არბატი - სომხური ლობი აქტიურად მუშაობს კერძო სამხედრო კომპანიების (ЧВК)  შექმნის პროექტზე
12.07.23 13:20

ბოლოდროინდელმა მოვლენებმა, როგორც რუსეთ-უკრაინის ომში, და განსაკუთრებით ევგენი პრიგოჟინის ბოლო აჯანყებამ ვაგნერის PMC-ით მოსკოვის წინააღმდეგ მისი კამპანიით, აჩვენა, რომ თანამედროვე გეოპოლიტიკურ კომბინაციებში კერძო სამხედრო კომპანიების (PMCs) როლი ერთი-ორად გაიზარდა. ამიტომ, ეჭვგარეშეა, რომ სადაც არ არის გზა დიდი სახელმწიფოების რეგულარული ჯარების მოზიდვისა საეჭვო გეოპოლიტიკური ამოცანების გადასაჭრელად, PMC-ები ჩაერთვებიან. ან PMC-ები შეიქმნება საეჭვო გეოპოლიტიკური პროექტებისთვის.

 

ყველა საერთაშორისო ნორმის გათვალისწინებით,უახლეს საეჭვო გეოპოლიტიკურ პროექტებს შორის სრულიად განწირული და უპერსპექტივო ჩანს აზერბაიჯანის ყარაბაღის რეგიონში სეპარატისტული „არცახის“ „გადარჩენის“ პროექტი. როგორც არ უნდა ცდილობდნენ სომეხი ნაციონალისტები აიძულონ რუსეთი და ირანი იბრძოლონ „არცახის“ სეპარატისტებისთვის, ისინი წარმატებას ვერ მიაღწევენ, ვინაიდან რუსეთის ფედერაცია და ირანი უფრთხილდებიან თავიანთ დარჩენილ ძალებს, შესაძლებლობებს, აქვთ დიდი ომის შიში (ირანის შემთხვევაში) და, შესაძლოა, შიშობენ საკუთარი სახელმწიფო იმიჯის, ასევე  სახელმწიფოს გამო გაეროს ან საერთაშორისო სამართლის ფარგლებში.

 

დღეს სომხური ლობი აქტიურად მუშაობს სომხეთის ინტერესებიდან გამომდინარე შეიარაღებული ძალების PMC რეჟიმში ჩართვის პროექტებზე. ამ გეოპოლიტიკურმა ავანტიურამ შესაძლოა სამხრეთ კავკასიის რეგიონი „ააფეთქოს“ და ეს უარყოფითად აისახება რეგიონის ყველა ქვეყანაზე, მათ შორის საქართველოზეც. უფრო მეტიც, ამ PMC-ის ხერხემალი, როგორც ჩანს, ჩამოყალიბდება არა მხოლოდ სომხეთის, „არცახის“ და აფხაზეთის სომხებისგან. დიდი ალბათობით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ "სომხური PMC" მორიგ ძირითად "საზარბაზნე ხორცად" ისევ რუსებს გამოიყენებენ.

 

იმდენად მნიშვნელოვანი გახდა სომხური ბატალიონის ARBAT-ის შექმნა, რომლის შესახებაც Kavkaz Plus-მა დაწერა სტატიაში „ეჩმიაძინმა დალოცა სომეხი ბოევიკები უკრაინის წინააღმდეგ ომისთვის“ (https://kavkazplus.com/news.php?id=40470), რომ ეს ინფორმაცია გამოაქვეყნა ომის შემსწავლელმა ამერიკულმა ინსტიტუტმა ISW, რომელიც აანალიზებს რუსეთ-უკრაინის ომის ამჟამინდელ მდგომარეობას, 2023 წლის 2 ივლისით დათარიღებულ ანგარიშში:

 

„რუსული წყაროები ირწმუნებიან, რომ რუსი ოფიციალური პირები უკრაინაში ახლად შექმნილ სომხურ მოხალისეთა ბატალიონს აგზავნიან. რუსულმა წყაროებმა 2 ივლისს მოსკოვის სომხურ საკათედრო ტაძარში გამოსამშვიდობებელი ცერემონიალზე არბატის მოხალისეთა ბატალიონის ფოტოები გაავრცელეს. ერთი რუსული წყარო ვარაუდობს, რომ მოხალისეთა ბატალიონში შედიან სომეხი მოქალაქეები და ასევე ეთნიკური სომხები რუსეთის მიერ ოკუპირებული აფხაზეთიდან“.

 

აღნიშნული რუსული წყარო არის ილია გუსაროვის სტატია dzen.ru-ზე „სომხური ბატალიონი „არბატი“. რა არის ცნობილი? სომხური ურთიერთობები“ (https://dzen.ru/a/ZKFsFHlqQEdbjFCZ):

 

„30 ივნისს მოსკოვის სომხურ სამოციქულო ეკლესიაში გაიმართა ლენტისკენ მიმავალი შექმნილი სომხური ბატალიონის „არბატი“ მებრძოლების კურთხევის ცერემონია. ასე ამბობენ წყაროები. მე წარმოვადგენ ჩემს აზრებს.

 

როგორც ირკვევა, ბატალიონის ნამდვილი სახელია „არ-ბატ“. ცხადია, ამ სახელს არაფერი აქვს საერთო მოსკოვის ცნობილ ქუჩასთან, რომელსაც ნახევრად სომეხი ბულატ ოკუჯავა უმღერის. ეს არის რთული სიტყვა, რომელსაც აქვს ორი ძირი -ar (სომხური) და -bat (ბატალიონი).

 

დღეს გაზეთი გორლოვსკაია პრავდა აქვეყნებს გორლოვკას საპატიო მოქალაქის, ადგილობრივი კრივის ფედერაციის პრეზიდენტის, არმენ სარგსიანის განცხადებას. ის გულითადად ულოცავს იუსუფს დაბადების დღეს - ნამდვილ მეგობარს, კაცს, ჩეჩენი ხალხის მამაც, პატიოსან შვილს! ამ მიმართვაში არმენ სარგსიანი საკუთარ თავს არბატის ბატალიონის დამფუძნებელს უწოდებს.

 

ინტერნეტში მრავლად მოიძებნება პუბლიკაციები ბიზნესმენ არმენ სარქისიანის შესახებ. ვთქვათ, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ მას საკმაოდ რთული ბიოგრაფია აქვს. მაგრამ ჩემთვის, პირადად, ახლა ამას მნიშვნელობა არ აქვს. კარგ საქმეს აკეთებს.

 

როგორც ხედავთ, საეკლესიო ცერემონიას ესწრება ლეგენდარული აფხაზი "პიატნაშკას" მეთაური ახრა ავიძბა. არ გამოვრიცხავ, რომ ახალ ბატალიონში ჰამშენელი სომხები იყვნენ. ისინი აფხაზეთში ცხოვრობენ და ამ ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი ეროვნებაა, რიცხოვნობით მხოლოდ ოდნავ ჩამოუვარდება თვით აფხაზებს. ნამდვილი მებრძოლი. მათ შესანიშნავად გამოიჩინეს თავი ქართულ-აფხაზურ კონფლიქტში მარშალ ბაღრამიანის სახელობის ბატალიონის შემადგენლობაში (ცოტა მოგვიანებით ჩამოყალიბდა მეორე სომხური ბატალიონი).

 

ფოტოთი თუ ვიმსჯელებთ, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ სომხურ ეკლესიაში ცერემონიას რამდენიმე ათეული ადამიანი დაესწრო. არ არის საკმარისი ბატალიონისთვის. დავუშვათ, რომ აქ მისი ხერხემალია მხოლოდ წარმოდგენილი:

 

 

 

ცოტა დამაბნია სომხურმა დროშამ ოფიცრის შევრონზე:

 

 

 

ჩნდება კითხვა, სად მიდის ბატალიონი საერთოდ? სომხეთში? ნუ ღელავთ, ის მიდის იქ, სადაც უნდა წავიდეს. როგორც ჩანს, დროშა ისტორიულ სამშობლოს განასახიერებს. არ გამოვრიცხავ, რომ ახალი ქვედანაყოფის ზოგიერთ ჯარისკაცს სომხეთის მოქალაქეობა ჰქონდეს.

 

ძვირფასო მკითხველო, მე საგულდაგულოდ გადავქექე სომხური ტელეგრამ-არხები, რომლებიც პატრიოტულები არიან თავიანთი სამშობლოს მიმართ და კეთილგანწყობილი რუსეთის მიმართ. თუმცა, იქ „არბატის“ შექმნის შესახებ სიახლე ვერ ვიპოვე. ალბათ კარგად არ მიძებნია.

 

მაგრამ ამ ამბებს პროდასავლურ სომხურ არხებზე საკმაოდ ფართო კომენტარს უკეთებენ. აი, იმას, სადაც სამი დროშაა გამოსახული - სომხეთი, აშშ და ყვითელ-ლურჯი. ვეცდები, ვიყო ზედმიწევნით კორექტული, რათა არ გავაბრაზო ადვილად გულჩვილი ძენი. სომხური სახელებითა და გვარებით ამ კომენტარების ავტორები მაქსიმალურად გმობენ თანამემამულეებს. რბილად რომ ვთქვათ - არ მოსწონთ. აღშფოთებას გამოხატავენ შევრონებზე დროშის გამო. ზოგი მოუწოდებს „არცახში“ წასვლისკენ. აღელდნენ...

 

რუსულ არხებზე მოსაზრებები გაიყო. ვიცი, რომ აქაც გაიყოფა. სოჭის ბაზრების კრიტიკასთან ერთად, ბევრია მოწონება და მხარდაჭერა. იმედს გამოთქვამენ ტაჯიკური, ყირგიზული, უზბეკური და თუნდაც აზერბაიჯანული ეროვნული ბატალიონების შექმნისა. ჩემი პოზიცია მხარდაჭერაა. სწორედ ასე გავიმარჯვებთ! ” სტატიის დასასრული.

 

ის, თუ როგორი ენთუზიაზმით მიესალმება ARBAT-ის ბატალიონის შექმნას და მის მონაწილეობას რუსეთ-უკრაინის ომში (აშკარად მხარს უჭერს რუსეთის ფედერაციის აგრესიას უკრაინის წინააღმდეგ) სტატიის ავტორი , აჩვენებს, თუ როგორ შეიძლება ამ ბატალიონის "გაფართოება", რომელსაც ყველა პერსპექტივა აქვს გაუტოლდეს PMC  "ვაგნერის" მასშტაბებს (სომხურ დიასპორას აქვს ფული ასეთი PMC-ის დასაფინანსებლად). გასაგებია, რომ სტრუქტურისა და მისი ხელმძღვანელობის „ხერხემალი“ სომხებისგან იქნება. მაგრამ მთავარი "საზარბაზნე ხორცი" - დაქირავებულები, ისევე როგორც წამყვანი სამხედრო სპეციალისტებად, შესაძლოა, იქცნენ ამჟამინდელი არბატის ბოევიკების "იარაღის ძმები", ე.ი. ძირითადად რუსი ჯარისკაცები და ყოფილი „ვაგნერელები“, რომლებმაც ასევე გაიარეს რუსეთ-უკრაინის ომი.

 

უფრო მეტიც, უკრაინის ომში რუსეთის დამარცხებაც კი ვერ შეაჩერებს ასეთ PMC-ს. პირიქით, ეს მისცემს უამრავ პოტენციურ დაქირავებულს, რომლებმაც მიიღეს საბრძოლო გამოცდილება, მაგრამ იმედგაცრუებულნი არიან "რუსული იდეით" და მზად არიან იბრძოლონ ფულისთვის, სადაც "მომხმარებლები" უბრძანებენ. ისინი, როგორც ახალი PMC-ის ნაწილი, შესაძლოა გადავიდნენ „არცახის გასათავისუფლებლად“.

 

პრინციპში, ახალი „სომხური PMC“-ის შექმნა, რომლის ხერხემალი აშკარად „არბატი“-ს ბატალიონი იქნება, დიდი ხნის წინ იყო გათვალისწინებული. სტატიაში „კრასნოდარის, როსტოვისა და სტავროპოლის სომხური „სახალხო რესპუბლიკების“ მომავალი ბოევიკები PMC „ვაგნერის“ მეშვეობით კრიმინალებიდან „გმირებად“ იქცევიან", (https://kavkazplus.com/news.php?id=38852) "Kavkaz Plus" უკვე წერდა, რომ PMC-ის ოფიცერობა უკვე ემზადება ყარაბაღში ოპერაციისთვის.

 

ჯერ კიდევ ამ წლის დასაწყისში, Wagner PMC-ის მფლობელის ევგენი პრიგოჟინის მიერ მედლებით "სოლედარის დატყვევებისთვის" დაჯილდოვებისას, ასევე დაჯილდოვდა მოიერიშე ჯგუფის მეთაური ჰაიკ გასპარიანი ნიშნით "აბრეკი". მანამდე მას რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმაც გადასცა მედალი „გამბედაობისთვის“. ეჭვგარეშეა, რომ ეს „სომხური კადრები“, კრიმინალებთან ერთად, რომლებიც დღეს უკრაინაში „საბრძოლო გამოცდილებას“ იძენენ ვაგნერის PMC-ის რიგებში, ნებისმიერ დროს შეიძლება გადავიდნენ ყარაბაღში სეპარატისტებისთვის საბრძოლველად.

 

არბატის ბატალიონის გამოჩენას სომხური მედიაც გამოეხმაურა. უფრო მეტიც, ისინი პირდაპირ გამოხატავენ სურვილს, რომ რუსეთ-უკრაინის ომის „სკოლაგამოვლილი“ ახალი სამხედრო ფორმირება საბოლოოდ წავიდეს „არცახისთვის“ საბრძოლველად.

 

ავეტის ბაბაჯანიანის სტატია სახელწოდებით „არბატი“ სამშობლოს გადაარჩენს?“ გამოქვეყნდა 2023 წლის 8 ივლისს სომხურ გაზეთში „ჰრაპარაკ“ (https://hraparak.am/post/a27acfd056cf0c4c8ba073139ae66844) ეს სტატია კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს ჰაიკ გასარიანის „ვაგნერიანის“ როლს ARB-ის ფორმირებაში.

 

„30 ივნისს მოსკოვის სომხურ ეკლესიაში რუსეთ-ნორ-ნახიჩევანის ეპარქიის სულიერი წინამძღოლის ერზას ნერსისიანის მიერ რუსულ, უკრაინულ, ქართულ და აზერბაიჯანული მედიაში აქტიურად განიხილება სომხური მოხალისეთა ბატალიონის „არბატის“ მეთაურების კურთხევა. ბატალიონის მეთაური წარმოშობით არცახელი ჰაიკ გასპარიანია, რომელმაც სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა, რომ მათი მიზანი სამშობლოს მსახურებაა. უკრაინული პრესის ცნობით, სომხური სამხედრო კომპანიის ნათლია არმენ სარქისიანია, დონეცკის ოლქის ქალაქ გორლოვკას მკვიდრი, კრიმინალური ავტორიტეტი, რომელიც, უკრაინის დაზვერვის თანახმად, უკრაინის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე ზოგიერთი კოლონიას „მეთვალყურეობს“, ისევე როგორც რუსეთში. ჯგუფის უკან დგანან მსხვილი და გავლენიანი რუსი-სომეხი ბიზნესმენები.

 

ეს არის სომხური ბიზნესის, კრიმინალური ავტორიტეტების, ეკლესიისა და სამხედრო ძალების ერთობლიობა რუსეთში. ბატალიონის მეთაურმა თქვა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ სომეხი მებრძოლები დონბასში იბრძოდნენ სხვადასხვა სამხედრო შენაერთებში, ახლა მიღებულია გადაწყვეტილება ყველა სომეხი მებრძოლის ერთ სამხედრო ნაწილში გაერთიანების შესახებ. „ჩვენ გადავწყვიტეთ ხაზი გავუსვათ საერთოს: ისტორიასაც და პოლიტიკასაც... ამიტომ, ბატალიონი სომხეთის დროშის ქვეშ იბრძოლებს. იქნება ერთობა“, - თქვა მან. „არბატი“ შეიქმნა მხოლოდ დონბასში ომში მონაწილეობისთვის, თუ სომხეთის დროშის ქვეშ მოქმედმა სამხედრო ჯგუფმა შეიძლება სხვა მიზნები განახორციელოს, მათ შორის შიდა სომხურიც?

 

"არბატი" არის ახალი კერძო სამხედრო კომპანია, როგორიცაა "ვაგნერი". ბევრი ამბობს, რომ ვაგნერის ჯგუფის მიერ 24 ივნისს წარუმატებელი სამხედრო გადატრიალების მცდელობის შემდეგ, რუსეთის ხელისუფლებამ გადაწყვიტა მთლიანად არ ეთქვა უარი ასეთი ჯგუფების მონაწილეობაზე საომარ მოქმედებებში, არამედ, პირიქით, წაახალისა ახალი ასეთი ჯგუფების შექმნა, ვინაიდან რუსული არმიის სარდლობას სჭირდებოდა იმის უზრუნველყოფა, რომ ახლად შექმნილმა ჯგუფებმა შეავსონ უფსკრული, რომელიც წარმოიშვა ფრონტზე ვაგნერის ჯგუფის ბოევიკების წასვლის შემდეგ. მეორე მხრივ, ერთი დიდი ჯგუფის ნაცვლად მრავალი მცირე ჯგუფის შექმნით, შეიძლება მათი პოლიტიკური ამბიციების შეზღუდვა ქვეყანაში ძალაუფლების ხელში ჩაგდების მიზნით.

 

ასევე ახალი არ არის ეროვნების პრინციპით სამხედრო ნაწილების შექმნა. არსებობს ასეთი გამოცდილება სამამულო ომის შემდეგ, როგორიცაა სომხური ტამანის დივიზია. რუსეთის არმიაში ამ დრომდე იბრძვიან ჩეჩნური, თათრული, ბაშკირული და სხვა ეროვნული სამხედრო ნაწილები. არმიის სარდლობის გეგმის მიხედვით, ეროვნული სამხედრო ნაწილები ერთმანეთს შეეჯიბრებიან, რაც ბრძოლის ველზე უკეთეს შედეგებს მოიტანს. მაგრამ, ჩეჩნების, ბაშკირებისა და თათრებისგან განსხვავებით, რომლებიც რუსეთის შემადგენლობაში არიან ეროვნული ავტონომიები, სომხეთი დამოუკიდებელი სახელმწიფოა და, შესაბამისად, სომხური ეროვნული სამხედრო ჯგუფის ფორმირება არ ჰგავს სხვებს. ეს უზრუნველყოფს საუკეთესო შედეგებს ბრძოლის ველზე.

 

ამ ისტორიაში არის კიდევ ერთი საინტერესო დეტალი. ღონისძიებას, რომელიც სომხურ ეკლესიაში გაიმართა, "დონბასის ველური დივიზიის" მეთაური ახრა ავიძბა დაესწრო. ეს იმით აიხსნება, რომ „არბატი“ იმ დივიზიის შემადგენლობაში იმუშავებს, რომელსაც ავიძბა ხელმძღვანელობს. ავიძბა არა მხოლოდ რუსეთ-უკრაინის ომის აქტიური მონაწილე, თვითგამოცხადებული „დსრ“-ის გმირია, არამედ მშობლიურ აფხაზეთში მიმდინარე პოლიტიკური ცვლილებების ინიციატორი და აქტიური მონაწილე. 2020 წელს, ავიძბას ინიციატივით, სოხუმში გაიმართა საპროტესტო აქციები მოქმედი პრეზიდენტის რაულ ხაჯიმბას წინააღმდეგ, რომელიც იძულებული გახდა გადამდგარიყო ქვეყანაში სტაბილურობის შესანარჩუნებლად და ძმათამკვლელი ომის თავიდან ასაცილებლად. ცხადი იყო, რომ ავიძბა რუსეთის ხელისუფლების თანხმობით მოქმედებდა. და რუსეთის ხელისუფლებასთან შეთანხმებული იყო, რომ გარკვეული დროით დაეტოვებინათ დონეცკი და თანამემამულეებთან ერთად სოხუმში წასულიყვნენ, რათა ქვეყანაში მის მიერ გათვალისწინებული „სამართლიანობა“ დამყარებულიყო. მან აფხაზეთის ხელისუფლება თავისი ძმის კანონიერი ქურდის, ალხას ხასიკის მკვლელობაში დაადანაშაულა. აფხაზი და სომეხი მოხალისეთა ჯგუფი ავიძბას ხელმძღვანელობით სომხეთში 2020 წლის ნოემბრის დასაწყისში ჩავიდა სომხეთ-აზერბაიჯანის ომში მონაწილეობის მისაღებად, მაგრამ არ ჰქონდა დრო საომარ მოქმედებებში მონაწილეობის მისაღებად.

 

ჩინეთის კომუნისტების ლიდერმა მაო ძედუნმა თქვა: "ყველა კომუნისტმა უნდა გააცნობიეროს შემდეგი ჭეშმარიტება: იარაღი შობს ძალას". ეს ეხება არა მხოლოდ ჩინეთს. ჰაიკ გასპარიანისთვის და მისი ბატალიონის მებრძოლებისთვის რუსეთი ამ მომენტში შეიძლება იყოს მათი სამშობლო და სომხური სამოციქულო ეკლესიის კურთხევის მიღებით ისინი წავლენ უკრაინის ფრონტზე, რათა დაეხმარონ რუსეთის გამარჯვებას უკრაინასთან.

 

მაგრამ ბატალიონის მეთაურმა გასპარიანმა, როგორც არცახის მკვიდრმა, არ იცის, რომ მის ნამდვილ სამშობლოს, სომხეთსა და არცახს მეტი დახმარება სჭირდება. არა მარტო დახმარება, არამედ გადარჩენაც კი. არ არის გამორიცხული, რომ სომხური ბატალიონი უპირველეს ყოვლისა ამ მიზნით შეიქმნას, უბრალოდ, ამის შესახებ ჯერ ხმამაღლა არ საუბრობენ. როდესაც ვსაუბრობთ სომხეთის გადარჩენაზე, პირველ რიგში ვგულისხმობთ ხსნას დღევანდელი ხელისუფლებისგან. მეტიც, რუსეთის ხელისუფლება არ იქნება წინააღმდეგი ამ სამაშველო გეგმის განხორციელების“. სტატიის დასასრული.

 

გაზეთი „ჰრაპარაკი“ აღიარებს, რომ "არბატი" არის ახალი PMC, როგორიცაა ვაგნერი. გაზეთი განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, თუ რატომ გადაწყვიტა რუსეთის ხელისუფლებამ  უარი არ ეთქვა ასეთი ჯგუფების საომარ მოქმედებებში ჩართვაზე ვაგნერელთა წარუმატებელი სამხედრო გადატრიალების მცდელობის შემდეგ 24 ივნისს, , არამედ წაახალისა „უფსკრულის შესავსებად, რომელიც წარმოიშვა ფრონტზე ვაგნერის ბოევიკების წასვლის შემდეგ. მეტიც, აჯანყებული „ვაგნერელების“ მიმართ დევნა არ განუხორციელებიათ.

 

მაგრამ ბოლოს და ბოლოს, სომხურ ნაციონალისტურ პროექტში „უფსკრული“ ყარაბაღიდან რუსი სამშვიდობოების გაყვანის შემდეგაც გაჩნდება. გამოცემა Hraparak კი აშკარად იმედოვნებს, რომ მომავალში ბატალიონის "არბატი" და მასზე დაფუძნებული PMC-ების საქმიანობა მიმართული იქნება „სომხეთისა და არცახის გადარჩენისკენ“. ფაქტობრივად, იქმნება სტრუქტურა, რომელიც რუსული იარაღით იქნება „გაჭედილი“ და „ხორცშესხმული“ სომხური ინტერესებისა და „არცახის“ სეპარატისტებისთვის ბრძოლაში.

 

ეს არის „არბატის“ ჩამოყალიბების აჩქარების მიზეზი – სეპარატისტებს ცოტა დრო რჩებათ. 2024 წლის ნოემბერში იწურება რუსი სამშვიდობოების ყოფნის ვადა ყარაბაღში და სომხური ლობი აშკარად აპირებს „ომის გაღვივებას“ იმ დროისთვის სეპარატისტების გადასარჩენად. ნაჩქარევად ფორმირებული PMC-ების გამოყენებით, ცხადია, კრემლისა და რუსეთის სპეცსამსახურების დახმარებით.

 

 

გრიგოლ გიორგაძე

წაკითხულია : 505