ანალიტიკა

სომხებმა დაპყრობილი ქართული ეკლესია გადააქციეს სათივედ: მკრეხელობა ფარავნის ტბის სანაპიროებზე
04.07.19 16:45

ფარავანის ტბა და მისი შემოგარენი წმინდა ადგილია მთლიანი საქართველოსთვის, ყველა მართლმადიდებელი ქართველისთვის. თავისი მნიშვნელობის მიხედვით, ის ანალოგიურია უძველეს დედაქალაქ - მცხეთასთან. ფარავანის ტბის სანაპიროებიდან, დაიწყო წმინდა ნინომ თავისი გზა საქართველოს გარშემო. აქედან დაიწყო საქართველოს გაქრისტიანება!

ამიტომ არსებობს 40 დღიანი მომლოცველობის ტრადიცია ამ მარშრუტის მიხედვით. წელს საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმაც გაიარა ამ გზის დასაწყისი მომლოცველებთან ერთად.

ისტორიულად არანაირი სომხები არ ცხოვრობდნენ ფარავნის ტბის მახლობლად. ყველა სომხური ლეგენდა „ფარვანას ტბის“ შესახებ სხვა არაფერია, როგორც ლიტერატურული ზღაპრები, რომლებიც ისტორიულად არ არიან გამყარებულნი.

სომეხი გადმოსახლებულები გამოჩნდნენ აქ 1830 წელს და მიითვისეს ძველი ქართული ეკლესიები. საბჭოთა ხელისუფლების დამყარებით ეს ეკლესიები მიტოვებულნი იყვნენ ან კიდევ გადაიქცნენ საყოფაცხოვრებო შენობებად. მათ შორის, სომხურ სოფელ ფოკაში მდებარე ეკლესიაში საქონელი ჰყავდათ. სომხებმა პრინციპულად არ დაუბრუნეს ქართველებს ის ეკლესია, რომელიც კარგად იყო შემონახული. დღეს ამ ეკლესიაში სათივეა (შესაძლებელია, რომ ამ წმინდა ადგილას ისევ საქონელს ინახავენ).

ზუსტად ამას ადასტურებს მასალა: „რისთვისაა საჭირო სათივე ჯავახკის სომხურ ეკლესიაში?“ (https://infoteka24.ru/2019/07/01/39268/?fbclid=IwAR2ZYiFqo_4ufncB9CaxIaQKmO78VHqlo4UXLFdfQfwdM9ONMvkv2bnpISE )

„კარანფილიანის ახალი ფილმი „ჯავახკის განძი - ფარვანას ტბა“ ( https://youtu.be/hKeUJPxkH7g ) მოგვითხრობს ძველი სომხური პროვინციის ჯავახკის ისტორიასა და თანამედროვე მდგომარეობას. სხვა საკითხებთან ერთად, ავტორი ეხება შემაშფოთებულ ფაქტს სოფელ ფოკაში, რომელიც მის მიერაა დაფიქსირებული.

ამჟამად სომეხი გლეხები ადგილობრივ ეკლესიას თივის შენახვისთვის იყენებენ. თუმცა, ეს არ არის სიწმინდის წაბილწვა, არამედ მისი გადარჩენაა, რადგან საბჭოთა კავშირის დაქცევის შემდეგ საქართველოს მთავრობა ატარებს საკულტო ნაგებობების გაქართველების კურსს და აცხადებს სომხურ ტაძრებს ქართულად. ეკლესიის დაკავება რაიმე სახით გახდა ერთადერთი შანსი მისი გადარჩენისა. ახლა ტაძარი გარემონტებულია, იქ სიმშრალეა და მის მოკაზმულობას აქვს შანსი შენარჩუნდეს თავდაპირველი სახით საუკეთესო დროებამდე“.

ასევე ფილმში მეორდება ყალბი ანტი-ისტორიული თეზისები იმის შესახებ, რომ სამცხე-ჯავახეთი თითქოს „სომხური მიწაა“, რომ ის, ვითომ, იყო ისტორიულად „დიდი სომხეთის გუგარკის პროვინციის ნაწილი“ და რა თქმა უნდა არც ერთი სიტყვით არ არის ნახსენები თუ როგორი დიდი მნიშვნელობა აქვს სამცხე-ჯავახეთსა და განსაკუთრებით ფარავნის ტბას მთლიანი საქართველოსთვის.

პარადოქსია, მაგრამ, როდესაც საქართველოში დაიწყო მართლმადიდებლური სიწმინდეების აღორძინება - სომხებმა გააკეთეს ყველაფერი, რომ არ მისცენ ქართველებს სოფელ ფოკაში მდებარე ეკლესია.

მეტიც, ისინი ყველაფერს აკეთებენ, რომ ხელი შეუშალონ განახლებას ამ მართლმადიდებლური მონასტრისა, წმინდა ადგილისა, რომელიც დიდი მნიშვნელობის მატარებელია თითოეული ქართველისათვის.

აი, რას წერს ქართველი ბლოგერი დავიდ ვართუმაშვილი (http://vartumashvili.com/paravani):
"სომხურ სოფელში არის ორი ქართული მონასტერი, მამათა და დედათა, ორივეს სახელწოდებაა წმინდა ნინოს სახელის. მამათა მონასტერი სოფლიდან ცოტა გამოყოფილადაა, თანამედროვეა და ტურისტისთვის დიდ ინტერესს არ წარმოადგენს. დედათა მონასტერი, ცნობილია მთელი ქვეყნის მასშტაბით, იკავებს მაღლობს ფოკას შუაში და აქვს საინტერესო ისტორია. დაიწყო ის იმით, რომ 1988 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია მეორემ ტაძრის გვერდით სოფელში ძველი სახლი შეიძინა და იქ ჩაეწერა, რათა ჰქონოდა შესაძლებლობა ამ ადგილების მონახულებისა, რომელთაც იმ დროისთვის სასაზღვრო ზონის სტატუსი ჰქონდა და ხელმისაწვდომი არ იყო. 1992 წელს, დედა ეპისკოპოსი ელიზაბეტი და ორი მორჩილი მივიდნენ ფოკაში მონასტრის დასაფუძნად. პატრიარქის სახლი დაკავებულ იქნა სომხური ოჯახის მიერ. პირველი წელს მონაზვნები ამ ადამიანებთან მეზობლები იყვნენ, მათ შორის ოთახს ფარდა ყოფდა. ეს იყო გადარჩენის წლები. აღორძინება მხოლოდ 2001 წელს დაიწყო“.

იმ დროს ქართულ მიწაზე , როდესაც სომეხი ბოევიკები აფხაზეთში კლავდნენ და აძევებდნენ ქართველებს მშობლიური სახლებიდან, საქართველოს პატრიარქს და მონაზვნებს მათ მიერ კანონიერად ნაყიდი და დაფუძნებული სახლი არ შეუძლიათ განკარგონ. ადგილობრივმა სომხებმა თვითნებურად დაიკავეს სხვისი სახლი და მიილტვიან „გააძევონ“ ქართველი მონაზვნები 9 წლის მანძილზე.

ქართველებს არ აქვთ უფლება საკუთარ ნაყიდ სახლზე იმიტომ, რომ ეს „არ მოსწონთ“ სომხებს და მათ უნდათ იცხოვრონ სხვის სახლში! ამ დროს კი სხვა სომხები აფხაზეთში გააძევეს და მოკლეს თავიანთი ქართველი მეზობლები და „თასივით“ ხელში ჩაიგდეს მათი სახლები. თუ კი, ღმერთმა არ ქნას, რუსეთს მაშინ მხარდაჭერა გამოეცხადა სომხების სეპარატიზმისთვის სამცხე-ჯავახეთში, ეჭვის შეპარვაც არ შეიძლებოდა, რომ ქართველი მონაზვნები სასტიკად მოკლულნი იქნებოდნენ „სომეხი ქრისტიანი ძმების“ მიერ.

მართლაც, მხოლოდ პატრიარქისა და ქართველი მონაზვნების ქრისტიანული თავმდაბლობა და თვინიერებაა გასაკვირი. მაგრამ, როგორც გამოცდილება გვიჩვენებს, სომეხი ნაციონალისტები არ აფასებენ ქრისტიანულ დამოკიდებულებას საკუთარ თავთან. ისინი აღიქვამენ ამას, როგორც "სისუსტეს" და ყოველგვარი ზომის გარეშე თავხედდებიან.

ასევე დავით ვართუმაშვილი წერს, რომ „წმინდა ნინოს ეკლესია, რომელიც მონასტერს მოიცავს, XI საუკუნის ქართული არქიტექტურის ძეგლია. იმ ეპოქისთვის, როდესაც საქართველოში უზარმაზარ კათედრალებს აშენებდნენ, მათ შორის სვეტიცხოველს მცხეთაში და ალავერდს კახეთში, ფოკას პატარა ბაზილიკა ღარიბულად ჩანს. ალბათ, ეს მიუთითებს იმაზე, რომ იმ დროს აქ მცირერიცხოვანი მოსახლეობა ცხოვრობდა. იმ მომენტისათვის, როდესაც პატრიარქმა შეიძინა სახლი სამეზობლოს, ეკლესიას უკვე არ ჰქონდა სახურავი. მისი აღდგენა შესაძლებელი გახდა 2002 წელს. სამხრეთ ფასადში შენარჩუნდა დეკორი, ასევე კედლის ფრესკების ფრაგმენტები, რომლებიც შესრულებულია ძველი ქართული ასომთავრული დამწერლობით. ორ წარწერაში აღნიშნულია იოანე V ოქროპირი, როგორც ეკლესიის ყოფილი ქტიტორი, ხოლო კარებიდან ხელმარჯვნივ - „ოსტატი ბავრელიუსი“ ტაძრის მშენებელი“.

გამოდის, რომ სომეხმა ნაციონალისტებმა პატრიარქს ეკლესია სახურავის გარეშე გადასცეს. და 9 (!) წლის განმავლობაში ხელს უშლიდნენ მონასტრის აღდგენასა და განახლებას. ხოლო ძველ ქართულ ეკლესიას, რომელიც იყო უკეთეს მდგომარეობაში, სახურავით, გადააკეთეს სათივედ. ამასთანავე, მშვენივრად იცოდნენ, რომ ქართველ სასულიერო პირებს, მონაზვნებსა და მომლოცველებს სალოცავი ადგილი არ ჰქონდათ.

კარგით, დაიპყარით სხვისი ეკლესია. მაშინ თქვენ თვითონ ილოცეთ იქ! რატომ მკრეხელობთ? რატომ აკეთებთ ამ წმინდა ადგილისაგან სათივეს (თუ არა საქონლის ბეღელს)?!

მაგრამ არა! ადგილობრივ სომხებს, როგორც ჩანს, ეკლესია, როგორც ღვთის ტაძარი ისე აბსოლუტურად არ სჭირდებათ. მათ ის სათივედ გადააქციეს იმისათვის, რომ არ მისცენ იგი მის კანონიერ მეპატრონეებს - ქართველებს.

აი ასეთი „მეგობრობა და ხალხთა ძმობაა“ და შეგახსენებთ, ეს ხდება არა ოკუპირებულ აფხაზეთში, არამედ თითქმის საქართველოს სასულიერო ადგილას, ქვეყნის წმინდა ადგილას, საიდანაც დაიწყო ქრისტიანობის გავრცელება.

სომეხი გადმოსახლებულების მკრეხელობა ქართული წმინდა ადგილების მიმართ დაუყოვნებლივ უნდა შეჩერდეს. ძველი ეკლესია სოფელ ფოკასი, სადაც გააკეთეს სათივე და ბეღელი საქონლისთვის, უნდა გადაეცეს საქართველოს მართლმადიდებლურ ეკლესიას და ხელახლა უნდა აკურთხონ, რათა აქ განახლდეს ღვთისმსახურება.



KavkazPlus

წაკითხულია : 1270