ანალიტიკა

მიიჩნევს თუ არა ირანის პრეზიდენტის ოჯახი თურქებს მტრად?

17.06.23 22:30


ცოტა ხნის წინ ირანის პრეზიდენტის მეუღლემ ჯამილა ალამოლჰოდამ ვენესუელის ტელეარხის ეთერში სკანდალური განცხადება გააკეთა, სადაც ისაუბრა იმაზე, თუ როგორ გაიდგა ფესვი თურქოფობიამ ირანის ისლამური რესპუბლიკის მმართველ ელიტაში. მისი განცხადება სრულიად ყალბი და უაპელაციო იყო: ”თურქები ირანის უძველესი მტრები არიან”, თუმცა, როგორც მოგეხსენებათ, სწორედ თურქები ქმნიდნენ საუკუნეების განმავლობაში  და აძლიერებდნენ ირანის ძალას და წვლილი შეიტანეს ირანული კულტურის აყვავებაში. სპარსული პოეზია, სხვათა შორის, აყვავდა ირანში თურქული დინასტიების დროს.

 

ჯამილე ალამოლჰოდის თქმით, თურქები და მონღოლები "მხოლოდ თავს დაესხნენ" ირანს. როგორ შეეძლოთ თურქებს „საკუთარ თავს“ დასხმოდნენ? ისინი ხომ მართავდნენ ირანს! ეთნიკურად „სპარსულად“ და ისიც დიდი „ძალისხმევით“, ირანის მმართველ დინასტიათაგან შეიძლება ჩაითვალოს მხოლოდ ძველ დროში აქემენიანთა დინასტია და წინაისლამურ პერიოდში გამეფებული სასანიანთა დინასტია. ყველა სხვა დინასტია, რომელიც მართავდა ირანს, იყო არა სპარსული, არამედ ძირითადად თურქული. თურქები, მრავალი ისტორიკოსის აზრით, ასევე ეკუთვნოდნენ არშაკიდებს, რომლებიც განაგებდნენ პართიის სამეფოს, რომელიც მოიცავდა დღევანდელი ირანის ტერიტორიას. არშაკიდები წარმოიშვნენ დღევანდელი თურქმენეთის ტერიტორიიდან.

 

ისლამური კულტურაც და უნიკალური ისლამური შიიტური ცივილიზაცია ირანში სწორედ თურქთა მმართველების დროს აყვავდა. უცნაურია თურქოფობიური განცხადებების მოსმენა ირანის ისლამური რესპუბლიკის პრეზიდენტის მეუღლისგან. ვინ არის ის მაშინ - მუსლიმი თუ უფრო სპარსელი ეთნიკური ნაციონალისტი? თურმე ყველაფერი ისლამური ირანის კულტურაში, რომელიც თურქების მმართველების დროს შეიქმნა, არის „დამპყრობელთა მემკვიდრეობა“, არა?!

 

ამასობაში ჯამილა ალამოლჰოდა ირანში განიხილება არა მხოლოდ ძალიან განათლებულ ქალად, არამედ განსაზღვრავს პოლიტიკას განათლების სფეროში. ის არის განათლების მეცნიერებათა დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი თეირანის უნივერსიტეტის პედაგოგიკისა და ფსიქოლოგიის დეპარტამენტში. ერთ დროს ჯამილა ალამოლოდა ჰუმანიტარული კვლევების ინსტიტუტსაც კი ხელმძღვანელობდა, ხოლო 2020 წლის მარტიდან დაინიშნა ქვეყნის განათლების სისტემის ტრანსფორმაციისა და განახლების საბჭოს ხელმძღვანელად. და ძალიან სამწუხაროა, რომ ფაქტობრივად, ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში განათლების სფეროში პოლიტიკა ევალება თურქულ-ფობიური სტერეოტიპებით დაავადებულ ადამიანს, რომელიც ჯერ კიდევ მე-19 საუკუნეში იყო დაწესებული არათურქ ხალხებზე. აღმოსავლეთის ევროპელი ისტორიული ფალსიფიკატორების მიერ. ამ გაყალბებებს არავითარი კავშირი არ აქვს რეალურ ისტორიასთან.

 

რა თქმა უნდა, იყო ომები სხვადასხვა თურქულ ძალას შორის (ყველაზე ხანგრძლივი ომები ოსმალებსა და სეფიანებს შორის მიმდინარეობდა), მაგრამ ისინი არავითარ შემთხვევაში არ იყო მიმართული სპარსელების, როგორც ხალხის წინააღმდეგ, რადგან აქ თურქები ებრძოდნენ თურქებს. უმეტესწილად, სპარსელები უშუალოდ არ მონაწილეობდნენ ამ ომებში, რადგან იგივე სეფიანები ცდილობდნენ არ ჩაერთოთ ისინი სამხედრო სამსახურში, მართებულად თვლიდნენ, რომ მათ სპარსელ ქვეშევრდომებს უფრო შეეძლოთ მშვიდობიანი შრომა, ვაჭრობა, სულიერ სფეროში მოღვაწეობდა და არა სამხედრო საქმეებში. სეფიანთა ჯარში, მაგალითად, ეთნიკური ქართველები ბევრად მეტნი იყვნენ, ვიდრე ეთნიკური სპარსელები, თუმცა, სეფიანთა იმპერიაში მათი რიცხოვნობით, ქართველები ბევრჯერ ჩამორჩებოდნენ სპარსელებს. თავად სპარსელებს შეეძლოთ ცხოვრება და განვითარება "თურქული ხმლის" მფარველობის ქვეშ. თავად თურქი მმართველები იყვნენ სპარსული კულტურის მფარველები და მათ შორის იყვნენ, მაგალითად, პოეტები, რომლებიც წერდნენ როგორც თურქულად, ისე სპარსულად.

 

ძალიან სამწუხაროა, რომ თურქოფობიური შეხედულებები არამარტო ირანის პრეზიდენტის ოჯახშია გამეფებული, არამედ საჯაროდ გამოიხატება ძალიან მძიმე გეოპოლიტიკურ ვითარებაში, როცა სურთ ირანის დაპირისპირება თურქულ ქვეყნებთან, პირველ რიგში, თურქეთსა და აზერბაიჯანთან.

 

 

გრიგოლ გიორგაძე

წაკითხულია : 622


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები