ანალიტიკა

სომხური პრეტენზიები საქართველოს დროშაზე
09.04.19 18:00

როგორც ცნობილია, საუკუნეების განმავლობაში სომხებს საკუთარი სახელმწიფოებრიობა არ ჰქონდათ და სხვა ერებს შორის ცხოვრობდნენ.

აქედან გამომდინარე, ისინი იძულებულნი არიანი «გამოიგონონ» თავიანთი ისტორია და მიითვისონ ყველაფერი, რაც შეუძლიათ. სიმბოლოების ჩათვლით, რომლებიც ვითომდა მათი «სახელმწიფოებისაა». მით უმეტეს, თუ ეს სიმბოლოები ცნობილია მთელს მსოფლიოში.

ქართული დროშა ხუთ ჯვართან ერთად არის მსოფლიოში აღიარებული და არის საქართველოს სახელმწიფოს ერთ-ერთი მთავარი სიმბოლო. უცნაური იქნებოდა, თუ სომეხი ფალსიფიკატორები არ გამოაცხადებდნენ მასზე უფლებებს. უფრო მეტიც, ერევნის ემბლემაც კი თავხედურად მოიპარეს - ყაჯართა დინასტიის სიმბოლო მიისაკუთრეს, რომელიც ირევანის აზერბაიჯანელ სახანოს მართავდა რუსეთის იმპერიაში გაერთიანებამდე.

კერძოდ, სომეხი ფალსიფიკატორების პრეტენზიას ქართულ დროშაზე მიუძღვნეს მასალა ხმაურიანი სათაურით „ქართველებმა მიისაკუთრეს კილიკიის დროშა“ (https://vstrokax.net/istoriya/gruzinyi-prisvoili-kilikiyskiy-flag/?fbclid=IwAR05jieUp-iKSuuUVx0v9Wq3k72TjwehS8asGV5SqBrmZQXhKyWhi-wjosM).

წარმოგიდგენთ ამონარიდებს ამ მასალიდან:
"საქართველომ სომხურ-კილიკიური სამეფოს დროშის ნაციონალიზაცია მოახდინა, მაგრამ სომხეთის მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ისტორიის ინსტიტუტი არც ცივა და არც სცხელა ამის გამო. ცნობილია, რომ არსებობს მთავრობის მეცნიერები და ისტორიკოსები, რომლებმაც იციან კილიკიური დროშის წარმოშობისა და იდენტობის შესახებ.

მარი ბარსეგიან-ხანჯიანი სამართლიანად წერს, რომ თუ ქართველებმა დღეს ყველანაირი წინააღმდეგობის გარეშე მიითვისეს კილიკიის დროშა, მაშინ მათ ხელი არ შეეშლებათ, რომ ხვალ გამოაცხადონ პირდაპირი ისტორიული კავშირი სომხურ კილიკიასთან“.

ამ მოხსენებაში ყველაფერი ტყუილია თავიდან ბოლომდე. არანაირი „სომხურ-კილიკიური სამეფო“ სუვერენული სახელმწიფო ისტორიაში არ არსებულა. იყვნენ სომხები, რომლებიც თურქულ კილიკიის მიწებზე ცხოვრობდნენ და ღალატისკენ ჰქონდათ ქრონიკული მისწრაფება და იმის გამო, რომ ისინი ხშირად „მფლობელებს იცვლიდნენ“, მათ ერთ დროს შეძლეს გავლენიანები გამხდარიყვნენ ამ ტერიტორიაზე. ევროპელები მათ ლიდერებს „მეფებსაც“ კი უწოდებდნენ.

მაგრამ კილიკიელ სომხებს არასოდეს ჰქონიათ დამოუკიდებლობა და სახელმწიფო სუვერენიტეტი. ისინი აღიარებდნენ თავიანთ თავს ხან ბიზანტიის ქვეშევრდომებად, ხან სელჩუკების, ხან ჯვაროსნების, ხან მონღოლების. საბოლოოდ, მონღოლთა იმპერიის დაშლის შემდეგ, ეგვიპტელმა „მამლუქებმა“ კილიკიის სომხური ჯგუფის „თამაშებს“ კილიკიას ანექსიისა ბოლო მოუღეს.

სწორედ იმიტომ, რომ კილიკიელი სომხები დიდი ხნის განმავლობაში ახლო აღმოსავლეთში ჯვაროსნების აგრესიის „გამტარებლები“ იყვნენ - მათ დაიწყეს, ასე ვთქვათ, „ტროფეული“ სიმბოლოების გამოყენება.

იერუსალიმის ჯვაროსანთა სიმბოლოთა ჩათვლით - ეგრეთ წოდებული „იერუსალიმის ჯვარი“, რომელიც თავდაპირველად ქართული სიმბოლო იყო.

საქმე იმაშია, რომ იერუსალიმში ქართველთა ყოფნა ერთნახევარ ათასწლეულს ითვლის. იერუსალიმში ქართველთა მთავარი სულიერი ცენტრი იყო ჯვრის მონასტერი. საქართველოს ძველ დედაქალაქში - მცხეთაში, ამავე სახელწოდების მონასტერი ააშენეს.

ქართველები იერუსალიმთან IV- დან არიან დაკავშირებულნი. ლეგენდის თანახმად, მეფე მირიანი თავად იერუსალიმში იმყოფებოდა თავის წარმომადგენლებთან ერთად. მან იერუსალიმში იყიდა მიწა, სადაც მოგვიანებით აღმართეს ცნობილი ივერიის ჯვრის მონასტერი.

მე -5 საუკუნეში მეფე ვახტანგ გორგასალმა იერუსალიმში თავისი მრავალრიცხოვანი ჯარისკაცებით მომლოცველობა მოახდინა და ჯარისკაცები დატოვა ჯვრის მონასტრის ეკონომიკურ მხარდაჭერისთვისა და დაცვისთვის - იერუსალიმში ქართული ცხოვრების ცენტრის. მას შემდეგ, იერუსალიმის ჯვარი (საქართველოს სიმბოლოზე გამოსახულის მსგავსი) იბერიის ერთ-ერთი ძირითადი სახელმწიფო რელიქვიაა - ქართლის მეფის ვახტანგ გორგასლის ბრძოლის დროშას ასახავდა.

ყველაზე საინტერესოა, ქართველების შთამომავლები, რომლებიც ვახტანგ გორგასალთან ერთად მოვიდნენ, ჯერ კიდევ ცოცხლები არიან! მათ საკუთარი სოფელიც ჰქონდათ - მალხა. დროთა განმავლობაში ისინი მუსულმანები გახდნენ, მშობლიური ენა დაავიწყდათ და არაბულ ენაზე საუბრობდნენ და 1948 წლის არაბეთ-ისრაელის ომის შემდეგ ლტოლვილებად იქცნენ. მაგრამ მათ ახსოვდათ, რომ არაბულ ენაზე მათ „გურჯებს“ (ქართველები) ეძახდნენ. სოფელში დასახლებული ერთ-ერთი გვარი ჯავარიში (ჯვარიში) იყო - ეს სახელი მიდის ქართული მონასტრის სახელთან. აქვე წარმოგიდგენთ პატარა, ოდნავ რედაქტირებულ ნაწყვეტს სტატიიდან:

„მალხინსკის გურჯების შთამომავლები უკვალოდ არ გაქრნენ. მათი კომპაქტური ჯგუფები შეიძლება იხილოთ ლტოლვილთა ბანაკებში, როგორიცაა აიდა და ქალადია, ბეთლემისა და რადამის მახლობლად.

მალხინელები ჯერ კიდევ შორს არ არიან იერუსალიმიდან და სევდიანი თვალებივით უყურებენ მათ საყვარელ სოფელს. მალხინელი ქართველები, ბოლო 300 წლის განმავლობაში დე-ეთნიზირებულნი არიან და ლტოლვილებად გადაიქცნენ. დიდი ხნის მანძილზე ისინი პალესტინის არაბების ნაწილად თვლიან თავებს. გაურკვეველი მოგონებები, რომ ისინი გურჯები არიან ვერ შეცვლიან რეალურ სურათს. მათ არც კი ესმით, რომ ოჯახური კლანის ჯავარიშის (ჯვარიშის) შენარჩუნებას ემატება ქვეცნობიერი მცდელობა, რომ შეინარჩუნოს საკუთარი ვინაობა უცხოურ ეთნიკურ გარემოში; მათ არ ესმით, რომ ისინი ქართველების შთამომავლები არიან, რომლებიც აქ „ჯვრის“ მონასტრის დასაცავად იყვნენ. ახლაც კი ამ სახელს ატარებენ ("ჯვარის" - ჯვარის კუთვნილება), და არც კი ეჭვობენ ამას. სამი საუკუნის წინათ ჯვრის მონასტრის დაკარგვამ ქართველი უსახელო მესაზღვრეების ტრაგიკული ბედი განსაზღვრა. ისინი თანდათან კარგავენ ყველაფერს, რაც იმდენად ძვირფასია თითოეული ერისთვის: მათი წინაპრების სამშობლო, შემდეგ რწმენას, ენას და ბოლოს, მშობლიურ სოფელს. ერთადერთი, რაც მათ არ დაკარგეს, უკეთესი მომავლის რწმენა იყო ... " - წერს დოქტორი ბესიკ (ბესარიონ) ხურცილავა, ქართული მემკვიდრეობის წმიდა მიწების ექსპერტი.

ამავე დროს,საქართველოსა და იერუსალიმის ურთიერთობებში ნათელი კანონზომიერებაა: როდესაც საქართველო ძლიერია, პალესტინის ქართული კოლონია ყვავდება; როდესაც საქართველო არის დანაწევრებული და სუსტი, არავინ არ იცავს იერუსალიმში მიწებსა და ტაძრებს - ისინი ეცემიან.

იერუსალიმის ქართული კოლონის აყვავების დასაწყისი მე -11 საუკუნის პირველი მესამედით თარიღდება, როდესაც ბაგრატიონის დინასტიის მმართველობის დროს საქართველოს სამეფო გაერთიანდა. მეფები გიორგი (1014-1027), ბაგრატ IV (1027-1074) და მათი დედა, რომელმაც მიიღო მონოთეიზმი, დედოფალი მარიამი, წვლილი შეიტანეს ღვთის ეკლესიის აღდგენაში, რომელიც განადგურებული იყო ხალიფ ალ ჰაქიმის მიერ 1010 წელს. საინტერესოა, რომ ფატიმიდის ხალიფი ქრისტიანების მიმართ გამოირჩეოდა მტრული განწყობით, განსაკუთრებით კი ბიზანტიელებთან მიმართებაში, ქართველი მეფის გიორგი I- ის მოკავშირე იყო ბიზანტიის წინააღმდეგ ბრძოლაში. ამის შემდეგ ქართველებმა მიიღეს უზარმაზარი პრივილეგიები იერუსალიმში. ხალიფი არ შეეხო ქართველებს, მათ შორის ჯვრის მონასტერს.

რა იყო პრივილეგიები ქართველების იერუსალიმში - შეიძლება მივხვდეთ იმ ფაქტით, რომ ისინი მოგვიანებით იერუსალიმის განთავისუფლების შემდეგ ეგვიპტის მამლუქი სულთანები გახდნენ. ქართველები, სხვა ქრისტიანებისგან განსხვავებით, იერუსალიმში იარაღი, ცხენები და დღოშების შეტანა შეეძლოთ. ქართველთა მთავარ დროშაზე იერუსალიმის ჯვარი იყო გამოსახული.

ამიტომაც არ არის გასაკვირი, რომ იერუსალიმის გათავისუფლების შემდეგ ჯვაროსნებმა ეს ქართული სიმბოლო „მიისაკუთრეს“ და იერუსალიმის ჯვარი „საკუთარ ჯვრად“ გამოაცხადეს და შემდეგ სომხები ცდილობდნენ „მიეთვისათ“ ის საკუთარ ჯვრად.

ზოგადად, იერუსალიმში ჯვაროსანთა ბატონობა ქართველებს კარგი არაფერი მოუტანა - მათ ჩამოართვეს უფლის წმინდა საფლავისა და სხვა სამლოცველოები და რაც მთავარია, მართლმადიდებელი ქართველები კათოლიკე ჯვაროსანებთან შედარებით „მეორე ხარისხოვანი“ ქრისტიანები გახდნენ.

და მომავალში უამრავი ინფორმაცია ვრცელდება იმის შესახებ, რომ იერუსალიმის ჯვარი იყო საქართველოს დროშა. კერძოდ, ამის მტკიცებულებას წარმოადგენს ვენეციელ კარტოგრაფთა ძმები პიციგანების რუქა (XIV საუკუნე), რომელზეც საქართველოს ტერიტორია წითელი იერუსალიმის ჯვრით არის მონიშნული.

სომეხ ფალსიფიკატორთა ამჟამინდელი მცდელობები „მიითვისონ“ საქართველოს უძველესი სიმბოლო - მისი დროშა იერუსალიმის ჯვართან ერთად - ძალიან საშიშია. განსაკუთრებით სომეხი ნაციონალისტების მიერ ქართულ მიწებსა და ქართულ სამლოცველოებზე თავხედური პრეტენზიების თვალსაზრისით.



KavkazPlus

წაკითხულია : 577