ანალიტიკა

სომხეთი ცდილობს სევრის ხელშეკრულების რეანიმირებას ზღვაზე გასვლით ბათუმის რაიონში

27.07.19 11:00


2019 წლის 24 ივლისს აღნიშნავდნენ ლოზანის მშვიდობიანი ხელშეკრულების 96 წლისთავს, რომელმაც ძირითადი იურიდიულად გაიფორმა ოსმალეთის იმპერიისა და ახლანდელი თურქეთის რესპუბლიკის საზღვრები. სიმბოლურია, რომ სახელდობრ ამ დღეს სომხეთის პრეზიდენტმა არმენ სარქისიანმა 24 ივლისს სამსახურეობრივი ვიზიტით ეწვია საფრანგეთს. თანაც განსაკუთრებით აღინიშნებოდა, რომ სომხეთის პრეზიდენტის გეგმაშია პარიზის გარეთუბნის სევრის ვიზიტი, სადაც 99 წლის წინ ხელმოწერილ იქნა თურქეთის დაქუცმაცების მზაკვრული სევრის სამშვიდობო ხელშეკრულება.

შეგახსენებთ, რომ სევრის ხელშეკრულების თანახმად თურქეთის მთლიანი ჩრდილო-აღმოსავლეთი უნდა შესულიყო ე.წ „ვილსონის სომხეთის“ (სომხების ინტერესების ლობისტის აშშ-ის პრეზიდენტის ვუდრო ვილსონის გვარით) შემადგენლობაში.

ლოზანის სამშვიდობო ხელშეკრულება გააუქმა უსამართლო სევრის ხელშეკრულებამ. შედეგად სომეხი ნაციონალისტების ოცნება „დიდი სომხეთის“ შესახებ დარჩა ოცნებად. მაგრამ სევრის ხელშეკრულების რეანიმაციის მცდელობისაგან სომეხი ნაციონალისტები უარს არ აცხადებენ.

სევრის მშვიდობიანი ხელშეკრულების რეანიმაცია სახიფათოა არამხოლოდ თურქეთის ტერიტორიული მთლიანობისთვის, არამედ საქართველოსთვისაც.

საქმე იმაშია, რომ საქართველო, რომელიც იმ მომენტისათვის იყო დამოუკიდებელი სახელმწიფო არ მიუშვეს სევრის ხელშეკრულების ხელმოწერაზე, რადგან ანტანტის ქვეყნის ხელმძღვანელების მიერ რატომღაც ითვლებოდა პირველი მსოფლიო ომის გერმანიისა და თურქეთის „მოკავშირედ“. ხოლო სომხეთი, რომელიც რუქაზე აღმოცენდა იმავე თურქეთისა და გერმანიის წყალობით, რატომღაც ჩაწერეს „გამარჯვებულ სახელწიფოთა“ შორის.

ამიტომ სევრში „ყოფდნენ“ არამხოლოდ თურქეთს, არამედ საქართველოსაც.

სომხეთს ეძლეოდა თურქული ვილაიეთები ვანი, ბითლისი, ერზურუმი და ტრაბზონი. ტრაბზონის გავლით „ვილსონის სომხეთი“ იღებდა გასასვლელს შავ ზღვაზე, ეს სომეხი ნაციონალისტებისთვის ცოტა იყო.

საქმე ისაა, რომ ქალაქ ტრაბზონამდე არ იყო გავლილი რკინიგზა (არ არის ახლა). ამიტომ სომხეთმა მოითხოვა შავ ზღვაზე „შეშვება“ ბათუმის გავლით, რაც იყო დაფიქსირებული სევრის ხელშეკრულებაში. სომხურ ინტერესებში იგეგმებოდა რკინიგზის აშენება, რომელიც პირდაპირ დააკავშირებდა ერევანსა და ბათუმს, ამის გარდა, სომხეთისთვის წარმოადგინეს გარანტია ტრანზიტული პრივილეგიებისთვის და ბათუმის პორტის ნაწილის არენდისთვის.

ამასთანავე, ბათუმის, აჭარისა და სამცხე-ჯავახეთის კუთვნილების საკითხი სევრის ხელშეკრულების თანახმად „რჩებოდა ღიად“ და ფორმალურად უნდა ყოფილიყო გადაწყვეტილი ორმხრივი ქართულ-სომხური ხელშეკრულებით. მაგრამ, რადგან სომხური ლობის შესაძლებლობები დასავლეთში იყო ძლიერი - სომეხი ნაციონალისტეებისგან პრაქტიკულად არავის არ შეჰქონდა ეჭვი, რომ სევრის ხელშეკრულება „აძლევს დიდ სომხეთს“ მთელს სამხრეთ საქართველოს ბათუმთან ერთად.

არ არის საკვირველი, რომ დღეს ზუსტად სომხური და პროსომხური მედია ყვირის მითიურ „თურქების დომინირებაზე ბათუმში“. რეალურად კი სომეხი ნაციონალისტები, რომლებიც ცდილობენ სევრის ხელშეკრულების აღორძინებას, მიჰყავთ საქმე არამხოლოდ თურქეთის, არამედ საქართველოს დანაწევრიანებისთვისაც და უკვე დიდი ხანია „თვალი დაადგეს“ ბათუმს, როგორც საკუთარ ქალაქს.




Kavkazplus

წაკითხულია : 9010


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები