ანალიტიკა

რომის პაპი ფრანცისკე და მისი სიტყვები “მშვიდობის” შესახებ სომხეთთან დაკავშირებით
01.03.24 19:15

მოგეხსენებათ, რომის პაპმა ფრანცისკემ ჯერ კიდევ 2014 წლიდან უკრაინაში „მშვიდობის“ შესახებ საკმაოდ ბევრი ისაუბრა. ამავდროულად, იკვეთება კანონზომიერება: რაც უფრო მეტს ლაპარაკობდა ვატიკანის ხელმძღვანელი „მშვიდობის“ შესახებ, მით უფრო მეტად სიტუაცია უკრაინის გარშემო ომისკენ იხრებოდა. შედეგად, კონფლიქტი 2022 წლის თებერვალში დაიწყო. ახლა რომის პაპი საუბრობს „მშვიდობაზე“ სომხეთთან მიმართებაში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთს აზერბაიჯანთან სამშვიდობო ხელშეკრულების დადება და კომუნიკაციების განბლოკვა აშკარად არ სურს, ასევე საფრანგეთისა და ინდოეთის დახმარებით აქტიურად იარაღდება. ეს ძალიან ცუდ აზრებს აღვიძებს. როგორც ჩანს, ვატიკანი კვლავ „ცდილობს დაიქვემდებაროს“ თავისი დიდი ხნის ჩანაფიქრი — ე.წ. „სომხური პროექტი“ თავისი თანდაყოლილი აგრესიულობით. აქ სიტყვები „მშვიდობის“ შესახებ მხოლოდ საფარია.

 

შეგახსენებთ, რომ სომხური ნაციონალიზმისა და ისტორიული გაყალბების სათავე პაპის ტახტის ეგიდით ე.წ. „მხითარისტთა“ მოღვაწეობიდან მოდის. სწორედ მხითარისტების (ფაქტობრივად, იგივე ვატიკანის) წყალობით შეიტყვეს მონოფიზიტური სარწმუნოების ქრისტიანთა ეთნიკურად განსხვავებულმა ჯგუფებმა, რომ თურმე ისინი „უძველესი და უდიადესი“ სომხები არიან, რომ ჰქონდათ უძველესი და „სუპერკულტურული“ სახელმწიფო „დიადი სომხეთი“, რომელიც უნდა „აღდგეს“ და სხვა ხალხებს მიწები წაართვას. მომავალში ეს ისტორიული მითები სისხლის მდინარეებად, ასიათასობით მსხვერპლად და მილიონობით ლტოლვილად იქცა.

 

პარადოქსია: სომეხი ნაციონალისტები თავიანთ უბედურებაში ყველას ადანაშაულებენ, თურქეთიდან დაწყებული და მათი მთავარი კეთილისმყოფელი რუსეთით დამთავრებული, მაგრამ არა მათი კატასტროფების მთავარ ფაქტობრივ დამნაშავეებს - პაპებსა და ვატიკანს, რომელთა წარდგენიდან დაიწყო ისტორიული სიცრუის შექმნა „დიადი სომხეთის“ შესახებ. ეს იყო პაპის ტახტი, რომელმაც თავიდანვე ხელი შეუწყო ამ ტყუილის გავრცელებასა და დანერგვას მონოფიზიტი ქრისტიანების ცნობიერებაში.

 

დღეს, სომეხი ხალხის მოაზროვნე წარმომადგენლები კიდევ ერთხელ უნდა დაფიქრდნენ თავიანთ მომავალზე, რადგან „მეგობრებმა“, რომლებმაც თავიანთი ხალხი არაერთხელ მიიყვანა კატასტროფამდე,  ისევ მოჰკიდეს ხელი საქმეს. ჯერ ერთი, ეს არის საფრანგეთი, რომლის გამოც, რატომღაც, სომხების საზოგადოებრივი ცნობიერება დღეს გაჯერებულია აუხსნელი „სიყვარულით და თაყვანისცემით“, ავიწყდება, თუ როგორ „გადააგდო“ სომხები 1915 და 1920 წლებში. მეორე - რომის პაპის ტახტი. 2024 წლის 28 თებერვალს, გრიგოლ ნარეკაცის ლიტურგიკული ხსოვნის დღეს, რომის პაპმა ფრანცისკემ პირად აუდიენციაზე მიიღო სომხური კათოლიკური ეკლესიის სინოდის წევრები, რომლებიც ვატიკანში ჩავიდნენ მათი პატრიარქის რაფაელ ბედროს XXI-ის (მინასელი) ხელმძღვანელობით. იერარქებისადმი მიმართვაში, რომელიც წაიკითხა სახელმწიფო სამდივნოს თანამშრომელმა მონსინიორ ფილიპო ჩიამპანელმა, რომის პაპმა ფრანცისკემ განსაკუთრებით ხაზი გაუსვა სომხურ სამოციქულო ეკლესიასთან, ანუ ეჩმიაძინთან მჭიდრო თანამშრომლობის აუცილებლობას.

 

რომის პაპის ფრანცისკეს თქმით, „სომხური ეკლესია, რომელმაც ქრისტეს სინათლე მოუტანა თავის ხალხს, უნდა იყოს მოწმე და „პირმშო“ ქრისტიანული წინასწარმეტყველების სინათლისა სიძულვილისა და ძალადობის წყვდიადით მოცულ სამყაროში. და მიუხედავად იმისა, რომ სომეხი კათოლიკეები არ არიან ბევრნი, „ღმერთი სასწაულებს ახდენს პატარა ადამიანებზე“, აღნიშნავს პაპი ფრანცისკე. ის ასევე მოუწოდებს პასტორებს „არ უგულვებელჰყონ ღარიბებსა და მარგინალიზებულებზე ზრუნვა და მხარი დაუჭირონ ლტოლვილებს და დიასპორაში მყოფებს“.

ცხადია, სიტყვები ლამაზია. თუმცა, საკითხავია, თუ როგორი ქრისტიანული „შუქი“ მოიტანეს სომეხმა ტერორისტებმა მსოფლიოში, დაშნაკებიდან დაწყებული „არცახელი“ ბოევიკებით დამთავრებული, რომლებმაც მილიონზე მეტი აზერბაიჯანელი დევნილებად აქციეს.

 

მათ, ვისაც ახლა რომის პაპი ფრანცისკე „ლტოლვილებს“ უწოდებს, თავად აირჩიეს აზერბაიჯანული ყარაბაღიდან გადასვლა იმ ქვეყანაში, რომლის მოქალაქეობაც ჰქონდათ - სომხეთში. მათ არავინ დასდევდა და დევნიდა. პირიქით, აზერბაიჯანმა მათ სთხოვა დარჩენა და მოქალაქეობის მიღება. მათ კი არ ისურვეს და აზერბაიჯანმა მათ საშუალება მისცა მშვიდად წასულიყვნენ. იგი კვლავ ღიად ტოვებს მათთვის კარს, რაც საშუალებას აძლევს აღადგინონ აზერბაიჯანის მოქალაქეობა და დაბრუნდნენ ყარაბაღში.

 

სომხები, ასე ვთქვათ, „ქრისტიანული წინასწარმეტყველების სინათლის მატარებლები“, ერთ დროს მშვიდობიან აზერბაიჯანელ მოსახლეობას არ წყალობდნენ. ამის მაგალითია ხოჯალისა და ყარაბაღის სხვა ქალაქებისა და სოფლების მოსახლეობის გენოციდი. თუმცა, რომის პაპს ფრანცისკეს არასოდეს უხსენებია არც 1 მილიონი აზერბაიჯანელი ლტოლვილი და არც ხოჯალის გენოციდის მსხვერპლი. მან ყურადღება გაამახვილა და დღესაც ამახვილებს სომხური ეთნიკური ჯგუფის „სულგრძელობაზე“. გთავაზობთ  მისი მიმართვის პირდაპირ თარგმანს რუსულად რაფაელ ბედროს მინასიანისა და სომეხი კათოლიკე იერარქებისადმი: „თქვენო უნეტარესობავ, ძვირფასო ძმებო, როგორ შეიძლება არ გავიხსენოთ სიტყვებით, მაგრამ უპირველეს ყოვლისა ლოცვით სომხეთი, განსაკუთრებით ყველა ლტოლვილი მთიანი ყარაბაღიდან. იძულებით გადაადგილებულ პირთა ბევრი ოჯახი თავშესაფარს ეძებს! რამდენი ომი და ტანჯვაა! პირველი მსოფლიო ომი უკანასკნელი უნდა ყოფილიყო და სახელმწიფოები გაერთიანდნენ გაეროს "წინამორბედ" ერთა ლიგაში, თვლიდნენ, რომ ეს საკმარისი იყო ნაჩუქარი მშვიდობის შესანარჩუნებლად. თუმცა, მას შემდეგ ბევრი კონფლიქტი და ხოცვა-ჟლეტა მოხდა, როგორც ყოველთვის ტრაგიკული და უაზრო. რამდენჯერ შემივედრებია: საკმარისია! მოდით, ყველამ ერთად გავიმეოროთ ეს მოწოდება მშვიდობისაკენ, რათა ის შეეხოს ღარიბთა და თავმდაბალთა ტანჯვისადმი უგრძნობელ გულებსაც კი. პირველ რიგში ვილოცოთ. მე ამას ვაკეთებ თქვენთვის და სომხეთისთვის; და გთხოვთ, არ დამივიწყოთ!”

 

რომის პაპის ფრანცისკეს ადრინდელი მოწოდებები მშვიდობისკენ სხვა ენებზე ითარგმნება, როგორც "კმარა!" აქ უნდა გავიხსენოთ, რომ "მშვიდობისკენ" "კმარა!", "შეწყვიტეთ!"-ს ძახილით სომეხი ნაციონალისტები მოუწოდებდნენ მაშინ, როდესაც მათ აიღეს აზერბაიჯანული ყარაბაღი და განდევნეს იქიდან აზერბაიჯანელი ძირძველი მოსახლეობა, რითაც სურდათ შეენარჩუნებინათ უცხო მიწების ოკუპაცია.

 

მაგრამ მას შემდეგ, რაც აზერბაიჯანმა ტერიტორიული მთლიანობა აღადგინა, სომეხი ნაციონალისტების რიტორიკა შეიცვალა. ფორმალურად ისინი "მშვიდობის" მომხრეები არიან, მაგრამ ამავე დროს აშკარად აქვთ შურისძიების და ახალი მოკავშირეების იმედი, უპირველეს ყოვლისა საფრანგეთისა, რომლის დახმარებითაც ისინი აქტიურად აიარაღებენ თავიანთ ჯარს. სომხური კათოლიკური ეკლესიის ხელმძღვანელობა გახდა სომეხი ნაციონალისტების და რევანშისტების ყველაზე მგზნებარე დამცველი. სწორედ მათ ატეხეს სეპარატისტული „არცახის“ ლიკვიდაციის დროს ნამდვილი „ინფორმაციული ისტერია“ და შეაშინეს „გენოციდის განმეორებით“.

 

2024 წლის 19 სექტემბერს, ყარაბაღში ანტიტერორისტული ოპერაციის დაწყებისთანავე, უმაღლესი კათოლიკური ეკლესიის წინამძღვარმა, პატრიარქმა რაფაელ ბედროს XXI მინასიანმა ცეცხლის დაუყოვნებლივ შეწყვეტისკენ მოუწოდა. 2023 წლის 22 სექტემბერს, მას შემდეგ რაც აზერბაიჯანმა ჩაატარა ანტიტერორისტული ოპერაცია ყარაბაღში, რომელიც დასრულდა სეპარატისტების კაპიტულაციით, აღმოსავლეთ ევროპის სომხური წესის კათოლიკეთა სამოციქულო ადმინისტრატორმა, მონსინიორ მაიკლ ბასალემ მსოფლიო საზოგადოებას მიმართა მოწოდებით: „ნუ მოგვატოვებთ. რაც ხდება ამაზრზენია. აზერბაიჯანის ხელისუფლებამ სომხები ლაჩინის დერეფანში განდევნა და შემდეგ ჩვენს ხალხს შეუტია. ბევრი დაიღუპა, ბევრი დაიკარგა, რადგან კომუნიკაცია არ იყო. ეს არის გენოციდი“, - ასეტ სიცრუეში არწმუნებდა საზოგადოებას მონსინორ ბასალე. თუმცა, შეგახსენებთ, რომ აზერბაიჯანს არ უფიქრია ვინმეს დეპორტაცია - სეპარატისტების ზეწოლის ქვეშ სომხურმა მოსახლეობამ თავად დატოვა ყარაბაღი.

 

ამავდროულად, საინფორმაციო სააგენტო SIR-თან ინტერვიუში იერარქმა გამოთქვა შეშფოთება, რომ „მთიან ყარაბაღზე თავდასხმა“, როგორც მან აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას უწოდა, „მხოლოდ დასაწყისია“:

 

„ერევანს ჯერ არ ეხებიან, მაგრამ თავდასხმა არცახზე არ ნიშნავს იმას, რომ აზერბაიჯანელები არ დაესხმებიან სომხეთს უახლოეს მომავალში“, - განმარტა მონსინიორ ბასალემ. „არ მგონია, რომ სომხეთმა მარტომ გაუწიოს წინააღმდეგობა; არ ვფიქრობ, რომ აზერბაიჯანის თავდასხმის პირობებში ჩვენი ქვეყანა შეძლებს არსებობას, განსაკუთრებით ახლა, როცა რუსეთი ომით არის დაკავებული, ევროპა კი უკრაინით.

 

მონსინიორ ბასალემ ასევე აღნიშნა, რომ სომხეთი მჭიდროდ არის დაკავშირებული როგორც რუსეთთან, ასევე ევროპასთან: „ამ ორი რეალობის გარეშე ის ვერ იარსებებს. თუმცა, უკრაინის ომმა კიდევ უფრო გაართულა ყველაფერი, ხალხი გაყოფილია: ზოგს რუსები ურჩევნია, ზოგს ევროპა. უცნობია, ვინ არის სომხეთის ნამდვილი მეგობარი. ერთი რამ ცხადია: ჩვენზე არავინ ფიქრობს“. ახლა ყველაფერი ცხადია. ფაშინიანის სომხეთისთვის რუსეთი, ფაქტობრივად, მოკავშირე აღარ არის. ახლა ერევანი მთელს იმედს დასავლეთზე, პირველ რიგში, საფრანგეთზე ამყარებს. მოგეხსენებათ, საფრანგეთი და ვატიკანი ხშირად კონცერტით მოქმედებენ მსოფლიო სცენაზე. მხოლოდ პაპი ნიღბავს აგრესორების წახალისების პოლიტიკას ფარისევლური სიტყვებით „მშვიდობის“ შესახებ.

 

 

გიორგი კვინიტაძე

წაკითხულია : 685