანზიტი უნდა შემცირდეს და საქართველოს გავლით მკვეთრად გაიზარდოს. 2021 წლის ოქტომბრიდან მოცულობის შემცირება გაორმაგდება, რადგან თურქმენეთი აზერბაიჯანის, საქართველოსა და თურქეთის გავლით ნავთობის მიწოდებას ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის (BTC) მილსადენით გადაამუშავებს.

 

გავრცელებული ინფორმაციით, საერთაშორისო სავაჭრო ფირმა ვიტოლი და აზერბაიჯანის სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული SOCAR უკვე შეთანხმდნენ თურქმენული ნავთობის ტრანსპორტირებაზე ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენით, რაც მკვეთრად შეამცირებს სატრანზიტო მოძრაობას რუსეთის შავი ზღვის ნავოროსიისკის პორტში. ამის შესახებ სამი წყარო იუწყება.

 

„სოკარი და ვიტოლი შეთანხმდნენ წელიწადში დაახლოებით 1 მილიონი ტონა თურქმენული ნავთობის ტრანსპორტირებაზე ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენით. მიწოდება დაიწყება ოქტომბერში, ” - განუცხადა როიტერს შეთანხმების დეტალებს გაცნობილმა წყარომ.

 

სხვა წყარომ ასევე გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ვიტოლი აწვდის თურქმენულ ნავთობს იმ მოცულობით, რასაც იგი ყიდულობს არაბეთის გაერთიანებულ საემიროებში ENOC– დან განსაზღვრული ვადის კონტრაქტებით.

 

რუსეთი და აზერბაიჯანი დიდი ხანია კონკურენციას უწევენ თურქმენული ნავთობის ტრანზიტს. თურქმენული ნავთობი წლებია აზერბაიჯანის ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნაკადების ნაწილია, მაგრამ რუსეთი წლების განმავლობაში თურქმენულ ნავთობს აწვდიდა Transneft–ის მილსადენის სისტემას.

 

2019 წელს თურქმენული ნავთობის უმეტესი ნაწილი წავიდა ნოვოროსიისკში, ჯერ მახაჩკალას პორტის გავლით კასპიის ზღვაზე. თურქმენეთი ყოველთვიურად აწვდიდა რუსეთს დაახლოებით 160,000 ტონა ნავთობს, რომელიც ექსპორტირებული იყო ციმბირის მსუბუქი ნავთობის შემდეგ ნოვოროსიისკის გავლით ექსპორტირებულ რუსულ ნავთობთან შერევის შემდეგ. თუმცა, წყაროების თანახმად, 2021 წლის ოქტომბრიდან თურქმენული მწარმოებლების ყოველთვიური ექსპორტი 80 000 ტონამდე შემცირდება მას შემდეგ, რაც ვიტოლმა ნოვოროსიისკის მიმართულებით გამგზავრებული მოცულობების  გადამისამართება მოახდინა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენზე, რაც უზრუნველყოფს უფრო მაღალ მომგებიანობას.

 

SOCAR– ს ჯერ არ უპასუხია როიტერსის მოთხოვნაზე თურქმენული ნავთობის ტრანსპორტირების შესახებ კომენტარებთან დაკავშირებით. ვიტოლმა ასევე უარი თქვა კომენტარზე. მაგრამ ერთი რამ ცხადია, რომ თურქმენული ნავთობის ტრანზიტის მკვეთრი ზრდა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენზე საქართველოსთვის ძალიან მომგებიანი იქნება.

 

თურქმენეთიდან საქართველოს გავლით ენერგომატარებლების ტრანზიტის ზრდა გვიჩვენებს, რომ ამ მიმართულებით საქართველოსთვის არის ერთი კოლოსალური "სატრანზიტო პერსპექტივა", რომელიც რატომღაც ეკონომიკურ ანალიტიკოსებს ჯერ არ შეუმჩნევიათ. კერძოდ, თურქმენეთის, კასპიის ზღვის, აზერბაიჯანისა და საქართველოს გავლით შეიძლება დაიდგას სატრანზიტო გზა, რომელიც დააკავშირებს ჩინეთსა და ინდოეთის ოკეანეს ევროპასთან.

 

უფრო მეტიც, ასეთი მარშრუტის გაშვების პოლიტიკური პირობები უფრო ხელსაყრელია.  ეს მარშრუტი მთლიანად "იჭერს" ტვირთის მთელ ნაკადს, რომლის განხორციელებაც სომხურ "პროექტორებს" სურთ, სომხურმა "პროექტორებმა" მათ მიერ ლობირებული ირანი-სომხეთი-საქართველოს დერეფნის გავლით და რომელსაც რეალური განხორციელების არანაირი შანსი არ აქვს.

 

ფაქტია, რომ თურქმენეთი ესაზღვრება ავღანეთს, სადაც ცოტა ხნის წინ მოხდა ძალაუფლების შეცვლა. თალიბანის ახალი მთავრობა ყველაზე მეტად დაინტერესებულია თავისი ქვეყნის სტაბილური ეკონომიკური განვითარებით და მით უმეტეს, რომ მისი "სატრანზიტო სტატუსი" ხელს შეუწყობს ინვესტიციების შემოდინებას. ავღანეთის ურთიერთობა მეზობელ პაკისტანთან ფაქტიურად "განწირულია მჭიდრო თანამშრომლობისათვის". მხოლოდ იმიტომ, რომ ეთნიკური პუშტუნების უმეტესობა არ ცხოვრობს ავღანეთში, არამედ პაკისტანში. და პაკისტანი არის გასასვლელი ინდოეთის ოკეანეში, ირანის "გვერდის ავლით".

 

ამრიგად, ჩნდება სატრანზიტო დერეფანი ჩინეთი-პაკისტანი-ავღანეთი-თურქმენეთი-აზერბაიჯანი-საქართველო. ჯერჯერობით, ამ დერეფნის ერთადერთი "სუსტი წერტილი" არის ავღანეთის გავლით სარკინიგზო ნაკლებობა. მაგრამ ამ ქვეყანაში ტვირთის ტრანსპორტირება შესაძლებელია საავტომობილო გზით. ზოგადად, ავღანეთის გავლით რკინიგზის მშენებლობა პაკისტანიდან ცენტრალური აზიის ქვეყნებში არის გადაუდებელი საჭიროება,  ახალი სატრანზიტო დერეფნის ფარგლებში ეს პროექტი შეიძლება სწრაფად განხორციელდეს.

 

ბუნებრივია, ირანიც და რუსეთიც აპროტესტებენ ახალ დერეფნებს. მაგრამ რისი შეთავაზება შეუძლიათ მათ სანაცვლოდ? სეპარატიზმისა და საზღვრის გადაკეთების მხარდაჭერა, მოსკოვისა და თეირანის მხარდაჭერა ერევნის რეჟიმისადმი და მიუხედავად მეზობლების მიმართ აგრესიისა და უცხო ტერიტორიების ოკუპაციისა, აჩვენა, რომ "გეოპოლიტიკური ჩიხი" კარგად შეიძლება შეიქმნას აქ. მაგრამ რუსულმა და ირანულმა „გეოპოლიტიკამ“ არ ისწავლა როგორ განესაზღვრა სატრანზიტო მარშრუტები, რომლებიც მოთხოვნადია დღევანდელ სწრაფად განვითარებად და გლობალიზებულ სამყაროში.

 

 

KavkazPlus

წაკითხულია : 523


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები