ანალიტიკა

აუხდენს თუ არა რუსეთი ჰაის ეთნიკურ ჯგუფს ზღვის პირას ცხოვრების „გენეტიკურ სურვილს“? ...ოკუპირებულ აფხაზეთსა და სამხრეთ უკრაინაში
06.02.24 11:05

საქართველოში ცნობილია, რომ სომხები ("ჰაიები") უცხო მოსახლეობაა სამხრეთ კავკასიაში და ამას ადასტურებს, კერძოდ, ის ფაქტი, რომ დაავადება სახელწოდებით ხმელთაშუა ზღვის ოჯახური ცხელება, რომელსაც ზოგჯერ „სომხურ დაავადებასაც“ უწოდებენ, ფართოდ არის გავრცელებული ამ ეთნიკურ ჯგუფში.

 

ეს დაავადება კავკასიის სხვა ხალხში არ გვხვდება. თავად სახელწოდება "ხმელთაშუა ზღვა" ვარაუდობს, რომ ჩვეულებრივ, ეს დაავადება აწუხებთ ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროებზე მცხოვრებთ. უფრო მეტიც, ერთსა და იმავე ერშიც კი, ამ დაავადების სიხშირე განსხვავებულია. მაგალითად, ის ხშირად გვხვდება ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე  მოსახლე არაბებში და პრაქტიკულად არ გვხვდება "კონტინენტის შიგნით" ან სხვა ზღვების მახლობლად მცხოვრებ არაბებში (წითელი, არაბული). ხოლო ებრაელებს შორის, ასეთი დაავადება გვხვდება "ხმელთაშუა ზღვის" სეფარდებს შორის, მაგრამ უკიდურესად იშვიათია "კონტინენტურ" და "ევროპულ" აშკენაზებში.

 

აქედან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ დღევანდელ ჰაიელთა წინაპრები ოდესღაც იმავე ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე, კავკასიიდან მოშორებით ცხოვრობდნენ. ეს მხოლოდ ადასტურებს მეცნიერთა მოსაზრებას, რომ მათი წინაპრები ძველ დროში მოვიდნენ დღევანდელი თურქეთისა და სამხრეთ კავკასიის აღმოსავლეთით ბალკანეთის ნახევარკუნძულიდან, რომელიც, როგორც ცნობილია, ასევე ირეცხება ხმელთაშუა ზღვის წყლებით.

 

როგორც ჩანს, ჰაის ეთნიკურ ჯგუფში თავს იჩენს „გენეტიკური ლტოლვა ზღვისკენ “. დიასპორაში ჰაიები ცდილობენ „ზღვის პირას დასახლდნენ“. იქნება ეს აშშ (საზღვაო კალიფორნიაში, ლოს ანჯელესის გარეუბანში), საფრანგეთი (ზღვისპირა მარსელის მახლობლად) თუ რუსეთის ფედერაცია (კრასნოდარის ტერიტორიის შავი ზღვის სანაპიროზე). ისინი არც კი ფიქრობენ ამ ადგილების დატოვებას.

 

პირიქით, ე.წ. „ძირძველ სომხეთში“ (და სინამდვილეში დასავლეთ აზერბაიჯანის ისტორიულ მიწებზე, საიდანაც ჰაიელმა ჩამოსახლებულებმა განდევნეს ძირძველი მოსახლეობა), გარდა დედაქალაქის - ერევნისა (ირევანი), თითქმის ყველა ტერიტორია იცლება. ისინი კი, ვინც იქაურობას ტოვებენ, ხშირად გადადიან ან ოცნებობენ დასახლდნენ სოჭში, მარსელში და სხვა ზღვისპირად მიწებზე.

 

აზერბაიჯანული ყარაბაღი ან „არცახი“ ნაკლებად ღირებულია ჰაის ნაციონალისტური ცნობიერებისთვის. მათ ეთნიკური ჯგუფის „მასობრივი განსახლების“ ადგილადაც კი არ განიხილავენ, სწორედ ზღვიდან სიშორის გამო. შემთხვევითი არ არის, რომ თითქმის ყველა ჰაიმ დატოვა ყარაბაღი, მიუხედავად აზერბაიჯანის დაჟინებული შეთავაზებისა დარჩენასა და მოქალაქეობის მიღების საკითხზე. უმრავლესობად ქცეული ჰაიები „ქართულ აფხაზეთს სამკვდრო-სასიცოცხლოდ ებღაუჭებიან“. რუსეთის ფედერაციის ჰაის ლობს არც კი სურს ამ ტერიტორიის დეოკუპაციისა და საქართველოს იურისდიქციის ქვეშ დაბრუნების შესახებ რაიმეს მოსმენა, მით უმეტეს ქართველ დევნილთა დაბრუნების შესახებ, რომელთაც ეთნიკურ წმენდაში მონაწილე ჰაი ბოევიკებმა სახლები წაართვეს.

 

აფხაზეთის დეოკუპაციაც რომ მოხდეს, „არცახელი“ ჰაებისგან განსხვავებით, აფხაზი ჰაიები ყველაფერს გააკეთებენ დარჩენისათვის. უკვე ბევრი მათგანი სარგებლობს საქართველოს ხელისუფლების აფხაზების შერიგების პროგრამით, ჩამოდის თბილისში, მკურნალობს აქ და სხვა მომსახურებას იღებს, როგორც „ოკუპირებული აფხაზეთის მაცხოვრებელი“, თვითონ კი ამ დროს აფხაზეთში მოკლული და განდევნილი ქართველების „ნაალაფევ“ ბინებს ეუფლებიან. აფხაზი ჰაიები სულ უფრო აპელირებენ „ევროპულ ღირებულებებით“ და „ტოლერანტობის“ აუცილებლობაზე საუბრობენ ეთნიკური წმენდის მსხვერპლთა - ქართველთა - მდევნელებისა და ჯალათების მიმართ. ასე რომ, ისინი აფხაზეთის ჰაიების „არცახელთა“ მსგავსი "აღსასრულის" თავიდან აცილებას მთელი ძალით ეცდებიან.

 

საიდუმლო არც ის არის, რომ შავი და აზოვის ზღვების სანაპიროზე, მდინარე ენგურიდან დაწყებული, იქმნება ჰაის დასახლების უწყვეტი ზოლი, რომელიც მოიცავს აფხაზეთს, სოჭს და კრასნოდარის ტერიტორიის შავი ზღვისა და აზოვის სანაპიროებს, ქალაქს დონის როსტოვი, აზოვის ზღვის მიმდებარედ და რუსეთის ფედერაციის მხრიდან ოკუპაციის შემდეგ, უკრაინის ტერიტორიებს და დონეცკს, ზაპოროჟიესა და ხერსონის რეგიონების სანაპირო რაიონებს, ასევე უკრაინულ ყირიმსაც.

 

ჰაიელთა დასახლება სანაპირო რაიონებში და ოკუპირებულ უკრაინულ მიწებზე, შესაძლოა, მიზანმიმართულად და „ორგანიზებულად“ მოხდეს. კერძოდ, ოკუპირებული მელიტოპოლის მერმა ივან ფედოროვმა, რომელიც ახლახან დაინიშნა უკრაინის ზაპოროჟიეს რეგიონალური სამხედრო ადმინისტრაციის უფროსად, განაცხადა, რომ რუსეთმა დაგეგმა ომის შედეგად დაცარიელებული ზაპოროჟიის ოლქის ოკუპირებული ნაწილის მასობრივი დასახლება. 

 

„ისინი ცდილობენ განახორციელონ რუსეთის მოქალაქეების მასობრივი გადასახლება დროებით ოკუპირებულ ტერიტორიაზე. და არა მხოლოდ რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეებისა. ისინი მზად არიან იყიდონ პერსონალი, რათა გადავიდნენ დროებით ოკუპირებულ ტერიტორიაზე, დასახლდნენ ჩვენს ოკუპირებულ ბინებსა და სახლებში და ამით მოაგვარონ თავიანთი დემოგრაფიული პრობლემები“, - განმარტა ფედოროვმა.

 

 ფედოროვის თქმით, კრემლი ოკუპირებული ტერიტორიების არა მხოლოდ რუსებით, არამედ ბელორუსისა და ყაზახეთის მაცხოვრებლებით დასახლებას გეგმავს. ამ გეგმას, რომელიც შექმნილია უკრაინის წინააღმდეგობის დასაძლევად, ეწოდა "ზაპოროჟიეს ცელინა". თუმცა, სავარაუდოდ, ბელორუსისა და ყაზახეთის „ერთეულ“ მაცხოვრებელთა ჩართვა მიზნად ისახავს სხვა სახელმწიფოს მოქალაქეების ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ბევრად უფრო მასიური განსახლების „შენიღბვას“, რომელიც ბელორუსთან და ყაზახეთთან ერთად EAEU-ს ნაწილია - სომხეთის რესპუბლიკისა.

 

სომხეთის რესპუბლიკა ფაშინიანის მმართველობის ქვეშ წყვეტს რუსეთის „მოკავშირეს“ და სულ უფრო მეტად არის ორიენტირებული საფრანგეთთან ალიანსზე, თუმცა ეს არ აუქმებს ჰეიების მასების სურვილს, დასახლდნენ რუსეთის მიერ კონტროლირებად ოკუპირებული უკრაინისა და საქართველოს სანაპირო ტერიტორიებზე.

 

თავად განსაჯეთ, ფაშინიანი და მისი მფარველი მარკონი, სომხეთის არმიას აქტიურად ამარაგებენ იარაღით და აზერბაიჯანული ყარაბაღისთვის რევანშისტული ომისთვის ემზადებიან. ესე იგი, იმ  მიწისთვის, რომელზეც სომხეთის რესპუბლიკის ჰაიების უმრავლესობა საერთოდ არ აპირებს ცხოვრებას. რა აზრი აქვს მთებისთვის ბრძოლას, სადაც დასახლებისთვის მძიმე შრომა უნდა გასწიოს თბილი ზღვის "საკურორტო" რაიონებში დასახლებაზე მეოცნებე ჰაიმ? უფრო მეტიც, როცა იგივე რუსეთმა უკვე შეასრულა საქართველოს (აფხაზეთი) და უკრაინის (ყირიმი, ხერსონის, ზაპოროჟიეს და დონეცკის ოლქების სამხრეთი) ზღვისპირა მიწების წართმევის „ბინძური საქმე“. კრემლმა ეს მიწები ძირძველი მოსახლეობისგან „გაწმინდა“ ან „ასუფთავებს“ (აფხაზების ჩათვლით - აფხაზი ოპოზიციონერების დაკავება ფსოუში მხოლოდ დასაწყისია).

 

ამასობაში, „მოღალატე პაშინიანის“ გაკრიტიკებით, რუსეთის ფედერაციის ჰაის ლობი იწყებს სომხური პასპორტების მქონე „პრორუსი“ თანამოძმეების აქტიურ „მოზიდვას“ რუსეთის ფედერაციაში. განსაკუთრებით ე.წ „ლტოლვილებისა“ ​​ყარაბაღიდან, რომლებსაც ჰპირდებიან, რომ რუსეთის მოქალაქეობას დაჩქარებული წესით მიიღებენ, თუ ისინი დასახლდებიან უკრაინის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე. ისე, ყარაბაღელი ჰაიები თავადაც აქტიურად სახლდებიან აფხაზეთში ადგილობრივი ჰაი თემის დახმარებით.

 

 

გიორგი კვინიტაძე

წაკითხულია : 1900