ილჰამ ალიევი: "რეინტეგრაციის საკითხი დამოკიდებულია იმაზე თუ როდის შეძლებენ ყარაბაღის სომეხი მაცხოვრებლები ხუნტისგან განთავისუფლებას, რომელმაც ისინი მძევლად აიყვანა"
23.07.23 22:40

2023 წლის 21 ივლისს გათავისუფლებულ შუშაში გაიმართა შუშას გლობალური მედია ფორუმი თემაზე „ახალი მედია მე-4 ინდუსტრიული რევოლუციის ეპოქაში“. მედიაფორუმზე, გარდა მრეწველობის, ტექნოლოგიებისა და ეკონომიკის გლობალურ ცვლილებებთან დაკავშირებული მთავარი თემატიკისა, საუბარი შეეხო აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის მშვიდობიანი მოგვარების, ასევე ყარაბაღის სომეხი მოსახლეობის ერთიან აზერბაიჯანში რეინტეგრაციის საკითხსაც. ამიტომ, ამ ფორუმზე ყარაბაღის სომხების შესახებ ფორუმში მონაწილე ქართველი ექსპერტის, პოლიტოლოგის გელა ვასაძის შეკითხვა აზერბაიჯანის პრეზიდენტისადმი, ასევე მასზე ილჰამ ალიევის პასუხი ძალიან საინტერესო იყო.

 

გელა ვასაძე: „აბსოლუტურად გეთანხმებით, რომ მშვიდობის მიღწევამდე რამდენიმე ნაბიჯი ან ერთი ნაბიჯია დარჩენილი. მაგრამ გრძელვადიანი მშვიდობა დიდწილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად შორს მიდის ყარაბაღის სომეხი მოსახლეობის ინტეგრაციის პროცესი, როცა ხალხზე მესაუბრებიან. ჩემს მეგობრებთან საუბრისას ვეკითხებოდი მათ: „მომეცით ამ ხალხის ტელეფონი“. იპოვეთ ყარაბაღელი სომხების ტელეფონი, იცით ეს ტელეფონი?“

 

გელა ვასაძის კითხვაზე ყარაბაღის სომხების რეინტეგრაციის შესახებ, პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა საკმაოდ დეტალური პასუხი გასცა, სადაც ხაზი გაუსვა აზერბაიჯანის კეთილგანწყობას და ამავდროულად სომხური მხარის, უპირველეს ყოვლისა, „არცახის“ სეპარატისტთა, რომლებსაც ყარაბაღის სომხები მძევლად ჰყავთ აყვანილი, მხრიდან მშვიდობიანი მოლაპარაკებების ნების არქონას.

 

„თუ ჩვენი ყველა ქმედების ქრონოლოგიას მიადევნებთ თვალს, თუნდაც მეორე ყარაბაღის ომის საწყისამდე მიხვიდეთ, დაინახავთ თქვენს სისწორეში ლოგიკასა და ძალიან ძლიერ არგუმენტაციას. ჩვენ არაფერი გაგვიკეთებია, რისიც შეგვრცხვებოდა ან ვიტყოდით: „დიახ, აქ ვცდებით“. ჩვენ ყველაფერი სწორად გავაკეთეთ.

 

„ჩვენ მივეცით შანსი, მათ შორის სომხეთის ხელმძღვანელობას ყარაბაღის მეორე ომის დაწყებამდე ორი წლის განმავლობაში, მაგრამ მათ არ ისარგებლეს. ჩვენ მივეცით შანსი იმ დროს, როდესაც ლაჩინი-ხანკენდის გზა იყო მხოლოდ „გასასვლელი ეზო“, რომლითაც სომხეთმა 2021 წელს სომხეთში წარმოებული ნაღმები გადაიტანა. ჩვენ გავხსენით ეს მაღაროები, ვიპოვეთ ისინი. ჩვენ მოვიწვიეთ რუსული სამშვიდობო კონტინგენტის წარმომადგენლები, ასევე რუსეთ-თურქული მონიტორინგის ცენტრის წარმომადგენლები, რომელიც მდებარეობს აღდამში, ვაჩვენეთ და ვკითხეთ: „როგორ მოხვდა ეს ნაღმები ყარაბაღში? ვინ მოიტანა ისინი? და ვის გამოეპარა?" ხომ შეუძლებელია, რომ გამარჯვების შემდეგ ჩვენსავე ტერიტორიაზე მოვკვდეთ, რადგან სომხეთი აგრძელებს ტერორს."

 

რაც შეეხება ყარაბაღის სომხების აზერბაიჯანში რეინტეგრაციას, ილჰამ ალიევმა პირდაპირ განაცხადა: „ახლა რეინტეგრაციის საკითხი დამოკიდებულია იმაზე, თუ როდის შეძლებენ ყარაბაღის სომეხი მაცხოვრებლები თავი დააღწიონ ხუნტას, რომელმაც ისინი მძევლად აიყვანა და მონებად გამოიყენა“.

 

სომხების მიერ აღდამ-ასკერანის გზის ბლოკირების თაობაზე ილჰამ ალიევმა ხაზგასმით აღნიშნა: „რატომ უნდა მოხდეს საქონლის მიწოდება სხვა ქვეყნიდან? ეს ალოგიკურია. მაგრამ ამ ჟესტის მიღების ნაცვლად, იქ ბეტონის ბლოკებია განთავსებული. ვინ ვის ბლოკავს? სწორედ ამაშია საქმე" სომხური მხარე მთელი მსოფლიოს გასაგონად  ყვირის „ყარაბაღის სომხების გენოციდის“ შესახებ, თუმცა ფაქტობრივად კვლავ „ნაღმების სამიზნედ“ უჭირავს ყარაბაღის ძირძველი მოსახლეობა აზერბაიჯანელებს, რომლებიც სომეხი ოკუპანტების და აზერბაიჯანის ტერიტორიების სეპარატისტთა მიერ ტოტალური დანაღმვის გამო, კვლავ ვერ დაბრუნდებიან თავიანთ სახლებში.

 

თუ ეს ხალხი ახლა დაბრუნდება მშობლიური ქალაქებისა და სოფლების განაღმვის გარეშე, მაშინ ომის შემდეგ ასობით ათასი მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპება. ოკუპანტებს და სეპარატისტებს დანაღმული აქვთ ყველაფერი, რაც კი შეეძლოთ დაენაღმათ. ამ პრობლემას შეეხო ილჰამ ალიევიც და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ნაღმების დაგება სამხედრო დანაშაულია.

 

„ნაღმების რუკების არ წარდგენა არის სომხური ტერორის გაგრძელება ჩვენს წინააღმდეგ. ჩვენ ვიცით, რომ მათ აქვთ ეს რუკები, რადგან ასე იდება ნაღმები. განმნაღმველებს აქვთ რუკა, რადგანაც თავადვე შეიძლება აფეთქდნენ. სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ოფიციალურად გვაცნობა, რომ მსგავსი რუკები არ აქვთ. საბოლოოდ, მათ აღიარეს, რომ ასეთი რუკები აქვთ“, - განაცხადა აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა.

 

ილჰამ ალიევმა დასძინა, რომ აზერბაიჯანი სერიოზულ ძალისხმევას ანდომებს განაღმვას: „ჩვენ შევიძინეთ აღჭურვილობა, შემოვიყვანეთ სპეციალური მანქანები. ჩვენმა ერთ-ერთმა ადგილობრივმა კომპანიამ უკვე დაიწყო მათი წარმოება აზერბაიჯანში“.

 

სახელმწიფოს მეთაურმა შენიშნა, რომ გათავისუფლებულ ტერიტორიებზე მილიონზე მეტი ქვეითსაწინააღმდეგო ნაღმია დაყენებული და ხაზგასმით დაურთო: „სომხების მიერ მოწოდებული რუკა მოიცავს დაახლოებით 400 000 ქვეითსაწინააღმდეგო ნაღმს. ანუ აღიარეს, რომ 400 ათასზე მეტი ნაღმი დაამონტაჟეს. მაგრამ ვიცით, რომ მინების რაოდენობა 1 მილიონს უახლოვდება და ეს საკმაოდ ზუსტი ინფორმაციაა.

 

აღნიშნა, რომ სომხური ტერორი აზერბაიჯანის წინააღმდეგ გრძელდება, ილჰამ ალიევმა თქვა: „ჩვენ მოვახდინეთ არა დანაღმული ტერიტორიების იზოლირება, ხოლო გათავისუფლებულ ტერიტორიებზე წვდომა კვლავ შეზღუდულია. ეს საშუალებას გვაძლევს თავიდან ავიცილოთ დანაკარგები. თუმცა, თუ ყოფილი იძულებით გადაადგილებული პირები მასობრივად დაბრუნდებიან, ძალიან ფრთხილად უნდა იყვნენ“. მიმართა რა ყოფილ იძულებით გადაადგილებულ პირებს , აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა მათ მოუწოდა არ გაეკარონ იმ ტერიტორიებს, სადაც შესვლა კვლავ აკრძალულია და განაღმვა მიმდინარეობს. ”ეს უკიდურესად საშიშია”, - ხაზგასმით აღნიშნა მან.

 

თუ სომხურ მხარეს ნამდვილად სურს მშვიდობა და სიცოცხლის თავიდან აცილება, მაშინ მან დაუყოვნებლივ უნდა მიაწოდოს აზერბაიჯანს დანაღმული ველების ყველა რუკა. ეს იქნება რეალური ნაბიჯი შერიგებისკენ, დააჩქარებს ყარაბაღელი სომხების ინტეგრაციას გაერთიანებულ აზერბაიჯანში და წარმატებულს გახდის მას.

 

 რთული იქნება ავუხსნათ ყარაბაღელ აზერბაიჯანელებს, რომ ყველაფერი უნდა აპატიონ ყარაბაღელ სომხებს და შეურიგდნენ მათ, იმ დროს, როცა ისინი და მათი ახლობლები, ათწლეულების გადასახლების შემდეგ, ნაღმებზე აფეთქდებიან აბსოლუტურად მშვიდობიანი და უსაფრთხოდ მცხოვრების ყარაბაღელი სომხების გვერდით (და უდავოა, რომ ასეთი მშვიდობიანი ცხოვრება აზერბაიჯანელებს ნამდვილად ექნებათ).

 

 

გრიგოლ გიორგაძე

წაკითხულია : 316