ანალიტიკა

საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის ვიზიტი ანკარაში ნიშანია სამხრეთ კავკასიისა და ახლო აღმოსავლეთის მთელი რეგიონისთვის
17.02.24 16:20

2024 წლის 14-15 თებერვალს საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი ილია დარჩიაშვილი ოფიციალური ვიზიტით თურქეთის რესპუბლიკას ეწვია. ვიზიტის ფარგლებში საგარეო პოლიტიკის დეპარტამენტის უფროსი თურქ კოლეგას ჰაკან ფიდანს, ასევე პარლამენტის თავმჯდომარეს ნუმან ქურთულმუშს შეხვდა.

 

საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ თურქეთი უპირობოდ უჭერს მხარს ჩვენი ქვეყნის სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას. თურქეთი არის ყველაზე მნიშვნელოვანი საგარეო ეკონომიკური პარტნიორი და ინვესტორი საქართველოს ეკონომიკაში; ერთობლივი პროექტები თურქეთთან და აზერბაიჯანთან - ნავთობსადენები, გაზსადენები, ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზა დღეს დიდწილად განსაზღვრავს საქართველოს, როგორც საკვანძო სატრანზიტო ქვეყნის განვითარებას აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის.

 

საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელის ვიზიტი ანკარაში შედგა ძალიან მნიშვნელოვან დროს სამხრეთ კავკასიისა და ახლო აღმოსავლეთის მთელი რეგიონისთვის, როდესაც თურქეთს, საქართველოსა და აზერბაიჯანს შორის თანამშრომლობა უფრო მოთხოვნადია, ვიდრე ოდესმე, პირველ რიგში, სატრანზიტო და ეკონომიკური კავშირების უზრუნველსაყოფად  აზიასა და ევროპას შორის.

 

შემთხვევითი არ არის, რომ იმავე დღეს, 14 თებერვალს, 12 წლის შემდეგ პირველად, ეგვიპტეში ვიზიტით იმყოფებოდა თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ თაიფ ერდოღანი. ეჭვგარეშეა, რომ ვიზიტის ერთ-ერთი თემა საერთაშორისო კომუნიკაციების საკითხი იყო. ფაქტია, რომ წითელ ზღვაში გადაზიდვებთან დაკავშირებული პრობლემების გამო (იემენელი ჰუსიტების მოქმედების შედეგად) სუეცის არხის გავლით ტვირთების ნაკადი მკვეთრად შემცირდა. ის შესაძლოა კიდევ უფრო დაეცეს ღაზას სექტორში მიმდინარე ბრძოლების და ეგვიპტის ტერიტორიაზე მათი გადაადგილების საფრთხის გამო.

 

უკრაინაში ომის გაგრძელება არარეალურს ხდის ჩრდილოეთ ევრაზიის გავლით ტრანზიტის განახლებას. ასეთ პირობებში შუა დერეფნის მარშრუტი აზერბაიჯანის, საქართველოსა და თურქეთის გავლით გლობალურ სტრატეგიულ მნიშვნელობას იძენს. როგორც ერთადერთი საიმედო გზა აზიასა და ევროპას შორის.

 

ცხადია, ასეთ პირობებში არსებობენ დესტრუქციული ძალებიც, რომლებსაც ამ მარშრუტის „აფეთქება“ სურთ სამხრეთ კავკასიაში სიტუაციის დესტაბილიზაციის გზით. ერევნის რეჟიმის შეიარაღება კი ზოგიერთი ქვეყნის მიერ (საფრანგეთი, ინდოეთი) რევანშისტული ამბიციებით სტაბილურობის საფრთხედ იქცევა.

 

თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჰაკან ფიდანმა დღეს საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრ ილია დარჩიაშვილთან ერთობლივ პრესკონფერენციაზე ხაზი გაუსვა რეგიონში სტაბილურობის უზარმაზარ მნიშვნელობას.

 

„განვიხილეთ რეგიონალური და გლობალური მოვლენები, რომლებიც გავლენას ახდენს ჩვენს ქვეყნებზე. კერძოდ, განვიხილეთ, როგორც მოგეხსენებათ, სამხრეთ კავკასიის ერთ-ერთი ძალიან დიდი პრობლემა - სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო პროცესის საკითხი, ერთმანეთს გავუზიარეთ ჩვენი პოზიციები ამ საკითხთან დაკავშირებით, დავადასტურეთ ჩვენი სურვილი და კონსტრუქციული პოზიცია რეგიონში სტაბილურობის სწრაფად მისაღწევად".

 

საიდუმლო არ არის, რომ გარე დესტრუქციულ ძალებს სურთ ხელი შეუშალონ თურქეთსა და საქართველოს შორის თანამშრომლობას და სპეკულირებენ "რელიგიაში განსხვავებულობით" და თითქოს "ისტორიის განსხვავებულ შეხედულებებით". თუმცა, სწორედ თურქული მხარე აკეთებს ყველაფერს, რათა პროვოკატორებს არ ჰქონდეთ საფუძველი რელიგიურ და ისტორიულ საკითხებზე სპეკულირებისთვის და ამით ზიანი მიაყენონ ქართულ-თურქულ თანამშრომლობას.

 

მეტად მნიშვნელოვანია, რომ ახლახან განახლდა საქართველოსა და თურქეთის მთავრობებს შორის კულტურული თანამშრომლობის პროგრამა. მიმდინარე წლის იანვარში საქართველოს კულტურისა და სპორტის მინისტრი თეა წულუკიანი სამუშაო ვიზიტით ეწვია თურქეთს, რომლის დროსაც მხარეებმა ხელი მოაწერეს „საქართველოს მთავრობასა და თურქეთის რესპუბლიკის მთავრობას შორის კულტურული თანამშრომლობის 2024-2028 წლების პროგრამას. ”

 

აღნიშნული პროგრამა არის 2017 წლიდან მოქმედი მსგავსი პროგრამის გაგრძელებას წარმოადგენს, რომელსაც ვადა 2021 წელს ამოეწურა. პროგრამა ითვალისწინებს თანამშრომლობას ქვეყნების შესაბამის ორგანიზაციებსა და დეპარტამენტებს შორის კულტურისა და ხელოვნების - ლიტერატურის, თეატრის, კინოს, მუსიკის, სახვითი ხელოვნების, მუზეუმების, საგამომცემლო და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სფეროებში.

 

ორ მთავრობას შორის 2017-2021 წლების თანამშრომლობის პროგრამის ფარგლებში, თურქულმა მხარემ 4 მილიონ დოლარზე მეტი საბიუჯეტო თანხები გამოყო, რის შედეგადაც ქართული იშხანის ტაძარი აღადგინეს, გარემონტდა თანამედროვე და უახლესი ტექნოლოგიების გამოყენებით. ძეგლის ავთენტურობის პრინციპის დაცვით კი განახლდა ოშკას ტაძარი, პარხალის ტაძრის რეაბილიტაცია. დაიწყო ტბეთის კონსერვაციის პროცედურებიც.

 

ყველაზე საინტერესო ის არის, რომ ოშკასა და იშხანის ქართული ხუროთმოძღვრების ისეთი გამორჩეული ძეგლების შენარჩუნება, როგორიც ქართული ტაძრებია, თურქეთის უპირობო დამსახურებაა, ვინაიდან ჰაიელი ისტორიის გაყალბებლები აცხადებენ პრეტენზიას ამ ტაძრებზე და მათ ყველგან „სომხურად“ აცხადებენ. უდავოა, ეს ეკლესიები რომ მათ ხელში ყოფილიყო, მათაც მიითვისებდნენ, ისევე როგორც სომხეთის რესპუბლიკის ამჟამინდელ ტერიტორიაზე არსებული მრავალი ქართული ეკლესია-მონასტერი მიითვისეს. 

 

თურქეთს არაფერში სჭირდება ქართული კულტურული ძეგლების მითვისება და „საკუთრად“ წარმოჩენა. ამავდროულად, ამ ქართული სიწმინდეების აღდგენის შემდეგ, თურქეთი, რომელიც ავითარებს საერთაშორისო ტურიზმის ამ ტერიტორიებზე, მრავალ ქვეყანას აცნობს ქართული კულტურისა და არქიტექტურის მიღწევებს. 

 

არსებობს თურქეთსა და საქართველოს შორის თანამშრომლობის მაგალითები სხვა სფეროებშიც. თანამედროვე მსოფლიოში არასტაბილურობისა და კონფლიქტების გამო თურქეთსა და საქართველოს შორის უსაფრთხოების სფეროში თანამშრომლობაც ძალიან მნიშვნელოვანია. თურქეთი საქართველოსთან ყველაზე ახლოს მდგომი ნატოს წევრია და ჩვენი ქვეყნის სტრატეგიული კურსი ალიანსში გაწევრიანებისკენ წარმოუდგენელია საქართველოსა და თურქეთს შორის სამხედრო თანამშრომლობის განვითარების გარეშე.

 

 

ალექსანდრე ჩხეიძე

წაკითხულია : 1108