ანალიტიკა

რუსეთისა და სამხრეთ კავკასიის „სუდანიზაცია“
14.06.23 14:20

როგორც არ უნდა დასრულდეს უკრაინის ამჟამინდელი ომი, ერთი რამ ცხადია - კავკასიაში ძალთა ყოფილი ბალანსი რუსეთის ტოტალური დომინირებით და მისი ნეოიმპერიული პოლიტიკით სეპარატიზმის მხარდაჭერით აღარ იარსებებს. თუმცა, მთავარი რისკი რეგიონის ქვეყნებისთვის, მათ შორის საქართველოსთვის, შეიძლება იყოს ვითარების არაპროგნოზირებადი განვითარება თავად რუსეთის ფედერაციაში. მათ შორის, შესაძლო არეულობა რუსეთის ფედერაციის შიგნით  და მისი კოლაფსი.

 

საშიშროება, უპირველეს ყოვლისა, იმაში მდგომარეობს, რომ რუსეთის პოლიტიკაში გამოჩნდნენ ძალები, რომლებიც არ ცნობენ არანაირ კანონებს - არც საერთაშორისო და არც ეროვნულ და არც საზღვრებს. საუბარია PMC-ზე - კერძო სამხედრო კომპანიებზე და, პირველ რიგში, ვაგნერის PMC-ზე. მის დაქირავებულ მებრძოლებს, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი ყოფილი კრიმინალები არიან, აბსოლუტურად არ აინტერესებთ სად კლავენ ადამიანებს - უკრაინაში თუ აფრიკაში.

 

PMC "ვაგნერის" ბაზა, სხვათა შორის, მდებარეობს საქართველოს საზღვრებთან ახლოს - კრასნოდარის მხარეში. რუსეთის დაშლის შემთხვევაში, არსებობს დიდი რისკი, რომ მისი „ბაზის“ რეგიონის მიმდებარე ტერიტორიები შეიძლება გახდეს PMC „ვაგნერის“ „ოპერაციების“ სფერო.

 

PMC „ვაგნერმა“ და მისმა ლიდერმა ევგენი პრიგოჟინმა „აფრიკული“ პოლიტიკური ზნე-ჩვეულებები გადასცეს რუსეთის ფედერაციას. აფრიკის ქვეყნებში, შეტაკებები ქვეყნებში სხვადასხვა ფრაქციებს შორის ძალაუფლებისთვის და რესურსებისთვის ბრძოლაში და ამ რესურსების ყოფილი კოლონიზატორებისა და ტრანსნაციონალური კორპორაციების ინტერესებისთვის ამ რესურსების გამოყენების უფლებით ჩვეულებრივი რამ არის.

 

ცოტა ხნის წინ არეულობამ მოიცვა სუდანი, სადაც შეტაკებები დაიწყო სუდანის სამთავრობო შეიარაღებულ ძალებსა და ქვეყანაში უდიდეს შეიარაღებულ ფორმირებას, სწრაფი რეაგირების ძალებს (RRF) შორის. ყველაზე საინტერესო ის არის, რომ სწრაფი რეაგირების ძალების ხელმძღვანელი, მუჰამედ ჰამდან დაგალო, ცნობილი როგორც "ჰამიდტი", ძალიან მჭიდროდ თანამშრომლობს Wagner PMC-თან, რომელიც 2017 წლიდან აქტიურად არის დაკავებული ამ ქვეყანაში ოქროს მოპოვებით, რომელმაც შექმნა პრიგოჟინის მიერ კონტროლლირებადი კომპანია Meroe.

 

სუდანში სამოქალაქო ომის დაწყების შემდეგ, პრიგოჟინმა დაიწყო "სუდანის საბაჟოების" რუსეთში გადატანა საკუთარი ეროვნული თავდაცვის სამინისტროსადმი დაუმორჩილებლობით. საინფორმაციო ომი ვაგნერის PMC-სა და თავდაცვის სამინისტროს შორის დიდი ხანია გრძელდება, PMC რეგულარულად ადანაშაულებს სამხედრო დეპარტამენტს "ჭურვებით არასაკმარის მომარაგებაში". ცოტა ხნის წინ ევგენი პრიგოჟინმა განაცხადა, რომ PMC Wagner არ შეასრულებს რუსეთის თავდაცვის მინისტრის სერგეი შოიგუს ბრძანებას და არ გააფორმებს კონტრაქტებს თავდაცვის სამინისტროსთან.

 

გამოდის, რომ რუსეთში, ბირთვულ ზესახელმწიფოში, მოქმედებს აბსოლუტურად "ავტონომიური!" არმია, რომელიც წარმოდგენილია PMC-ით, რომელიც არანაირად არ ემორჩილება თავდაცვის სამინისტროს. სწორედ ეს იძლევა რუსეთის ფედერაციის შიგნით შეიარაღებული შეტაკებების დაწყების 100%-იან გარანტიას  უკრაინის ომის დასრულების შემდეგ. უფრო მეტიც, მიუხედავად იმისა, თუ როგორ დასრულდება იგი -  გამარჯვებით (რაც ნაკლებად სავარაუდოა) თუ დამარცხებით. შესაძლოა, შიდა შეიარაღებული კონფლიქტი დაიწყოს უკრაინის ომის დასრულებამდე. ასევე შესაძლებელია, რომ ვაგნერის PMC დაიწყოს "თავისი" სამხედრო ოპერაციები რუსეთის ფედერაციის ფარგლებს გარეთ რუსეთის, როგორც სახელმწიფოს ფორმალური ჩართვის გარეშე.

 

ჩნდება კითხვა: როგორ მოხდა, რომ ისეთ ისტორიულად „ზედმეტად ცენტრალიზებულ“ ქვეყანაში, როგორიც რუსეთია, გაჩნდა ყოვლისშემძლე PMC „ვაგნერი“, რომელსაც აქვს ინტერესები არა მხოლოდ რუსეთის ფედერაციაში, არამედ მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. ძირითადად აფრიკის ქვეყნებში. რატომ „დაუშვა“ კრემლის ხელმძღვანელობამ და რუსეთის სპეცსამსახურებმა, რომლებიც თრგუნავენ ყოველგვარ დამოუკიდებლობას, განსაკუთრებით უსაფრთხოების სფეროში, ასეთი სტრუქტურის წარმოშობა და ომის დროს თავდაცვის სამინისტროსთვის „თავზე გადავლის“ საშუალება? ცნობილმა რუსმა ბლოგერმა ანატოლი ნესმიანმა ნაწილობრივ სცადა ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა:

 

"ვაგნერი" არ არის მხოლოდ კონდოტიერების მომაბეზრებელი ბანდა, არამედ გახლავთ ნახევრად სისტემური სტრუქტურა, დიდი ალბათობით, GRU-ს დაქვემდებარებული. ერთ დროს, ოტტო სკორცენის სტრუქტურების საფუძველზე (და ეს იყო GRU სტრუქტურის სრული ანალოგი, ოღონდ არა ჯარში, არამედ SS ვერსიაში), დაიწყო ODESSA პროექტი, რომელმაც შექმნა მექანიზმი. მესამე რაიხიდან უზარმაზარი თანხების გატანა და გერმანიის დაშლის შემთხვევაში SS-ის წარმომადგენლების გასვლა. პროექტი ღრმად კონსპირაციული იყო და მასში მესამე რაიხის ყველა ლიდერიც კი არ იყო ჩახედული. ასე რომ, ამბავი საკმაოდ იდენტურია – სწორედ ამჟამინდელ „მსოფლიოს ხვრელებში“ სავსებით შესაძლებელია რეჟიმის დაშლის შემთხვევაში სტრუქტურების შექმნა. მითუმეტეს იმ სიტუაციაში, როცა ყველაფერი მკაცრად ამ მიმართულებით მიდის.

 

და, რა თქმა უნდა, უნდა არსებობდეს ადამიანი, რომელიც ხელმძღვანელობს მთელ პროექტს. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ეს ერთი ადამიანი იყოს, მაგრამ პრიგოჟინის პოზიცია ამ სტრუქტურაში უდაოა, რაც მას უნიკალურ ფიგურად აქცევს მიმდინარე განლაგებაში.….

 

ერთ დროს, პრიგოჟინმა უკიდურესად მკაცრი რეაგირება მოახდინა სამი რუსი ჟურნალისტის სადაზვერვო მისიაზე, რომელთა მოგზაურობა ცენტრალურ აფრიკის რესპუბლიკაში აშკარად იყო ორგანიზებული, რათა შეესწავლათ გაუვალ ჯუნგლებში არსებული მეურნეობის ზომა. ჯამალის სადაზვერვო ჯგუფის მყისიერმა რეაქციამ და დემონსტრაციულმა განადგურებამ მორიგი მცდელობა შეაფერხა. ამჯერად გადაწყდა უფრო სისტემატურად მოქმედება.

 

ახლა, როგორც ჩანს, პრიგოჟინს არ სურს იყოს მხოლოდ ბატონის ტრილიონების მცველი. ის ქმნის საკუთარ პირად სოციალურ ლიფტს, რომელიც დაძაბულობაში ამყოფებს უმაღლესი რანგის  რუსულ ელიტას“. - წერს ანატოლი ნესმიანი.

 

ასეა თუ არა სინამდვილეში, როგორც ანატოლი ნესმიანი წერს, ძნელი სათქმელია. კრემლის ლიდერები, შესაძლოა, ჯერ არ ფიქრობენ თავიანთი რეჟიმის დაშლაზე, მაგრამ სურთ ააგონ „ჩრდილოვანი იმპერია“ რესურსებით მდიდარ აფრიკაში ნეოკოლონიალური საფრანგეთის აფრიკული იმპერიის „პარალელურად“. და დაახლოებით იგივე პრინციპებით, უფრო სწორად, ყოველგვარი პრინციპებისა და კანონების გარეშე. მაგრამ ეჭვგარეშეა, რომ Wagner PMC არ შეჩერდება რაიმე დანაშაულზე, რათა მიაღწიოს მიზნებს. ამის დასტურია ჟურნალისტ ორხან ჯამალის ჯგუფის ზემოხსენებული ტრაგიკული ბედი.

 

ბინძური საქმეებისა და უკანონობისთვის, Wagner PMC შეიძლება გამოყენებულ იქნას არა მხოლოდ აფრიკაში. თითქმის ღიად "არცახის" გადასარჩენად PMC „ვაგნერის“ აყვანის სურვილის შესახებ სომეხი რევაშისტებიც საუბრობენ. შესაძლოა, მზადდება გეგმები ვაგნერის PMC დაქირავებული ჯარისკაცების და იარაღის ყარაბაღში ეტაპობრივი გადაყვანისთვის რუსი სამშვიდობოების გაყვანამდე. ეს ნიშნავს, რომ სამხრეთ კავკასიაში შესაძლოა კიდევ ერთმა არასტაბილურობის ფაქტორმა იჩინოს თავი.

 

 

გიორგი კვინიტაძე

წაკითხულია : 658