ანალიტიკა

„პაპის დივიზიების“ გენერალ-მეთაური (მთავარსარდალი) და სომხური ექსპანსია
07.01.23 11:15

1935 წლის მაისში იოსებ სტალინი და საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი პიერ ლავალი მოლაპარაკებას აწარმოებდნენ იმის შესახებ თუ რამდენი დივიზია შეეძლო თითოეულ მხარეს გამოეყვანა გერმანიის წინააღმდეგ ევროპაში ომის შემთხვევაში. ლავალმა სტალინს სთხოვა „რაღაც გაეკეთებინა რუსეთში რელიგიისა და კათოლიკეების წასახალისებლად“. ”ეს ძალიან დამეხმარება პაპთან ურთიერთობისას”, - ამით ამყარებდა საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი თავის წინადადებას. „პაპი? და რამდენი დივიზია ყავს მას?” - დამცინავად მიუგო სტალინმა.

 

ფორმალურად რომის პაპს ნამდვილად არ ყავს დივიზია, მაგრამ არის გენერალი. საუბარია ვატიკანის იერარქიის მეორე პირზე,  ე.წ. იეზუიტების იეზუიტთა ორდენის გენერალზე.

 

იეზუიტების ორდენი განსხვავდება სხვა კათოლიკური სამონასტრო ორდენებისგან და აგებულია წმინდა სამხედრო პრინციპზე. მის მეთაურს ოფიციალურად აქვს გენერლის წოდება, არჩეულია უვადოდ, აქვს უზარმაზარი ძალა და უფლებამოსილება, ოფიციალურად ანგარიშვალდებულია მხოლოდ რომის პაპის წინაშე და სურვილის შემთხვევაში, შეუძლია შეკრიბოს და განათავსოს უფრო მეტი დივიზია, ვიდრე ნებისმიერი ზესახელმწიფოს მთავარსარდალს, ასევე ვატიკანის მტრების დანაყოფების „განეიტრალება“.

 

იეზუიტების სიძლიერეს მოწმობს კანონიერი პაპის ბენედიქტ XVI-ის ბედი, რომელიც გარდაიცვალა სულ ცოტა ხნის წინ, 2022 წლის 31 იანვარს, რომელიც, მრავალი ანალიტიკოსის აზრით, ძალაუფლებას სწორედ იეზუიტებმა ჩამოაშორეს.  იეზუიტმა ხორხე მარიო ბერგოლიომ (ამჟამინდელი რომის პაპი ფრანცისკე) დაიკავა რომის პაპის თანამდებობა, თანაც ყველა ტრადიციის დარღვევით, რომელიც არ იძლევა ახალი პაპის არჩევის საშუალებას ცოცხალი მოქმედი პაპის შემთხვევაში.

 

სავარაუდოდ, მაშინ 1935 წელს სსრკ ლიდერს ჯერ კიდევ არ ესმოდა ვატიკანის გავლენის ხარისხი პოლიტიკაზე. და განსაკუთრებით იეზუიტების ორდენის გენერალისა, "ჩრდილოვანი ფიგურისა" პაპის გვერდით, რომელსაც შეეძლო მისთვის სწორედ ეს "დივიზიები" მიეწოდებინა. სწორედ მის თვალწინ, პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ, ევროპაში წარმოიშვა უზარმაზარი პოლონეთის სახელმწიფო, რომელმაც 1920 წელს დაამარცხა საბჭოთა რუსეთი, რომელსაც გაცილებით მეტი სამხედრო დანაყოფი ჰქონდა და ამ სახელმწიფოს დაეხმარნენ ძირითადად კათოლიკური ქვეყნები, პირველ რიგში საფრანგეთი.

 

როდესაც პირველი მსოფლიო ომი დაიწყო 1914 წელს, ბევრს არც კი სჯეროდა სუვერენული პოლონური სახელმწიფოს არსებობის პერსპექტივისა. მაგრამ, 1914 წლის ბოლოს, პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ, პოლონურ არისტოკრატულ ოჯახში დაბადებული ვლადიმერ ლედუხოვსკი გახდა იეზუიტი გენერალი.  "საოცარი დამთხვევით" მისი "გენერლობის" დროს არა მხოლოდ წარმოჩნდა დამოუკიდებელი პოლონეთი, არამედ მოიპოვა დასავლეთ უკრაინისა და დასავლეთ ბელორუსიის მიწები რუსეთთან ომში (სხვათა შორის, ლედუხოვსკები უკრაინული წარმოშობის არისტოკრატები იყვნენ და მე-16 საუკუნის ბოლომდე მართლმადიდებელნი იყვნენ). რა თქმა უნდა, პოლონეთის სახელმწიფოებრიობის აღდგენაში როლი ითამაშა ობიექტურმა ისტორიულმა ფაქტორებმა. მაგრამ არ შეიძლება გამოვრიცხოთ გავლენა იმისა, რომ იმ დროს იეზუიტების ორდენის ხელმძღვანელი იყო პოლონელი.

 

მართალია, 1942 წლის ბოლოს, როდესაც გენერალი ლედუხოვსკი გარდაიცვალა, მეორე მსოფლიო ომი მიმდინარეობდა და პოლონეთი ოკუპირებული იყო. მაგრამ, ფაქტობრივად, სტალინგრადში დამარცხებული გერმანიის ბედი უკვე გადაწყვეტილი იყო და პოლონეთმა, მეორე მსოფლიო ომის შედეგების შემდეგ, შეინარჩუნა სახელმწიფოებრიობა და დაკარგა უკრაინული და ბელორუსული მიწები სანაცვლოდ მოპოვებული  გერმანული მიწებისა. ვინ იცის, როგორი იქნებოდა პოლონეთის საზღვრების კონფიგურაცია, ლედუხოვსკი რომ 1945 წელს ცოცხალი ყოფილიყო.

 

ზოგადად, ღია წყაროებში ძალიან მწირი ინფორმაციაა იეზუიტების ორდენის გენერლების შესახებ. თუ პაპი საზოგადო მოღვაწეა და მუდმივად თვალსაჩინოა, იეზუიტების ორდენის გენერალი „ყოველთვის ჩრდილშია“. შემთხვევითი არ არის, რომ თავად კათოლიკეები ამ გენერლებს „შავ პაპებს“ უწოდებენ. მეტიც, ზოგიერთის აზრით, მათ გაცილებით მეტი რეალური ძალაუფლება აქვთ, ვიდრე „თეთრ“ პაპებს.

 

გასული საუკუნის 80-იანი წლების დასაწყისში ვატიკანში უჩვეულო მოვლენას ჰქონდა ადგილი, რომელსაც საერთოდ არ აშუქებდნენ არც მსოფლიო მედია და არც საერთაშორისო ანალიტიკოსები. იეზუიტების ორდენის გენერლის პედრო არრუპეს სიცოცხლეშივე (რომელსაც მძიმე ინსულტის მქონე), რომელიც ორდენის დამაარსებლის, ინგნაციუს ლოიოლას მსგავსად, წარმოშობით ბასკი იყო, იეზუიტების ორდენის გენერალი სკანდალურად (ახალი იეზუიტების ორდენის ლიდერი ცოცხალი გენერლის დროს არასოდეს ყოფილა არჩეული) გახდა ვინმე პეტერ ჰანს კოლვენბახი, მკვიდრი ჰოლანდიელი. მაგრამ "ჰოლანდიელი" ის, როგორც ჩანს ისევე იყო, როგორც სერგეი ლავროვი (გვარად კალანტაროვი) "რუსი".

 

ვატიკანის რესურსები ძალიან მწირ ინფორმაციას გვაწვდის პიტერ ჰანს კოვერბახის შესახებ, საიდანაც, მიუხედავად ამისა ბევრი დასკვნის გამოტანა შეიძლება. ცნობილია, რომ ის დაიბადა ნიდერლანდებში, სოფელ დრუტენში, ნიჟმეგენის მახლობლად. ის 1948 წელს შევიდა იეზუიტების ახალბედა ოჯახში. სწავლობდა ფილოსოფიასა და ლინგვისტიკას ნიჟმეგენში, შემდეგ გაგზავნეს ლიბანში (ქვეყანაში, რომელიც ათწლეულების განმავლობაში იყო სომხური ტერორიზმის საფუძველი), სადაც მიიღო დოქტორის ხარისხი თეოლოგიაში ბეირუთის წმინდა გიორგის იეზუიტის უნივერსიტეტში. 1961 წელს, როგორც სომხური ფესვების მქონე, აკურთხეს სომხური რიტუალის კათოლიკე მღვდლად.

 

მომდევნო ორი ათწლეულის განმავლობაში პიტერ ჰანს კოლვენბახი ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ჰააგაში, პარიზსა და ბეირუთში, ასწავლიდა ლინგვისტიკას და სომხურ ენას (ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ კოლვენბახი წარმოშობით სომეხი იყო და სომხური ენა მისი მშობლიური ენა იყო). მის ნამდვილ, სომხურ გვარს ვატიკანის წყაროები არ გვამცნობენ. 1981 წელს პიტერ ჰანს კოლვენბახი დაინიშნა იეზუიტების პონტიფიკალური აღმოსავლური ინსტიტუტის რექტორად და მის კარიერაში ელვისებური აღმასვლა შეინიშნებოდა.

 

გავრცელებულია ინფორმაცია, რომ 1981 წელს იეზუიტების ორდენის გენერალი პედრო არრუპე ჯანმრთელობის მიზეზების გამო ოფიციალურად "გადადგა" (მძიმე ინსულტის შემდეგ).  სავარაუდოდ, იგი ნაწილობრივი პარალიზებისა და მეტყველების უნარის დაკარგვის გამო, უბრალოდ იძულებული გახდა გადამდგარიყო. ანუ, ფაქტობრივად იეზუიტების ორდენში მოხდა გადატრიალება და დაიწყო სხვადასხვა ჯგუფების ბრძოლა ძალაუფლებისთვის. რომის პაპმა იოანე პავლე II-მ იეზუიტების დროებით ხელმძღვანელად დანიშნა მღვდელი პაოლო დეზა, რამაც გამოიწვია მრავალი პროტესტი ორდენში, როგორც მიუღებელი ჩარევა იეზუიტთა საზოგადოების შიდა საქმეებში. შედეგად, 1983 წელს მოიწვიეს იეზუიტთა საზოგადოების გენერალური კრება, რომელზეც დამტკიცდა პედრო არრუპეს გადადგომა და ორდენის ახალ ხელმძღვანელად აირჩიეს პიტერ ჰანს კოლვენბახი. ისევ „ჩრდილოვანი ბრძოლის“ შედეგად და  როგორც ჩანს სულაც არა შემთხვევით.

 

საქმე იმაშია, რომ 80-იანი წლების დასაწყისი მორიგი "პიკი" გახდა სომხური ტერორიზმისა, რომელსაც, როგორც ჩანს, ვატიკანი "ლოიალურად და გაგებით ეკიდებოდა". შესაძლოა, იეზუიტების ორდენის გენერალი პედრო არრუპე ნამდვილად არ თანაუგრძნობდა სომეხ ნაციონალისტებს, ამიტომ ის „ვადაზე ადრე გადააყენეს“.

 

პეტერ ჰანს კოლვენბახის იეზუიტების ორდენის გენერლად ყოფნის დროს, უბრალოდ მოხდა სომხური ნაციონალიზმის ველური ზრდა, აზერბაიჯანის ყარაბაღში „მიაცუმის“ მოძრაობის დასაწყისი, ყარაბაღის პირველი ომი, აზერბაიჯანის ტერიტორიების 20%-ის ოკუპაცია. სომხეთში (ტერორისტული თავდასხმის შემდეგ) ხელისუფლებაში მოსული „წმინდა იეზუიტი“ ყარაბაღის კლანის რობერტ ქოჩარიანის მეთაურობით. და გულუბრყვილობა იქნებოდა გვეფიქრა, რომ ეს ყველაფერი სომხური წარმოშობის იეზუიტების ორდენის გენერლის მხარდაჭერის გარეშე განხორციელდა.

 

თუმცა, პეტრე ჰანს კოლვენბახის "იეზუიტური თამაშები", როგორც ჩანს, ახალი პაპის ბენედიქტ XVI-ის დროს ყველას არ აწყობდა. და ახალი პაპის გარემოცვამ უბრალოდ აიძულა, დაეტოვებინა ძალაუფლება. 2006 წლის 2 თებერვალს პეტერ ჰანს კოლვენბახმა იესოს საზოგადოების წევრებს შეატყობინა, რომ პაპ ბენედიქტ XVI-ის თანხმობით იგი გადადგება 2008 წელს, როცა 80 წელი შეუსრულდებოდა. 2008 წელს მან ეს პირობა შეასრულა, ამიტომ ის და მისი წინამორბედი ერთადერთი იეზუიტი გენერლები არიან, რომლებსაც თანამდებობა სიკვდილამდე არ ეკავათ. მაგრამ ბენედიქტ XVI-მ ასევე გადაიხადა ფასი იეზუიტების ყოვლისშემძლე ორდენის მეთაურობის სურვილისთვის, რადგან ის ფაქტობრივად იმავე იეზუიტებმა დაამხეს და აიძულეს იგი დაეტოვებინა პაპის ტახტი 2013 წლის დასაწყისში.

 

იმისდა მიუხედავად, რომ ახალი პაპი ფრანცისკე იყო იეზუიტი და თანაუგრძნობდა სომხურ ლობს, სომეხმა ნაციონალისტებმა ვეღარ აღუდგინეს თავიანთი ყოფილი პოზიციები ვატიკანში იმ დროის მსგავსად, როდესაც იეზუიტების ორდენის გენერალი იყო ეთნიკურად სომეხი პეტრე ჰანს კოლვენბახი. „გლობალური ომების“ ორგანიზება ვატიკანში „უძველესი მრავალნატანჯი ერის“ გამო არაგონივრულად ითვლებოდა.

 

 

გიორგი კვინიტაძე

წაკითხულია : 541