ანალიტიკა

ანატოლი ნესმიანი: "ირანი არის სუფთა სახის აგრესორი  და სანამ IRGC იარსებებს, ეს  ბოლომდე ასე იქნება"
10.07.23 11:00

ირანის ისლამური რესპუბლიკის ამჟამინდელი პოლიტიკური ელიტის მნიშვნელოვანი ნაწილის მტრობა აზერბაიჯანისა და თურქეთის მიმართ ზოგჯერ ძნელი ასახსნელია რაციონალური თვალსაზრისით. ისევე, როგორც ის, რომ თეირანში მზად არიან იბრძოლონ სომეხი რევანშისტების და „არცახის“ სეპარატისტების ინტერესებისთვის. თუმცა, თუ გავითვალისწინებთ ირანის ისლამური რესპუბლიკის პოლიტიკური სისტემის თავისებურებას და მასში ისეთი სტრუქტურის ჰიპერტროფიულ როლს, როგორიცაა ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსი (IRGC), მაშინ ყველაფერი თავის ადგილზე დგება.

 

IRGC-ს და მის „ზედამხედველ“ აიათოლაებს გუმსა და თეირანში სჭირდებათ ახალი ომი ან ომის საფრთხე. სამხრეთ კავკასიაში, კერძოდ, ზანგეზურში „ასვლის“ მცდელობისას, IRGC, სომეხ ნაციონალისტებთან ერთად, მანიაკალურად ცდილობს ომის გაღვივებას „კორპორატიული“ ინტერესებისთვის, როგორც მისი სტრუქტურის, ასევე უმაღლესი ირანელი სამღვდელოების ნაწილის გამო.

 

აიათოლაების რეჟიმი ირანელთა მასებს ომის საფრთხისა და ცნობიერების მილიტარიზაციის გზით ამონებს. თუნდაც ეს ომი იყოს გააფთრებული ისლამოფობების (სომხეთის) ინტერესებისთვის მუსლიმების წინააღმდეგ, არც ირანის ისლამური რესპუბლიკის უმაღლეს სასულიერო პირებს და არც IRGC ეს ოდნავადაც არ უქმნის უხერხულობას. IRGC-ს ის არც ის უქმნის უხერხულობას, რომ ის კლავს "დისიდენტს" თეირანის და მისი მუსლიმი მოკავშირეების პოლიტიკით სირიასა და ერაყში.

 

რუსმა ბლოგერმა ანატოლი ნესმიანმა ცოტა ხნის წინ გამოაქვეყნა სტატია სახელწოდებით "შიდა კონფლიქტი" (https://telegra.ph/Vnutrennij-konflikt-07-07 ), რომელიც ეძღვნება სახელმწიფო პოლიტიკაზე ზემოქმედების შეიარაღებული ფორმირებების ფენომენს (მათ შორის PMC). აქ მან საკმაოდ ზუსტად აღწერა ირანის "ისლამური რევოლუციის გუშგთა კორპუსი" (IRGC) და უწოდა მას "არალეგალურ შეიარაღებულ ფორმირება" (რაც, პრინციპში, მართალია):

 

„არალეგალური შეიარაღებული დაჯგუფების ინსტიტუციონალიზაციის მაგალითია ირანის IRGC. ის ასევე შეიქმნა არმიის საპირწონედ, რომლის ლოიალობა რევოლუციის შემდეგ აშკარა არ იყო აიათოლაებისთვის. ირან-ერაყის ომის დროს გენერლებმა ყველაფერი გააკეთეს ამ კლერიკალური შეიარაღებული დაჯგუფებების მოსაგერიებლად, მაგრამ ისინი გადარჩნენ ორ პარალელურ ომში - გარე მტერთან და შიდა მტერთან, მოემატათ გავლენა და აჰმადინეჟადის დროს მათ მოახერხეს ჯარის დამარცხება აპარატულად, რომელმაც მიიღო კონტროლი ქვეყნის ნავთობის ინდუსტრიაზე სანქციების გვერდის ავლით მისი „შავ-ბნელი“ ვაჭრობის განსახორციელებლად. რესურსების მოპოვების შემდეგ, IRGC-მ ფაქტობრივად დაიმორჩილა არმია, მაგრამ ამ ბრძოლის დროს იგი იქცა ისეთ უზარმაზარ და შიდა კონფლიქტურ სტრუქტურად, რომ მას შეუძლია არსებობდეს მხოლოდ როგორც გარე აგრესიის ინსტრუმენტი. ამიტომ, დღევანდელი ირანი არის წმინდა წყლის აგრესორია და სანამ IRGC იარსებებს, ეს ბოლომდე ასე იქნება. - წერს ანატოლი ნესმიანი.

 

თუ გავიხსენებთ ბოლო დროს IRGC-ს "იარაღის ჟღარუნს" აზერბაიჯანის საზღვრებთან, მაშინ უნდა განვაცხადოთ, რომ ეს სტრუქტურა დღეს ყველაფერს აკეთებს იმისათვის, რომ თეირანის პოლიტიკა მეზობლების მიმართ აგრესიული გახდეს და ასევე ითრევს ისლამურ რესპუბლიკას არაბუნებრივი ალიანსში ერევნის ანტიისლამურ რეჟიმთან.

 

და, რა თქმა უნდა, არიან ისეთებიც, ვინც ირანის აგრესია და „ჩათრევა“ სამხრეთ კავკასიაში შესაძლო ომში „ირანის ვითომდა ეროვნული ინტერესებით“ „ასაბუთებენ“, მიმართავენ რა აგრესიულ თურქოფობიას. მათ შორის ირანელი პოლიტოლოგი ეჰსან მოვახედიანი გამოირჩევა.

 

ცოტა ხნის წინ, სატელევიზიო ინტერვიუში ეჰსან მოვაჰედიანმა თქვა, რომ ირანи გავლენას კარგავს ცენტრალურ აზიაში, რომელიც სავარაუდოდ „ყოველთვის იყო ირანული და არა თურქული გავლენის სფერო“. სამარყანდი და ბუხარა, მისი თქმით, ირანული კულტურის გავლენის ქვეშ უნდა იყვნენ და არ უნდა ეკუთვნოდნენ თურქულ სამყაროს, როგორც მისი თქმით, ამის მიღწევას თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ თაიფ ერდოღანი ცდილობს. მაგრამ ისრაელი და აშშ ამჟამად უფრო მეტ ინვესტიციებს ახორციელებენ ცენტრალურ აზიაში. ასე გამოეხმაურა მოვახედიანი ერდოღანის სიტყვებს ირანის მიერ ზანგეზურის დერეფნის გახსნის შეფერხების შესახებ და კვლავ დაადანაშაულა აზერბაიჯანი სომხეთის სამხრეთ ნაწილის ოკუპაციის მცდელობაში, რისთვისაც, სავარაუდოდ, იგეგმება ზანგეზურის დერეფნის შექმნა და ირანის გამიჯვნა სომხეთის საზღვრებიდან (ამის შესახებ ნათქვამია მოვახედიანის Twitter-ის გვერდზე).

 

შეგახსენებთ, რომ ზანგეზურის დერეფანი არის სატრანსპორტო დერეფნის პროექტი, რომლის სიგრძე დაახლოებით 40 კილომეტრია. ამ მარშრუტის განხორციელება იგეგმება აზერბაიჯანის დასავლეთ რეგიონებსა და აზერბაიჯანის ნახიჩევანის ავტონომიურ რესპუბლიკას შორის სატრანსპორტო კავშირების დამყარების მიზნით. ამრიგად, ყალიბდება პირდაპირი სახმელეთო გზა თურქეთიდან აზერბაიჯანისკენ, იქიდან კი უკვე კასპიის ზღვის გავლით ცენტრალურ აზიასა და ჩინეთში მისასვლელი. ეს მარშრუტი არ არის „ხიფათის შემცველი“ ირანისთვის, პირიქით - ის უფრო მეტ შესაძლებლობებს იძლევა ირანული ტრანზიტისთვის ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფნის გასწვრივ, რადგან ნახიჩევანისა და ზანგეზურის რკინიგზის მეშვეობით ირანს შეუძლია დაუკავშირდეს რუსეთის რკინიგზას.

 

მაგრამ, მოვახედიანის თქმით, ირანს ეშინია ზანგეზურის დერეფნის გახსნის, რადგან ეს ნიშნავს „ირანის გამოთიშვას კავკასიის პოლიტიკური გეოგრაფიიდან“. ამის შესახებ ირანული საინფორმაციო საიტი Farda News იუწყება. გამოცემა აღნიშნავს: „ამ პროვინციის ბაქოს რესპუბლიკაში შეერთება ირანსა და სომხეთს შორის სახმელეთო საზღვრის სრულ აღმოფხვრას ნიშნავს“.

 

გაცილებით ადრე, 2023 წლის აპრილში, ეჰსან მოვაჰედიანმა პირდაპირ თქვა, რომ ირანი მზად იყო სამხედრო კონფრონტაციაში შესულიყო ნებისმიერ ქვეყანასთან „სომხეთის საზღვრის დასაცავად“. კითხვაზე „რატომ არის სომხეთთან საზღვარი ირანისთვის ასე მნიშვნელოვანი? რისთვის არის მზად ირანი თავისი უსაფრთხოებისთვის?“ ეჰსან მოვაჰედიანმა ასე უპასუხა:

 

„საზღვარი სომხეთთან ძალიან მნიშვნელოვანია ირანისთვის. ერთ-ერთ სატელევიზიო გადაცემაში ვთქვი, რომ თუნდაც სომხეთის მთავრობა არ ანიჭებდეს სათანადო მნიშვნელობას ირანთან მოსაზღვრეობას, ირანის ისლამური რესპუბლიკა აბსოლუტურად მზად არის სამხედრო დაპირისპირებაში შევიდეს ნებისმიერ ქვეყანასთან ამ საზღვრის დასაცავად. ამის მიზეზი აშკარაა: თუ ეს საზღვარი მოიხსნება, ირანი გარშემორტყმული იქნება თურქული ქვეყნებით... 

 

... სომხეთს შეუძლია დადოს სამხედრო და თავდაცვითი კონტრაქტები ირანთან, გააფართოვოს სამხედრო თანამშრომლობა, გაგზავნოს თავისი სამხედრო პერსონალი ირანში საწვრთნელად, შექმნას პირობები ირანის უფრო ფართო ეკონომიკური ყოფნისთვის ქვეყნის სამხრეთში და ა.შ. რაც უფრო მეტი ირანელია სამხრეთ  სომხეთში, მით უფრო რთული იქნება ამ ტერიტორიაზე თავდასხმა და მისი გამოყოფა...“

 

უფრო სავარაუდოა, რომ ირანი IRGC-ს სახით, აპირებს თავად მოახდინოს და დაიმონოს სომხეთი. როგორც ჩანს, სომხეთი იქნება პირველი ქვეყანა, რომელიც მთლიანად აიღებს IRGC-ს და აიღებს მთელ სომხეთსა და მის რესურსებს. IRGC კორპორაცია დღეს ხდება მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც ხელს უშლის სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მშვიდობის დამყარებას და კომუნიკაციების განბლოკვას.

 

 

ალექსანდრე ზაქარიაძე

წაკითხულია : 595