ანალიტიკა

სომხურ-თურქული შერიგების ინიციატორი ვატიკანია: რისთვის სჭირდება ეს?

17.12.21 10:00


ირიბად, თუმცა მაინც ირკვევა თუ ვინ ხდება დღეს სომხეთსა და თურქეთს შორის შერიგების ერთ-ერთი მთავარი ინიციატორი „პირველი დონის“ გლობალურ მოთამაშეებს შორის. ეს  პირველ რიგში ვატიკანია.

 

სწორედ ასე უნდა განიმარტოს სომეხი კათოლიკე პატრიარქის რაფაელ ბედროს XXI მინასიანის განცხადება 2021 წლის 13 დეკემბერს იტალიურ პორტალ Asia News-თან ინტერვიუში, რომ სომეხი კათოლიკეები მხარს უჭერენ სომხურ-თურქული ურთიერთობების გაყინვის იდეას. ეს განცხადება იყო საერთაშორისო დონის "მაღალი რანგის" სომეხის პირველი რეაქცია თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მევლუთ ჩავუშოღლუს სიტყვებზე თურქეთსა და სომხეთს შორის ურთიერთობების მოახლოებული აღდგენის შესახებ.

 

შეგახსენებთ, რომ 2021 წლის 13 დეკემბერს თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მევლუთ ჩავუშოღლუმ განაცხადა, რომ უახლოეს მომავალში თურქეთი და სომხეთი დანიშნავენ სპეციალურ წარმომადგენლებს ურთიერთობების ნორმალიზებისთვის, ასევე გაიხსნება ჩარტერული რეისები სტამბოლიდან ერევნის მიმართულებით. 

სომეხმა რევანშისტებმა და ულტრანაციონალისტებმა მტრულად მიიღეს ეს განცხადება და დაიწყეს ცნობილი "გენოციდის" გახსენება, ამის საპირწონედ კი  რაფაელ ბედროს XXI მინასიანი ძალიან დადებითად და მშვიდობიანად იყო განწყობილი.

 

სომეხთა კათოლიკოს პატრიარქის თქმით, სომხები "მშვიდობიანი ხალხია და მშვიდობა სურთ" და ამ კუთხით განიხილავს ერევნისა და ანკარის მიერ განხორციელებულ დიპლომატიურ ინიციატივას ურთიერთობის ნორმალიზებაზე მოლაპარაკებებისთვის, წარმომადგენლების ურთიერთდანიშვნასთან დაკავშირებით.

 

გარდა ამისა, რაფაელ ბედროს XXI მინასიანმა განმარტა, რომ სომხეთსა და თურქეთს შორის ურთიერთობების აღდგენის შესახებ მოლაპარაკებები უნდა იყოს „წინაპირობის გარეშე“, ე.ი. თურქეთის მიერ მითიური „სომხების გენოციდის“ აღიარების გარეშე. ამასთან, მან დასძინა, რომ სომხურ დიასპორას „სრული უფლება აქვს“ მოითხოვოს ე.წ. "სომხების გენოციდი"-ს აღიარება. ოღონდ არა იმისთვის, რომ მიიღონ „მატერიალური კომპენსაცია“, არამედ როგორც „ზნეობრივი მოვალეობა“ იმათ წინაშე, ვინც „სიცოცხლე დაკარგა“. მარტივად რომ ვთქვათ, თქვენ შეგიძლიათ გააგრძელოთ რიტუალური და უაზრო განცხადებების გაკეთება თქვენი „გენოციდით“, თუ ეს ასე ძალიან მოგწონთ, მაგრამ ამას აღარ ექნება არანაირი სამართლებრივი შედეგი და რეალობასთან კავშირი.

 

ცხადია, რომ რაფაელ ბედროს XXI მინასიანი არასოდეს გააკეთებდა მსგავს განცხადებებს „უფროსობასთან“, კერძოდ, პაპ ფრანცისკესთან შეთანხმების გარეშე.

აქედან გამომდინარე, უკვე გასაგებია ერევანში დიდი ხნის "ვატიკანის კაცის", სომხეთის პრეზიდენტის არმენ სარქისიანის ბოლო "შემრიგებლური" ინტერვიუების მიზანიც, რაზეც "კავკაზ პლუსი" უკვე წერდა სტატიაში "სომხეთის პრეზიდენტი არმენ სარქისიანი "ინდიკატორია" გლობალური მოთამაშეების სეპარატიზმთან დამოკიდებულებისა" (http://kavkazplus.com/news.php?id=34473 ). არმენ სარქისიანი აღმსარებლობით სომეხი კათოლიკეა, ის იყო სომხეთის ელჩი ვატიკანში და უდავოა, რომ ის თავის პოლიტიკას მრავალი თვალსაზრისით ატარებს ვატიკანის ინტერესებიდან გამომდინარე.

 

ამასობაში, როგორც ჩანს, სომხური წყობის „მოქცევა“ ვატიკანში დიდი ხანია გამოიკვეთა. ეს კითხვა წამოიჭრა ყოფილი სომეხი კათოლიკე პატრიარქის გრიგორ ბედროს XX-ის გარდაცვალებისა და სომეხი კათოლიკეების ახალი წინამძღვრის დანიშვნის შემდეგ.

 

 იგივე პატრიარქის რაფაელ ბედროს XXI მინასიანის არჩევა სულ ახლახანს, 2021 წლის სექტემბერში იყო "საეტაპო". 2011 წლის 24 ივნისიდან რაფაელ მინასიანი იყო აღმოსავლეთ ევროპის რიგითი და კაპადოკიის კესარიის ტიტულოვანი არქიეპისკოპოსი და „მეთვალყურეობდა სომხეთის, საქართველოს, უკრაინის და რუსეთის სომეხ კათოლიკეებს". სწორედ ამ თანამდებობაზე ყოფნისას იყო ის, სხვათა შორის, არალეგალური „ოფიციალური“ მოთხოვნების ინიციატორი საქართველოში არსებული 23 ქართული ეკლესიის სომეხ კათოლიკეებისთვის გადაცემის თაობაზე, გარდა იმ 442 ეკლესიისა, რომელსაც ეჩმიაძინი თავისთვის ითხოვდა საქართველოში. დიდი ხნის განმავლობაში რაფაელ მინასიანს ასევე ეჭირა მკვეთრად ანტითურქული და ანტიაზერბაიჯანული პოზიციები.

 

ამჟამად რაფაელ ბედროს XXI მინასიანი იყო პირველი სომეხი სულიერი ლიდერი, რომელიც ღიად ლობირებდა სომხეთსა და თურქეთს შორის შერიგების საკითხს და ეჭვგარეშეა, რომ ეჩმიაძინი სადაც იზრდება ვატიკანის გავლენა და გაბრაზებული ნაციონალისტების „ძველი გვარდიის“  და რევანშისტების გავლენა მცირდება, ასევე მოუწევს ამ პროცესის ბოლომდე მიყვანა.

 

თუმცა, კითხვა კითხვად რჩება: რისთვის სჭირდება ვატიკანს ახლა მშვიდობა და სომხეთსა და თურქეთს შორის ურთიერთობების მოგვარება? ნათელია, რომ რომის პაპებს, რომლებიც მზად არიან რეალურად შესწირონ სიცოცხლე თავიანთ პოლიტიკურ თამაშებს,  ხალხის კეთილდღეობა ყველაზე ნაკლებად აღელვებთ.

მაგრამ „გეოპოლიტიკური კონფიგურაციების ცვლილება“, რომელშიც თურქეთის როლი იზრდება არა მხოლოდ ახლო და შუა აღმოსავლეთში, არამედ მსოფლიოს სხვა რეგიონებშიც, აიძულებს ვატიკანს „შეასწოროს“ თავისი პოლიტიკა.

 

დიდი ალბათობით, თურქეთის დასუსტების ძველ კურსზე ასევე მის ირგვლივ მტრული გარემოს შექმნაზე დროებით უარის თქმა იქნება საჭირო. გაცილებით მომგებიანი ჩანს თვით თურქეთში „ვატიკანთან ურთიერთობის“ მხარდამჭერთა მზარდ გავლენაზე დაყრდნობა. და აი, სომხები პაპებისთვის საუკუნეების მანძილზე "გამოსაცდელი" ინსტრუმენტია. ვატიკანმა მშვენივრად უწყის, რომ სანამ დასავლეთის სახელმწიფოები მიიღებდა "სომხურ პროექტს" ოსმალეთის იმპერიის დაშლისა და დანაწევრების შესახებ, სწორედ სომხური თემის მეშვეობით, რომელიც სარგებლობდა სულთნების კეთილგანწყობით, პაპებს შეეძლოთ გავლენა მოეხდინათ თურქეთის პოლიტიკაზე.

 

სხვათა შორის, ამჟამად თურქეთში სომხური თემი ძალიან მდიდარი და გავლენიანია. ამასთან, გასათვალისწინებელია, რომ ასობით ათასი სომეხი ჩამოდის თურქეთში და ესენი არიან არა მხოლოდ სამუშაოდ წამოსულნი ღარიბი სომხეთიდან, არამედ მდიდარი ბიზნესმენებიც რუსეთიდან.

 

გარდა ამისა, ვატიკანმა კარგად იცის თურქეთისა და სამხრეთ კავკასიის გავლით ტრანსკონტინენტური ევრაზიული კავშირების განვითარების პერსპექტივები. აქ კი სომხეთიდან, რომელიც კონსტრუქციულ პოზიციას იკავებს და არ ერევა მთავარ სატრანზიტო მარშრუტებში (და ზანგეზურის დერეფნის შემთხვევაში, რომელიც ამ მარშრუტების ნაწილი გახდა), შესაძლებელია  მეტი სარგებლის მიღება „საკუთარი გავლენის აგენტისგან“, ვიდრე სრულიად იზოლირებული, პატარა, აგრესიული, გაღატაკებული და „მარადიულად მეომარი“ სომხეთიდან.

 

 

Kavkazplus

წაკითხულია : 433


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები