ანალიტიკა

სომხეთმა ახალი წელი „არცახისა“ და გარეგინ II-ის სატელევიზიო მიმართვის გარეშე აღნიშნა. ეჩმიაძინმა თავისი როლი შეასრულა?

02.01.24 12:15


2023 წლის დასასრული და 2024 წლის დასაწყისი სომხეთის რესპუბლიკაში მრავალი თვალსაზრისით სიმბოლური იყო.

 

  ჯერ ერთი, სომხეთმა დამოუკიდებლობის წლების განმავლობაში პირველად აღნიშნა ახალი წელი სეპარატისტული „არცახის“ ქიმერული ნარჩენების გარეშე ყარაბაღის საგარეო, აზერბაიჯანულ ტერიტორიაზე. 2024 წლის 1-ლი იანვრიდან სეპარატისტული „არცახი“ დაიშალა და ფორმალურად თვითლიკვიდირებულ იქნა კიდეც.

 

მეორეც, ახალი წლის წინ ცნობილი გახდა, რომ სომხეთის საზოგადოებრივი ტელევიზიით ყოველთა ჰაიათა კათოლიკოსის გარეგინ II-ის საახალწლო მიმართვა არ იქნება ნაჩვენები. ეს პირველად მოხდა დამოუკიდებელი სომხეთის ისტორიაში. ამჯერად სომხეთის ხელისუფლებამ ოფიციალურად უარი თქვა ყოველთა ჰაიათა კათოლიკოსის ტრადიციული საახალწლო მიმართვის გადაცემაზე ქვეყნის საზოგადოებრივი ტელევიზიით.

 

„სამწუხაროდ, ამ ახალი წლის ღამეს უსიამოვნო ინციდენტის წინაშე აღმოვჩნდებით პირისპირ. დამოუკიდებლობის ისტორიის მანძილზე, ვაზგენ I-ის დროიდან მოყოლებული (ყოველთა ჰაის კათოლიკოსი ყოველთა ჰაიათა 1955-1994 წწ.), საახალწლოდ პატრიარქის მიმართვა ტრადიციულად ქვეყნის მეთაურის მიმართვას წინ უძღოდა საზოგადოებრივი ტელევიზიით. წელს კი, ბოლო წუთს, საზოგადოებრივმა ტელევიზიამ ყოველგვარი მიზეზის გარეშე გამოაცხადა, რომ პატრიარქის ტრადიციული საახალწლო მიმართვა ეთერში არ გავა შუაღამემდე“, - ნათქვამია ეჩმიაძინის პრესსამსახურის განცხადებაში.

 

აღინიშნა, რომ საზოგადოებრივმა ტელევიზიამ კათალიკოსის საახალწლო მიმართვის გადაცემა „ნოვოსტის“ საღამოს წინადადებით გამოსცა. „ეს წინადადება მიჩნეული იქნა არასათანადოდ და უარყოფილ იქნა“, - ნათქვამია განცხადებაში.

 

ეჩმიაძინის სომხურ (ჰაი) სამოციქულო ეკლესიასა და ნიკოლ ფაშინიანის მთავრობას შორის 2018 წლიდან დაძაბული ურთიერთობა შეინიშნება. სსე-მ, კათოლიკოს გარეგინ II-ის ხელმძღვანელობით, არაერთხელ გააკრიტიკა სომხეთის ხელისუფლება ყარაბაღის საკითხთან დაკავშირებით მათი პოლიტიკის გამო და დაადანაშაულა ე.წ. „არცახის“ „არასაკმარის მხარდაჭერაში“, ფაქტობრივად, არასაკმარისი ძალისხმევის გაღებაში აზერბაიჯანული მიწების ოკუპაციის შესანარჩუნებლად. 44 დღიანი დამარცხების შემდეგ, ეჩმიაძინმა ფაშინიანი სეპარატისტების „ჩაბარებაში“ დაადანაშაულა. მან სომხეთის ხელმძღვანელობას მოუწოდა "გადადგეს".

 

დღეს კი ირკვევა, რომ 2024 წლის დასაწყისიდან ჰაებს არც „აწახი“ აქვთ და არც გარეგინ მეორის „ტელეკურთხევა“. თუმცა, ეჩმიაძინის როლის შემცირება სომხურ პოლიტიკაში სრულებით ბუნებრივია „სომხური პროექტის“ ტრანსფორმაციის თვალსაზრისით, რომელიც შეიქმნა გარე ძალების, იგივე ვატიკანის მიერ.

 

ერთ დროს სწორედ ეჩმიაძინმა ითამაშა მთავარი როლი ჰაიური ნაციონალიზმის დამკვიდრებაში. ასევე სომხურ-გრიგორიული რელიგიის, როგორც ეთნიკური ჰაების, ისე ჰაიზირებული სხვა ეთნიკური ჯგუფების გაბრუებისას ისტორიული მითებით „დიადი სომხეთის“ შესახებ.

 

დღესდღეობით ეჩმიაძინმა თავისი როლი უკვე დიდწილად შეასრულა. ვატიკანი, რომელიც ფაქტობრივად ეჩმიაძინის მცველია, ზეგავლენას ახდენს ჰაიურ პოლიტიკასა და ელიტაზე საფრანგეთის მეშვეობით, რომელიც დაკავშირებულია მასთან შუამავლების მეშვეობით ან უშუალოდ. მას აღარ სჭირდება ეჩმიაძინი, რომელიც ძალიან მჭიდროდ არის დაკავშირებული რუსეთთან და რუსეთის სპეცსამსახურებთან. გარდა ამისა, ის ზედმეტად „კონსერვატიულია“ იმ ფონზე, რაც იგივე პაპი ფრანცისკეს მიერ ინერგება, კერძოდ, კათოლიკური ეკლესიის ლიბერალიზაცია.

 

ეჯმიაძინი ვერც ახალ გეოპოლიტიკურ სქემებში ჯდება , რომლებშიც ახალი ხელისუფლება ცდილობს სომხეთის ინტეგრირებას. უპირველეს ყოვლისა, ინდოეთთან თანამშრომლობით, რომელმაც, როგორც ჩანს, ერევნის ხელისუფლების გეგმების მიხედვით, უნდა ჩაანაცვლოს რუსეთი, როგორც სომხეთის „დამპურებელმა და მფარველმა“. რუსეთთან „ალიანსში“ გარკვეული აქცენტი კეთდებოდა ე.წ.  „ქრისტიანული სოლიდარობაზე“ და ეჩმიაძინი აქ მოთხოვნადი იყო, ინდოეთთან ურთიერთობაში კი ჰაიური „ქრისტიანობა“ სრულიად უადგილოა. 

 

როგორც ცნობილია, თავად ინდოეთში ქრისტიანები დისკრიმინაციას და დევნას განიცდიან, ხშირად არანაკლებ მუსულმანებზე. ინდოეთთან დაახლოების ფაქტორებად, ჰაი ნაციონალისტები იყენებენ საერთო ისლამოფობიას, „საერთო არიულ წარმოშობას“, „საერთო განსაკუთრებულ სიძველეს“ და ა.შ., მაგრამ არა „ქრისტიანობას“.

 

რა თქმა უნდა, ეჩმიაძინი სომხური პოლიტიკიდან არსად წავა. ის უკიდურესი რევანშისტური ძალების მიზიდულობის ცენტრი გახდება. მათთვისაც, ვისაც პრეტენზია აქვს საქართველოს მიმართ.

 

არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეჩმიაძინმა საქართველოს ტერიტორიაზე არსებულ სულ მცირე 442 ქართულ ეკლესიაზე ოფიციალური პრეტენზია განაცხადა და მათ დათმობას არ აპირებს.  აზერბაიჯანული ყარაბაღისა და საქართველოს სამცხე-ჯავახეთის მიმართ პრეტენზიების ჩათვლით, რომლებიც, ჰაი ნაციონალისტებისა და რევანშისტების ტერმინოლოგიით, „ოდითგანვე სომხური მიწებია“.

 

ალექსანდრე გედევანოვი (გედევანიშვილი)

წაკითხულია : 541


დატოვეთ კომენტარები

(გთხოვთ, კომენტარებში თავი შეიკავოთ რელიგიური, რასობრივი და ნაციონალური დისკრიმინაციის გამოხატვისაგან, ნუ გამოიყენებთ სალანძღავ და დამამცირებელ გამოთქმებს, ასევე კანონსაწინააღმდეგო მოწოდებებს.)

გამოაქვეყნეთ
დასაშვებია 512 სიმბოლოს შეყვანა

ახალი ამბები