ანალიტიკა

ჰუჯაბის მონასტრის ბედი, ადიღენის პროვოკაცია და ეჩმიაძინის მოულოდნელი „შერიგება“ ფაშინიანთან...
13.03.24 15:40

2024 წლის 12 მარტს, თბილისში, სომხეთის რესპუბლიკის ელჩი საქართველოში აშოტ სმბატიანი საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის მღვდელმთავარს, მიტროპოლიტ შიოს (მუჯირი) შეხვდა. შეხვედრაზე ისაუბრეს „მდიდარ სულიერ და კულტურულ კავშირებზე და ცივილიზაციური ერთობაზე  სომეხ და ქართველ ხალხს შორის“. ეჯმიაძინსა (სომხეთის სამოციქულო ეკლესია) და საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიას შორის „საუკუნოვანი თანამშრომლობის“ შენარჩუნებისა და განვითარების მნიშვნელობა აღინიშნა. ამავე დროს, არაფერი თქმულა იმის შესახებ, რომ ეჩმიაძინის მიერ ოფიციალურად და საჯაროდ ჯერ არ გაუქმებულა კათოლიკოს აბრამის „საუკუნოვანი“ ანათემა-წყევლა საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წინააღმდეგ.

 

იმავე დღეს სომხეთის ელჩს აშოტ სმბატიანს შეხვდა საქართველოს რელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტოს თავმჯდომარე ზაზა ვაშაყმაძე. შეხვედრაზე განიხილეს საქართველოსა და სომხეთის „სტრატეგიული თანამშრომლობის“ კონტექსტში საქართველოს რელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტოსა და სომხეთის რესპუბლიკის შესაბამის ორგანოებს შორის მემორანდუმის გაფორმების შესაძლებლობა. ზაზა ვაშაყმაძემ და აშოტ სმბატიანმა ასევე ისაუბრეს საქართველოს ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის რეგისტრაციის საკითხზე სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე, სადაც, შეგახსენებთ, ათობით ქართული ეკლესია-მონასტერია, სადაც სომხეთის ხელისუფლება საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მღვდელმსახურებს არ უშვებს. 

 

შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ სომხეთის ელჩის მიტროპოლიტ შიოსთან (მუჯირი) და ზაზა ვაშაყმაძესთან შეხვედრებზე, ასე თუ ისე, ქართულ მართლმადიდებლურ ეკლესიებზე სომხური პრეტენზიების საკითხიც დადგა. „კავკაზპლუსმა“ უკვე დაწერა, რომ ეჩმიაძინი და სომეხი კათოლიკეები ერთობლივად აცხადებენ პრეტენზიას საქართველოს ტერიტორიაზე არსებულ 465 ქართულ ეკლესიაზე. უდავოა, რომ ადრე თუ გვიან სომხეთი და ეჩმიაძინი „კამპანიას“ გაიმეორებენ და ამ მოთხოვნებს დაჟინებით წაუყენებენ საქართველოს. 

 

იქ, სადაც ერთ დროს საქართველომ ვერ მოასწრო  ან დაშლილობის გამო, ვერაფერი დაუპირისპირა მიტაცებებს, მოთხოვნებს, პრეტენზიებს, სომხებმა მიითვისეს ქართული ეკლესიები. მეტიც, გარდა ათობით ქართული ეკლესიისა და მონასტრისა ჩრდილოეთით და სომხეთის რესპუბლიკის ცენტრალურ რაიონებშიც კი, რომლებიც ეჩმიაძინმა მიითვისა და სომეხმა ფალსიფიკატორებმა „სომხურ-ქალკედონურად“ წარმოადგინეს, სომხეთმა ჰუჯაბის მონასტერიც მიითვისა საქართველოს ტერიტორიაზე, თან ცინიკურად შეწია საზღვარი 400 მეტრით ჩრდილოეთით საქართველოს წიაღში.

 

დღეს საქართველო-სომხეთის საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის საკითხი კვლავ წამოიჭრა. აუცილებლად უნდა დადგეს ჰუჯაბის მონასტრის საქართველოსთვის და ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიისთვის დაბრუნების საკითხი. უდავოა, რომ სომხეთი შეეცდება, რომ ეს მონასტერი თავის კონტროლს დაუქვემდებაროს, თუმცა ამ „კონტროლის“ პირობებში ის სწრაფად ნადგურდება. მათი მიზანია უზრუნველჰყონ ის, რომ მართლმადიდებლური სალოცავის საქართველოს კონტროლქვეშ დაბრუნების არც ერთი პრეცედენტი არ დაუშვან.

ცხადია, საქართველომ და ქართულმა მართლმადიდებელი ეკლესიამ დღეს პრინციპულობა უნდა გამოიჩინოს ხუჯაბის მონასტრის დაბრუნების საკითხში. ამ მართლმადიდებლური სალოცავის სომხეთისთვის „ჩაბარებაზე“ საუბარიც არ შეიძლება.

 

მეტიც, როგორც ჩანს, სომხური სპეცსამსახურები, სომხური მეხუთე კოლონა და ეჩმიაძინი „ერთობლივად მოქმედებას“ აპირებენ საქართველოში და საქართველოს წინააღმდეგ. ამ კუთხით, როგორც ჩანს, სულაც არ არის შემთხვევითი ბოლო პროვოკაცია ადიღენის მუნიციპალიტეტში, როდესაც პროვოკატორებმა შეძლეს მოსახლეობის ნაწილის წაქეზება თანასოფლელი მუსულმანების წინააღმდეგ, რომლებიც მხოლოდ სალოცავად იკრიბებოდნენ  ერთ-ერთი ადგილობრივი მაჰმადიანი ქართული თემის წევრის სახლში.

 

ამ პროვოკაციაში „სომხური ყურებია“ აცქვეტილი. ქართველებს ხომ სწორედ სომხური აგენტები და მეხუთე კოლონა და პროვოკატორები აშინებენ თითქოს „თურქული და მუსლიმური ექსპანსიით“ სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში, რომელსაც რეალურად სომხური სეპარატიზმი ემუქრება. აღარაფერს ვამბობთ იმ ფაქტზე, რომ „ჯავახკის“ სომეხმა სეპარატისტებმა  ქართული მართლმადიდებლური სიწმინდეების ხელში ჩაგდება უკვე სცადეს — მაგალითად, ყუმურდოს ტაძრისა 2017 წლის შემოდგომაზე. 

უახლესი ტენდენციებით თუ ვიმსჯელებთ, ფაშინიანის მთავრობამ და ეჩმიაძინმა მოულოდნელად დაიწყეს „შერიგება“ მოქმედებების კოორდინაციისთვის „გარე ფრონტზე“. მათ შორის საქართველოში და საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში.

 

ტელეგრამის არხმა „შავ-თეთრი“  2024 წლის 7 მარტს თავის პუბლიკაციაში აღნიშნა, რომ სომხეთის მთავრობასა და სომხურ სამოციქულო ეკლესიას შორის ურთიერთობებში დაძაბულობა იკვეთება. მეტიც, პირველი ნაბიჯები ფაშინიანმა გადადგა, ცხადია, პრაგმატული მიზეზების გამო.

 

ასე მაგალითად, კაიროში მოგზაურობისას ფაშინიანი ადგილობრივ სომხურ წმინდა გრიგოლ განმანათლებლის ეკლესიას ეწვია, გამომწვევად ქუდი მოიხადა და ფოტო სასულიერო პირებთან გადაიღო. ერევანში (ცენტრალური ხელისუფლების თანხმობით, სხვაგვარად არ შეიძლება იყოს) მერიამ 2024 წლის 24 თებერვლიდან ყოველდღიური ანტიეკლესიური აქციები აკრძალა, რომელსაც ანტიკლერიკალური მოძრაობა „ვარდანანკი“ ქალაქის ცენტრში ახორციელებდა.

 

თუკი აზერბაიჯანის, კერძოდ კი ყარაბაღის მიმართულებით ეჩმიაძინი დღეს აშკარად უფრო აგრესიული, შეურიგებელი და რევანშისტულია, ვიდრე ფაშინიანის მთავრობა, მაშინ „ქართული მიმართულებით“, როგორც ჩანს, მათ შორის სრული ერთსულოვნებაა მიმართული ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის წინააღმდეგ. ეს ნიშნავს, რომ დიდი ალბათობით, ეჩმიაძინი და სომხეთის ხელისუფლება კოორდინირებული იმოქმედებენ საქართველოს ტერიტორიაზე არსებულ ქართულ ეკლესიებთან დაკავშირებით, რათა საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიას არ დაუბრუნონ ქართული სიწმინდეები, იგივე ჰუჯაბის მონასტერი.

 

ალექსანდრე ჩხეიძე

წაკითხულია : 1756