ანალიტიკა

სომხეთის პრეზიდენტი არმენ სარქისიანი სეპარატიზმისადმი გლობალური მოთამაშეების დამოკიდებულების „ინდიკატორი“-ა.
01.11.21 19:25

სულ ახლახანს სომხეთის პრეზიდენტმა არმენ სარქისიანმა საკუთარ ინტერვიუში აღიარა, რომ 21-ე საუკუნეში ომისთვის მზადყოფნისა და თანამედროვე იარაღის ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით  სომხეთი არათუ უსწრებს, არამედ ჩამორჩება აზერბაიჯანს:

 

 

„ჩვენ თავს ვიკატუნებთ, თითქოს ძალიან ძლიერი არმია გვყავს. მაგრამ ყველაზე ცუდი ის არის, როცა ვიწყებთ იმის რწმენას, რისი პრეტენზიაც გვაქვს. ჩვენ ამაში თავად ვირწმუნებთ თავს - და ეს ძალიან საშიშია." – სწორედ ასეთია სარგსიანის დასკვნა და ეს ზოგადად მრავალი თვალსაზრისით მართალია. ეს იყო ერთ-ერთი მიზეზი  სომხეთის დამარცხებისა 44-დღიან ომში.

 

სინამდვილეში, ამ ინტერვიუდანაც ჩანს, თუ სომეხი პოლიტიკოსისთვის გარდაუვალ ნაციონალისტურ სპეკულაციებს უარვყოფთ, ცხადია, რომ არმენ სარქისიანი ბევრ რამეს საკმაოდ ფხიზლად აფასებს. და შემთხვევითიც არ ყოფილა ის, რომ ის 2018 წელს აღმოჩნდა, როგორც ჩანს თანამდებობაზე, თუმცა სომხეთის პრეზიდენტის საკონსტიტუციო რეფორმის შემდეგ ფორმალურად სერიოზული უფლებამოსილებები ჩამოერთვა.

 

ქვეყნის ხელმძღვანელობას, დასავლეთის დიდი ხნის „პროექტს“ უნდა ჰყოლოდა ფხიზელი ადამიანი, რომელიც მთავარ გეოპოლიტიკურ მოთამაშეებთან შეთანხმებით, თვალყურს ადევნებდა „პარადიგმის ცვლას“, რომელშიც ეს „სომხური პროექტი“ არსებობს. კერძოდ კი, მეზობლებთან მკაცრი დაპირისპირებიდან და ომიდან გადასვლას თანაარსებობის ახალ ფორმებზე, რაც რა თქმა უნდა არ გამორიცხავს სომხური ლობის საკუთარ „თამაშს“ და მცდელობას - პირველივე შესაძლებლობისას  მეზობლების ხარჯზე გაზარდოს როგორც ტერიტორია  ასევე გავლენა.

 

შეგახსენებთ, რომ არმენ სარგსიანმა თავისი „წარმატებით“ და გლობალურ ელიტაში კავშირებით შეიძლება ბევრად უფრო ადრე დაიკავოს სომხეთის პრეზიდენტის პოსტი და გაცილებით მეტი უფლებამოსილება ჰქონდეს. შეგახსენებთ, რომ 1996 წლის 8 ნოემბერს, როდესაც ლევონ-ტერ პეტროსიანი სომხეთის პრეზიდენტი იყო, რომელიც ყარაბაღის კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების მომხრე იყო აზერბაიჯანის მიწების დეოკუპაციის გზით NKAO-ს გარეთ, არმენ სარქისიანი, რომელიც მანამდე სომხეთის ელჩად მუშაობდა, დიდ ბრიტანეთში  პრემიერ-მინისტრად დაინიშნა.

 

 ამ თანამდებობაზე იგი დიდხანს არ დარჩენილა - მხოლოდ 1997 წლის 28 თებერვლამდე, შემდეგ იგი პრემიერ-მინისტრის პოსტზე სომხეთის მომავალმა პრეზიდენტმა რობერტ ქოჩარიანმა შეცვალა, რომელიც სეპარატისტულმა ე.წ. . „არცახმა“ "დააყენა", სადაც იგი  ხელმძღვანელობდა სეპარატისტულ-საოკუპაციო რეჟიმს.  შედეგად, როგორც მოგეხსენებათ რობერტ ქოჩარიანმა ყარაბაღის მშვიდობიანი მოგვარების ყველა გეგმა „ძირშივე მოკვეთა“ და არც კი სურდა აზერბაიჯანული მიწების დეოკუპაციის შესახებ გაეგო.

 

ყველაზე საინტერესო კი ის არის, რომ როდესაც სომხეთის პრემიერ-მინისტრი არმენ სარქისიანი გახდა, საქართველოს ტერიტორიაზე სეპარატისტული კონფლიქტების მოგვარების კუთხით გარკვეული „ძვრები“ შეინიშნებოდა. რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მაშინდელმა ხელმძღვანელმა ევგენი პრიმაკოვმა (1998-1999 წლებში რუსეთის მთავრობის ორი მეთაური) ხელი შეუწყო საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის გეგმების წინ წამოწევას  სეპარატისტული რეჟიმების „ფართო ავტონომიის“ პრინციპებით და სეპარატისტულ ტერიტორიაზე რუსეთის განლაგების შენარჩუნებით. ანუ ტენდენციები, რომლებმაც არმენ სარქისიანი სომხეთის პრემიერ-მინისტრის პოსტზე 1996 წელს მიიყვანა, რომ შენარჩუნებულიყო მაშინ სამხრეთ კავკასიაში სეპარატისტული რეჟიმები შეიძლება სერიოზულად "შეზღუდულიყო", გამხდარიყო "ავტონომიზებული" და თუნდაც როგორმე "ინკორპორირებული"  აზერბაიჯანსა და საქართველოში, ხოლო კომუნიკაციები კი განიბლოკებოდა. სწორედ ამ ამოცანებისთვის „მიიღეს“ ისეთი პოლიტიკოსები, როგორიცაა არმენ სარქისიანი, რომელიც ინტელექტუალურად „ორი თავით მაღლა“ იდგა პარტიულ კომსომოლის ფუნქციონერსა და სისხლიან ჯალათ კოჩარიანზე.

 

აი, მაგალითად, არმენ სარქისიანის ნამსახურეობის ჩამონათვალი, რომლის თავდაპირველი პროფესია  მეცნიერ- ფიზიკოსი გახლდათ:

 

1985 წლიდან იგი დიდ ბრიტანეთში კემბრიჯის უნივერსიტეტში მოღვაწეობდა.

შეგახსენებთ, რომ სსრკ-ს წლებსა და "რკინის ფარდისას" დასავლეთის ერთ-ერთ წამყვან უნივერსიტეტში რიგითი საბჭოთა ადამიანის სწავლაც კი თითქმის წარმოუდგენელი იყო, რომ აღარაფერი ვთქვათ იქ სწავლებაზე), ამასთან, 1988 წელს იგი ხელმძღვანელობდა კომპიუტერულ განყოფილებას რთული ფიზიკური ფენომენების მოდელირების მიმართულებით, რომელიც მან ასევე კემბრიჯში დაარსა .... ანუ, არმენ სარგსიანი ბრიტანული ელიტისთვის სსრკ-ს დაშლამდეც იყო „ცნობილი“. შემდეგ კი მისი პოზიცია დასავლეთში მხოლოდ გაძლიერდა. ქვემოთ მოყვანილია  მისი ჩანაწერი:

 

1992-1993 წწ სომხეთის ელჩი დიდ ბრიტანეთში.

 

1993-1994 წწ უფროსი ელჩი სომხეთსა და ევროკავშირში.

 

1995-1996 წწ სომხეთის ელჩი ბელგიის სამეფოში, სომხეთის ევროპის კათოლიკური საზოგადოების ხელმძღვანელი, სომხეთის ელჩი ვატიკანში, სომხეთის ელჩი ლუქსემბურგში. (ანუ აშკარაა არმენ სარქისიანის, რელიგიით სომეხი კათოლიკის, ვატიკანთან კავშირები).

 

1996-1997 წწ სომხეთის პრემიერ-მინისტრი.

 

1998-2000 წწ სომხეთის სპეციალური და სრულუფლებიანი ელჩი დიდ ბრიტანეთში (მეორედ).

 

2012 წლის 6 დეკემბერი - 2018 წლის 8 აპრილი სომხეთის ელჩი დიდ ბრიტანეთში (მე-3-ჯერ).

 

 

ეს შევადაროთ რობერტ ქოჩარიანის „კარიერას“, რომელიც მანამდე სეპარატიზმით იყო დაკავებული,   „პიკის“ გახლდათ თანამდებობა - აბრეშუმის ქარხნის პარტიული ორგანიზატორი. როგორც ამბობენ - ეს ორი სრულიად განსხვავდება ერთმანეთისაგან.

 

მიუხედავად ამისა, გარკვეულ ეტაპზე, გარკვეულმა ძალებმა სომხეთის მეთაურად კოჩარიანს ამჯობინეს და არა სარგსიანს. შევეცადოთ გავაანალიზოთ ამის მიზეზები.

 

სომხეთი, მაშინაც და ახლაც, „ირიცხებოდა" გლობალური პროცესების მონაწილედ. ამიტომ, არმენ სარქისიანის პრემიერობიდან გადაყენება, შემდგომში ქოჩარიანისა და ყარაბაღის კლანის ხელისუფლებაში მოსვლა (მათ შორის სომხეთის პარლამენტში მომხდარი სისხლიანი ტერაქტის გზით) საერთოდ  არ ყოფილა შემთხვევითი.

 

შეგახსენებთ იმასაც, რომ გარკვეულმა ძალებმა სწორედ 1997-1999 წლებში დაიწყეს თავიანთი „გლობალური დღის წესრიგის“ შეცვლა. კერძოდ, დაიწყო მუსლიმთა ერთგვარი „დემონიზაცია“ და რუსეთის ფედერაციის ჩართვა „გლობალურ ანტიისლამურ ისტერიაში“. ეს ოდნავ ეწინააღმდეგებოდა მთავარი გეოპოლიტიკური მოთამაშეების მანამდე არსებულ პოლიტიკას.

 

შეგახსენებთ, რომ სსრკ-სთან დაპირისპირების დროს დასავლეთი მხარს უჭერდა მის მოწინააღმდეგე მუსლიმებს, განსაკუთრებით ავღანეთში. ხოლო დასავლეთში ყოფილ იუგოსლავიაში ომის დროს მუსლიმებს მეტად ლოიალურად ეპყრობოდნენ  და ზოგჯერ იცავდნენ კიდეც. მაგალითად, ბოსნიაში, სრებრენიცაში მუსლიმთა გენოციდი დაგმეს, როგორც დანაშაული კაცობრიობის წინააღმდეგ. კოსოვოში, ასევე ცნობილია, რომ დასავლური სიმპათიები მუსლიმი ალბანელების მხარეზე იყო.

 

მსგავსი ტენდენციების ფარგლებში სრულიად ლოგიკურად იყო   აზერბაიჯანის ტერიტორიების დეოკუპაცია, 1 მილიონზე მეტი მუსლიმი დევნილის, ყარაბაღის აზერბაიჯანელების დაბრუნება. ისევე, როგორც აფხაზეთში მყოფი ქართველი დევნილების  საკუთარ სახლებში დაბრუნება - მართალია არა მუსლიმების, მაგრამ სამართლიანობის აღდგენისა და სეპარატისტული „დაძაბულობის კერების“ აღმოფხვრის ზოგადი კამპანიის ფარგლებში.

 

აი, უკვე 1999 წელს კი ყველაფერი მკვეთრად შეიცვალა (კარგად, ყველაფერი მომზადებული იყო, როგორც ჩანს წინასწარ). და ეს ყველაფერი რუსეთის სომხეთთან „კავშირით“ დაიწყო. შეგახსენებთ, რომ ვლადიმერ პუტინის პოპულარობის ველური ზრდა ასოცირდება ნამდვილ "ანტიისლამისტურ" ისტერიასთან, როდესაც ჯერ კიდევ არ იყო ნათელი, ვინ ააფეთქა უდანაშაულო მოსახლეობით სავსე სახლები.

 

მერე დაიწყო... აფეთქებებზე  პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე აიღო ჯგუფმა  „ჩეჩენი ტერორისტები“, რომლებიც ბუნებრივია აღმოჩნდა, რომ „საერთაშორისო ისლამისტები“ იყვნენ მიბმული, გაჩაღდა ჩეჩნეთის მეორე ომი, საქართველო დაადანაშაულეს ჩეჩნების დახმარებაში, რუსეთის ფედერაციაში მაშინვე წამოიწყეს  ანტიქართული ისტერია და დაიწყო სოხუმის სეპარატისტებზე  „ზრუნვა“ და ა.შ.

 

სულ რაღაც ორი წელი გავა და რუსეთის ფედერაციაში ეგზომ აპრობუირებული ანტიისლამური ისტერია  გახდება გლობალური. იქნება 11 სექტემბრის მსგავსი თავდასხმები, მერე დასავლური კოალიციის შეჭრა ავღანეთში, შემდგომ კი  ერაყი, პოლიციის ზომების გლობალური გამკაცრება იმავე „ტერორიზმთან“ ბრძოლის საბაბით და ა.შ.

 

ანალიტიკოსები ამ ტენდენციების მიზეზებს სხვადასხვა გზით აფასებენ. ერთ-ერთი ვერსიით, ე.წ. ნეოკონსერვატორები (ან „ნეოკონები“ დარწმუნებულები, რომ მათ ქვეყანას, როგორც მსოფლიოში დომინანტურ ძალას ეკისრება განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა და უნდა დაუპირისპირდეს გარკვეულ „საფრთხეებს“) და სწორედ ცნობილ „ისლამურ ტერორიზმს“, იგივე მუსლიმურ ქვეყნებსა და ხალხებს, რომლებიც ამა თუ იმ მიზეზის გამო „მთლად ვერ ჩაჯდნენ“ დასავლურ წესრიგში, დაეკისრათ აღნიშნული  როლი. ამგვარად აშშ, როგორც "მსოფლიო პოლიციელის" როლი სულ უფრო და უფრო მყარდებოდა და სხვა დასავლური ქვეყნები ნებით ან იძულებით დაეთახმნენ აღნიშნიულს.

 

ასეა თუ ისე, როდესაც გლობალურ საინფორმაციო დღის წესრიგში მუსლიმები ხელოვნურად დაუკავშირეს „ტერორიზმსა და საფრთხეებს“, არავინ  მოითხოვდა დაჟინებით ისტორიული სამართლიანობის აღდგენას სახლებიდან გაძევებულ მილიონზე მეტი მუსლიმისთვის. აღმოჩნდა, რომ მოთხოვნადები სწორედ  ქმედუუნარო ჯალათები იყვნენ- ქოჩარიანი  შემდეგ სარგსიანი.

 

ისე, რუსეთისთვის, რომელიც  ფაქტობრივად  ანტიისლამურ ისტერიაში ნეოკონებს „უმღეროდა“, „მორიგე მტერიც“ გამოიგონეს და მასზე „გამარჯვების“ უფლებაც მიეცა. ამად  მართლმადიდებლური საქართველო იქცა, რომელიც რუსეთმა "ბრწყინვალედ დაამარცხა" 2008 წლის აგვისტოში, რამაც გამოიწვია  ურა-პატრიოტიზმის და ამავდროულად, „იმპერიალიზმის“ ველური აფეთქება სეპარატისტული ფსევდო „სახელმწიფოების“ მხარდაჭერის ხარჯზე.

 

ამჯერად ვითარება შეიცვალა. ჯერ ერთი, იცვლება მთავარი გლობალური მოთამაშეების დამოკიდებულება როგორც მუსლიმური ქვეყნების, ისე სეპარატიზმის მიმართ. მუსლიმთა დემონიზაცია შეწყდა და სეპარატიზმი განიხილება როგორც ცალსახა ბოროტება. პარალელურად, მოთხოვნადი გახდა სახმელეთო ტრანსკონტინენტური მარშრუტები - რის გამოც "მოთხოვნადია" კონფლიქტური ზონების ლიკვიდაციისა და იქ სამართლიანობის აღდგენა.

 

სწორედ ამ ამოცანებისთვის, დიდი ალბათობით, სომხეთის რესპუბლიკის სათავეში მოიყვანეს არმენ სარქისიანი, რომელიც დაკავშირებულია ერთი მხრივ დიდ ბრიტანეთთან, მეორე მხრივ კი რომის პაპთან არმენ სარქისიანთან. ცხადია, არა იმისათვის, რომ ულტრანაციონალისტური „სომხური პროექტის“ არსი შეცვალოს, არამედ იმისათვის, რომ იგი „ახალ რეალობას“ მოერგონ.

 

საქართველოსთვის მნიშვნელოვანია, რამდენად შეესაბამება ეს ახალი რეალობა სეპარატისტული პროექტების არსებობას. სავარაუდოდ - ასეთი "თავსებადობა" ნულისკენ მიისწრაფვის.

 

 

 

Kavkazplus

წაკითხულია : 460