ერდოღანისა ტრიუმფი და ფაშინიანი თურქეთში ინაუგურაციაზე
03.06.23 23:30

თურქეთში საპრეზიდენტო არჩევნების წინ უამრავი პროგნოზი გაკეთდა მოქმედი პრეზიდენტის რეჯეფ თაიფ ერდოღანის დამარცხების ან მისი „არადამაჯერებელი“ გამარჯვების შესახებ, რომელიც სავარაუდოდ „მაიდანით“ უნდა დასრულებულიყო, ვინაიდან ოპოზიცია, თითქოს, შედეგებს „არ ცნობდა“. ისინიც კი, ვინც ერდოღანის გამარჯვებას წინასწარმეტყველებდა, პირობას იძლეოდნენ, რომ არჩევნების შემდეგ მას "ხელს არავინ ჩამოართმევდა" და თურქეთი მოხვდებოდა საერთაშორისო იზოლაციაში „არადემოკრატიულობის“ გამო.

 

მაგრამ არჩევნები დასრულდა. მათში რეჯეფ თაიფ ერდოღანის გამარჯვებაში ეჭვი არ ეპარება. კენჭისყრა იყო აბსოლუტურად დემოკრატიული და ეს მთელმა მსოფლიომ აღიარა. ცნობილია, რომ თურქეთის პრეზიდენტის რეჯეფ თაიფ ერდოღანის ინაუგურაციის ცერემონიას დაესწრო 21 სახელმწიფოს მეთაური და 13 პრემიერ მინისტრი, ასევე მრავალი პრემიერ მინისტრი და საერთაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენელი, მათ შორის თურქული სახელმწიფოების ორგანიზაცია, ნატო და ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაცია. ეს არ არის მხოლოდ არჩევნების შედეგების უპირობო აღიარებისა და მათში ერდოღანის გამარჯვების მაჩვენებელი - ეს არის თურქეთის, როგორც სახელმწიფოსა და რეგიონული ძალისადმი პატივისცემის უპრეცედენტო ზრდის მტკიცებულება.

 

რეჯეფ თაიფ ერდოღანის ინაუგურაციის ცერემონიას 2023 წლის 3 ივნისს დაესწრება აზერბაიჯანის პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი, ყაზახეთი - კასიმ-ჯომარტ ტოკაევი, ყირგიზეთი - სადირ ჯაფაროვი, ბულგარეთის პრეზიდენტი რუმენ რადევი, გაბონი - ალი ბონგო ონდიმბა, გვინეა-ბისაუ. - უმარო სისოკო ემბალო, სამხრეთ აფრიკა - კირილ რამაფოსა, მონტენეგრო - იაკოვ მილატოვიჩი, კონგო - დენის სასოუ ნგესო, ჩრდილოეთ მაკედონია - სტევო პენდაროვსკი, უზბეკეთი - შავკატ მირზიიოევი, ვენესუელის პრეზიდენტი ნიკოლას მადურო რუანდა - პოლ კაგამე, სენეგალი - მაკი სალი ჰასან შეიხ მაჰმუდი, ტოგო - ესოზიმნა გნასინგბესთვის, თურქმენეთი - სერდარ ბერდიმუჰამედოვი, ბანგლადეში - მოჰამედ შაჰაბუდინ ჩუპუ, გვინეა - მამადი დუმბუა და სხვა.

 

საპატიო სტუმრების სიაში 13 პრემიერ-მინისტრია, მათ შორის საქართველოს პრემიერ-მინისტრი, პაკისტანი შაჰბაზ შარიფი, უნგრეთი - ვიქტორ ორბანი, სომხეთი - ნიკოლ ფაშინიანი, ლიბია - აბდულჰამიდ დიბეიბე. ცერემონიას ასევე დაესწრება რვა საერთაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენელი, მათ შორის თურქული სახელმწიფოების ორგანიზაციის გენერალური მდივანი ყუბანიჩბეკ ომურალიევი, ნატოს გენერალური მდივანი იენს სტოლტენბერგი და ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციის გენერალური მდივანი ჰუსეინ იბრაჰიმ თაჰა. პარლამენტების სპიკერების დონეზე 12 ქვეყანა იქნება წარმოდგენილი, მათ შორის რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს თავმჯდომარე ვიაჩესლავ ვოლოდინი და ჩინეთის სახალხო ეროვნული კონგრესის მუდმივი კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილე დინგ ჟონგლი.

 

რეჯეფ თაიფ ერდოღანის ინაუგურაციაზე სომხეთის პრემიერ-მინისტრის ნიკოლ ფაშინიანის ჩამოსვლა განსაკუთრებით საყურადღებოა. ნიშანდობლივია თუნდაც ის, რომ ეს ვიზიტი მაშინვე გახდა ცნობილი მას შემდეგ, რაც ფაშინიანმა საჯაროდ განაცხადა, რომ სომხეთი არ არის რუსეთის ფედერაციის მოკავშირე რუსეთსა და უკრაინას შორის კონფლიქტში.

 

როგორც ცნობილია, სომეხი ნაციონალისტები რუსეთთან „მოკავშირეს“ მხოლოდ „მტრული“ თურქეთის საპირწონედ მიიჩნევდნენ. ახლა კი ფაშინიანი საჯაროდ უარს ამბობს რუსეთთან ალიანსზე და თურქეთის პრეზიდენტის რეჯეფ თაიფ ერდოღანისკენ მიილტვის. სწორედ რომ „მუხლის მოსადრეკად“, რადგან 44-დღიანი ომის დროს, რომელიც დასრულდა სომხეთის დამარცხებით და აზერბაიჯანული ყარაბაღის დეოკუპაციის დროს, სომხეთში მხოლოდ ზარმაცები არ აცხადებდნენ, რომ მათი ქვეყანა ომობდა „თურქეთთან და ერდოღანთან“. და ის იყო სომხეთის „მთავარი მტერი“. ახლა კი მიდიან ყოფილ „მტერთან“ მისი ტრიუმფის გასაზიარებლად მისაღები მშვიდობის იმედით. თუმცა ცოტა ვინმეს თუ  სურდა რეჯეფ თაიფ ერდოღანის არჩევნებში დამარცხება ისე, როგორც სომეხ ნაციონალისტებს. სიტუაცია ძალიან ნიშანდობლივია.

 

რეჯეფ თაიფ ერდოღანის ინაუგურაცია მის პირად ტრიუმფად და მისი ქვეყნის ტრიუმფად იქცევა. თურქეთის ამომრჩეველთა უმეტესობამ მას ანდო თავისი ქვეყანა მომდევნო ხუთწლიანი ვადით, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ სჯერათ, რომ ის, როგორც მისი ლიდერი, გახდის მას კიდევ უფრო მდიდარს და გავლენიანს საერთაშორისო ასპარეზზე.

 

თუმცა, დღეს თურქეთი არ არის 2000-იანი წლების დასაწყისის თურქეთი, როდესაც რეჯეფ თაიფ ერდოღანი პირველად მოვიდა ხელისუფლებაში (თავდაპირველად პრემიერ-მინისტრის რანგში). მაშინ ეს იყო თურქეთი, ქვეყანა, რომელსაც აქვს ცხოვრების შედარებით დაბალი დონე და არასაკმარისად განვითარებული თანამედროვე ტექნოლოგიები. საერთაშორისო ინფრასტრუქტურული პროექტები, მათ შორის სატრანზიტო, მხოლოდ მაშინ იწყებდა განვითარებას. დღეს თურქეთი არის ძლიერი რეგიონალური ძალა გეოპოლიტიკური ამბიციებით და სწრაფად განვითარებადი მაღალტექნოლოგიური სფეროებით. თურქეთი დღეს საკვანძო ადგილს იკავებს აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის მარშრუტებზე და ხდება ცენტრალური ძალა მთელი ძველი სამყაროსთვის (ევრაზია და აფრიკა), მსოფლიო ეკონომიკური ნაკადების გზაჯვარედინზე. ერთ-ერთი მთავარი სატრანზიტო მარშრუტი, რომლის მნიშვნელობაც თურქეთის წყალობით გაიზარდა, გახდა მარშრუტი სამხრეთ კავკასიის გავლით ევროპასა და აზიას შორის, რაც ახალ ბიძგს აძლევს როგორც საქართველოს, ისე აზერბაიჯანის განვითარებას.

 

ცხოვრების დონე გაიზარდა თურქეთშიც - ქვეყანა, რომელიც მოსახლეობამ დატოვა და ევროპაში გაემგზავრა ცხოვრების მაღალი დონის საძიებლად, თავისთავად მიმზიდველი ხდება მიგრანტებისთვის. სხვათა შორის, ოპოზიცია ანტიმიგრანტულ რიტორიკაზე დებდა ფსონს. ავიწყდება იმის გარკვევა, რომ რეჯეფ თაიფ ერდოღანის წყალობით თურქეთში ცხოვრების დონის ამაღლება რომ არ ყოფილიყო, მაშინ იქ არც მიგრანტები და არც დევნილები არ „დაყოვნდებოდნენ“.

 

თუმცა, ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ მრავალი ათწლეულის განმავლობაში პირველად, თურქებმა თავი იგრძნეს თვითკმარ ქვეყნად და ხალხად, დიდი და დიდებული ისტორიითა და ტრადიციებით და არა მუდამ „ჩამორჩენილ“ და განწირულ ქვეყანად, რომელიც ყველაფერს „დასავლეთისგან სწავლობს“. რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მეფობის დროს ხალხი კვლავ სიამაყით აივსო ოსმალეთის წარსულით და სჯეროდა, რომ თუნდაც არა ყველაფერი, მაგრამ ქვეყნის ყოფილი სიდიადე, როგორც უნიკალური ცივილიზაცია და მოდელი მსოფლიოს მრავალი ქვეყნისა და ხალხისთვის შეიძლება აღდგეს.

 

და რაც მთავარია, რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მმართველობის დროს თურქეთი საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორი და მოკავშირე გახდა ამ სიტყვების სრული გაგებით. დღეს თურქეთი საქართველოს აძლევს ეკონომიკურად, პოლიტიკურად, სტრატეგიულად თანაბარ შესაძლებლობებს, აღიარებს მის ტერიტორიულ სუვერენიტეტსა და მთლიანობას.

 

ალექსანდრე ზაქარიაძე

 

 

წაკითხულია : 190